Ηρακλειά: Τρεις μαθητές, μια δασκάλα και γύρω γύρω θάλασσα

Τέσσερα άτομα βγήκαν από την μπουκαπόρτα του -μεταξύ αυτών κι εγώ- και σκορπίστηκαν στα σκοτεινά σοκάκια του νησιού. Μόλις τέσσερα είναι και τα άτομα (μία δασκάλα και τρεις μαθητές) τα οποία δίνουν καθημερινά ζωή στην μοναδική τάξη του δημοτικού σχολείου αυτού του κομματιού στεριάς των Μικρών Κυκλάδων. Πέρασα 48 ώρες μαζί τους. Αυτή είναι η ιστορία τους.

Ένα ανθρακί Tογιότα Kορόλα κατηφορίζει τη δημοσιά. Μάς προσπερνά και σταματά πέντε δέκα μέτρα πιο κάτω. Καθώς περπατάμε προς το μέρος του, διακρίνω από το παρμπρίζ τρεις φιγούρες στο πίσω κάθισμα, οι

οποίες είναι στραμμένες προς εμάς. Δύο κοριτσίστικες και μία αγορίστικη. Μόλις φτάνουμε στο ύψος του αμαξιού, το αγόρι ανοίγει την πίσω δεξιά πόρτα, την ώρα που τα κορίτσια με κοιτούν και βάζοντας τα χέρια μπροστά στο στόμα λες κι ανταλλάσσουν τα μεγαλύτερα μυστικά στον κόσμο, προσπαθούν να καλύψουν τα χάχανά τους. Έχει έρθει η ώρα για τις συστάσεις.

Η Ιωάννα, η δασκάλα με την οποία περιμέναμε το αυτοκίνητο στον κεντρικό δρόμο του Κάτω Χωριού μού γνωρίζει τους μαθητές της. Την Πόπη, την Άννα και τον Φάνη. Στη θέση του οδηγού κάθεται η Χρυσούλα, η μητέρα των δύο τελευταίων. Όσο για το Τογιότα, πρόκειται για το ‘σχολικό’ το οποίο κάνει κάθε πρωί τη διαδρομή από το Κάτω Χωριό ή Άγιο Γεώργιο προς το Πάνω Χωριό ή Παναγία, όπου βρίσκεται το μονοθέσιο δημοτικό σχολείο της Ηρακλειάς. Εγώ, για τις επόμενες δύο ημέρες θα είμαι ο ‘κύριος Γιώργος’.

Η ιδέα για αυτό το ταξίδι μπήκε από την ταινία του Stoiximan ‘Οι Μικροί Ήρωες Ταξιδεύουν’. Πρωταγωνιστές της είναι μαθητές από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας οι οποίοι διηγούνται τις ιστορίες τους και στη συνέχεια επισκέπτονται στα πλαίσια εκπαιδευτικής εκδρομής την Αθήνα.

Αυτό, όμως, που έκανε τη συγκεκριμένη ιδέα να μην αποτελέσει ένα ακόμα μπούλετ σε μία λίστα με θέματα που θέλω κάποια στιγμή να γράψω, αλλά με ώθησε να βγάλω ακτοπλοϊκά εισιτήρια από και προς Ηρακλειά για την τελευταία εβδομάδα του Γενάρη, ήταν ο τρόπος που συστήνονταν η πλειοψηφία των δασκάλων των ακριτικών σχολείων στην προαναφερθείσα ταινία.

“Καλημέρα, είμαι η x και υπηρετώ στο δημοτικό σχολείο Ηρακλειάς/ Κάσου/ Ανάφης/Αρκιών/ Τρανόβαλτου Κοζάνης”.

”Καλημέρα, είμαι η x και υπηρετώ στο δημοτικό σχολείο (...)”

“(...)είμαι η x και υπηρετώ(...)”

“(...)υ-πη-ρε-τώ(...)”

Γιατί ‘υπηρετώ’ και όχι δουλεύω ή εργάζομαι; Τι ήταν αυτό που έκανε τις δασκάλες να χρησιμοποιήσουν το συγκεκριμένο ρήμα; Είχε έρθει η ώρα να το μάθω από κοντά.

Φάνης, μαθητής 2ας δημοτικού

-Πού μένεις; Σπίτι μου.

-Σου αρέσει το σπίτι σου; Ναι, αφού είναι διώροφο.

-Ποιος κάνεις τις δουλειές στο σπίτι; Η μαμά. Ο μπαμπάς είναι όλη την ώρα στο κινητό. Τα Facebook και τα ποδόσφαιρα βλέπει.

-Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις; Ψαράς.

-Γιατί; Για να ψαρεύω.

-Με τα μαθήματα πώς τα πας; Πολλά είναι.

-Το αγαπημένο σου; Η προπαίδεια.

-Το χειρότερο σου; Όλα.

-Δεν σ’ αρέσει το σχολείο; Όχι, γιατί μου βάζουν τόόόόσα μαθήματα(ανοίγει τα χέρια για να δείξει).

-Και δεν τα κάνεις; Τα κάνω, αλλά κουράζομαι πάρα πολύ και μετά λέει η κυρία ‘ε δεν κουράστηκες ακόμα. Κάνε αυτό και πάμε’ (προσπαθεί να μιμηθεί τη φωνή της Ιωάννας).

-Σου αρέσει η Αθήνα; Ναι.

-Τι κάνεις όταν πηγαίνεις εκεί; Πηγαίνω στο Μολ και στο Τζάμπο.

-Τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Με ρώτησες. Ψαράς.

Η δασκάλα

Η Ιωάννα, η 29χρονη δασκάλα του σχολείου Ηρακλειάς μεγάλωσε στις Σέρρες και ξεκίνησε το ‘αναπληρωτιλίκι’, όπως χαρακτηρίζει η ίδια το είδος εργασίας της, από την Βόρεια Εύβοια. Ακολούθησαν Θεσσαλονίκη, ξανά Εύβοια, Αθήνα, Άνδρος και μετά Ηρακλειά, στην οποία βρίσκεται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Προτίμησε την Ηρακλειά από τη Νάξο, γιατί εδώ τα μόρια κι η προϋπηρεσία της μετρούν διπλά.

“Ίσως δεν χρησιμοποιούσα το ρήμα ‘υπηρετώ’ αν εργαζόμουν σ’ ένα σχολείο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Εδώ, με μόλις τρεις μαθητές, νιώθω ότι κάνω κάτι πιο σημαντικό. Σε μια μεγάλη πόλη ο δάσκαλος δεν είναι κάτι σπουδαίο, ενώ σ’ έναν τόπο όπως η Ηρακλειά ο δάσκαλος έχει άλλη αξία. Το έργο του εκτιμάται περισσότερο.

Ιωάννα: Τα παιδιά στις απομακρυσμένες περιοχές παρουσιάζουν πιο έντονες δυσκολίες στα μαθήματα. Έχουν θέμα με την ορθογραφία και γενικά με τον γραπτό λόγο.

Εδώ, ο δάσκαλος εκτός από δάσκαλος είναι διευθυντής, γραμματέας, τηλεφωνητής, νοσοκόμος, διαιτητής όταν τσακώνονται τα παιδιά, οργανωτής εκδρομών και γιορτών, συντηρητής σε περίπτωση που χαλάσει κάτι στο κτίριο και εκείνος που θα δώσει το κίνητρο και ερεθίσματα στα παιδιά και εκτός τάξης. Παράλληλα, πρέπει να κρατάει μια λεπτή ισορροπία στις σχέσεις του με τους γονείς. Το ένα βράδυ βρίσκεται σ’ ένα γλέντι με κάποιο γονιό και το επόμενο πρωί πρέπει να καλέσει τον ίδιο άνθρωπο στο σχολείο για να του πει κάτι σοβαρό για το παιδί του.

Για να λειτουργήσει ομαλά το σχολείο σ’ ένα μέρος όπως η Ηρακλειά χρειάζεται να προσαρμοστούν οι κανόνες του Υπουργείου Παιδείας στον τόπο και όχι το αντίστροφο. Για παράδειγμα, η Άννα είναι γκεστ σταρ στο δημοτικό, αφού κανονικά θα έπρεπε να πηγαίνει προνήπιο. Το Υπουργείο, όμως, δεν στέλνει νηπιαγωγό για προνήπια, αλλά μόνο για νήπια. Είναι κρίμα να μένει η Άννα στο σπίτι. Για αυτό κάνει μαθήματα μαζί με τον Φάνη και την Πόπη.

Επίσης, δεν υπάρχει ΚΤΕΛ ή σχολικό για να μεταφέρει τα παιδιά από το Πάνω στο Κάτω Χωριό και αντίστροφα. Έτσι, τον ρόλο του οδηγού ‘σχολικού’ έχει αναλάβει η Χρυσούλα.

Εδώ το σχολικό πρόγραμμα είναι πιο ευέλικτο. Αν η Χρυσούλα αποφασίσει να πάρει τα παιδιά της για μια εβδομάδα στην Αθήνα, δεν μπορεί να γίνει μάθημα. Από την άλλη κάνουμε αναπληρώσεις Σαββατοκύριακα και αργίες”.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ηρακλεία