Γενετική τροποποίηση ανθρώπινων εμβρύων;

Η είδηση έγινε στις αρχές του Φλεβάρη 2016 αλλά είναι είδηση από το … μέλλον˙ είναι απ’ αυτές που αλλάζουν κεφάλαιο στην ιστορία του ανθρώπου. Είναι άλμα επαναστατικής δημιουργίας αλλά και μεγάλης αβεβαιότητας. Κρύβει ταυτόχρονα φως και σκοτάδι. «Την άδεια να προχωρήσουν σε πειράματα γενετικής επέμβασης σε ανθρώπινα έμβρυα για θεραπευτικούς σκοπούς, έδωσε στους ερευνητές του δημόσιου Ινστιτούτου Φράνσις Κρικ στο Λονδίνο, η Βρετανική Αρχή για την Ανθρώπινη Γονιμοποίηση και Εμβρυολογία / Human Fertilisation and Embryology Authority» (Efsyn.gr).

Από

το 1953, που έγινε γνωστή η δομή περίφημης διπλής έλικας του DNA, μέχρι σήμερα «έχει τρέξει πολύ νερό» στο πεδίο των Βιολογικών Επιστημών. Δύο νέα επιστημονικά πεδία, η Μηχανική Γενετική και η Βιοτεχνολογία, αναδύθηκαν και αναπτύχθηκαν ορμητικά καταλαμβάνοντας προνομιακή θέση στους τομείς των τροφίμων, της ενέργειας, της υγείας και των ασθενειών, της βιομηχανίας, του πολιτισμού. Το σύνολο της οικονομίας των αναπτυγμένων χωρών σημαδεύεται όλο και πιο έντονα από την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA. Ήδη διαγονιδιακά προϊόντα έχουν αρχίσει να κάνουν όλο και πιο δυναμικά την εμφάνισή τους στην αγορά εκτοπίζοντας την παραδοσιακή πρακτική αιώνων και αιώνων.

Είναι τόσο γοργές οι εξελίξεις που τα Κράτη δεν προλαβαίνουν να αναπροσαρμόζουν τις νομοθετικές τους πρωτοβουλίες και έρχονται πάντα εκ των υστέρων, όταν τα γεγονότα της Γενετικής έχουν ήδη διαμορφώσει τετελεσμένα γεγονότα. Η κοινωνία στο μεγάλο της μέρος δεν μπορεί να παρακολουθήσει ούτε καν ακροθιγώς τα δρώμενα, εκστασιάζεται ή εναντιώνεται και περιμένει από την Πολιτεία να διαμορφώσει το πολιτιστικό και αξιακό στερέωμα, έτσι ώστε να συμπεριληφθεί και η νέα κουλτούρα της Βιοηθικής. Αλλά ποιος γνωρίζει πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν οι καινούργιες επαναστατικές ανακαλύψεις της Γενετικής; Ποιος δεν ταλαντεύεται στα νέα μεγάλα ζητήματα όπου το «ανθρώπινο χέρι» μπορεί να οδηγήσει είτε στα ξέφωτα της θεραπείας γενετικών ασθενειών είτε στις σκοτεινές ατραπούς της ευγονικής;

Το πρώτο βήμα είναι πάντα δελεαστικό. Ποτέ καμιά κοινωνία δεν αρνήθηκε το άνοιγμα νέων οριζόντων, τη δημιουργία νέων εποχών ακόμα και αν ήξερε ότι η διακινδύνευση είναι υψηλή. Η αβεβαιότητα δεν μπορεί να στομώνει την έρευνα και την αναζήτηση. Ο φόβος δεν μπορεί να αναστέλλει την ελπίδα και το όνειρο. Η νομιμοποίηση έρχεται πάντα γλυκά και όμορφα. Γιατί να μην διορθωθεί ένα γενετικό πρόβλημα και να δημιουργηθεί ένας άρτιος άνθρωπος, αντί να ζήσει αυτός και η οικογένειά του μέσα στο άγχος και στην περιθωριοποίηση; Γιατί δεν μπορεί το χάραμα της ημέρας να φαίνεται ρόδινο και φωτεινό αλλά η δύση να είναι σκοτεινή και βροχερή; Γνώριζε ο μέγας επιστήμονας και ουμανιστής Αϊνστάιν ότι η θεωρίες του θα χρησιμοποιηθούν από την «πολεμική μηχανή» και θα οδηγήσουν το χέρι του ανθρώπου να κάνει τα «μανιτάρια της Αποκάλυψης» της πυρηνικής καταστροφής στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα;

«Η ερευνήτρια Κ. Νιακάν ζήτησε να επιτραπεί στην ίδια και στους συναδέλφους της να τροποποιήσουν εργαστηριακά το γονιδίωμα κάποιων εμβρύων για να μελετήσουν “τη δυναμική της ανάπτυξης του ανθρώπινου εμβρύου κατά τις πρώτες στιγμές της ύπαρξής του και να κατανοήσουν γιατί ορισμένα έμβρυα που προκύπτουν από υποβοηθούμενη γονιμοποίηση καταφέρνουν να εμφυτεύονται και διαφοροποιούνται κανονικά ενώ κάποια άλλα όχι, με συνέπεια να αποβάλλονται”. Η αρμόδια Αρχή αποφάσισε να απαντήσει θετικά στο αίτημά της, επιτρέποντάς της να πειραματιστεί με ανθρώπινα έμβρυα σε πολύ πρώιμο στάδιο. Ωστόσο, η HFEA έθεσε κάποια όρια στους ερευνητές: τους επέτρεψε να μελετήσουν και να τροποποιήσουν γενετικά εμβρυϊκές δομές το πολύ επτά ημερών, δηλαδή να επέμβουν αποκλειστικά στα πρώτα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης ενός εργαστηριακά γονιμοποιημένου ωαρίου μέχρι αυτό να διαφοροποιηθεί σε βλαστοκύστη, μια σφαιρική δομή περίπου 200 κυττάρων που κανονικά θα έπρεπε να εμφυτευτεί (ιατρικά) στη μήτρα της υποψήφιας μητέρας» (Efsyn.gr).

Μέχρι σήμερα θεωρούσαμε το ανθρώπινο γενετικό υλικό ιερό δισκοπότηρο, ένα επιστημονικό άβατο, γιατί η ευθύνη μας απέναντι στο είδος του ανθρώπου είναι μεγάλο, και άγνωστο το όλο σκηνικό της. Μπορεί εμείς να στοχεύουμε προς την «άλφα κατεύθυνση», αλλά κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει παράπλευρες επιπτώσεις απ’ αυτή την παρέμβαση. Το ταξίδι μιας γεμάτης προκλήσεις περιπέτειας προς το άγνωστο μόλις τώρα αρχίζει. Και αν σήμερα επιτράπηκε η παρέμβαση σ’ αυτό το πρώιμο στάδιο, ποιος αμφιβάλλει ότι στη συνέχεια δεν θα προχωρήσουμε και σε πιο ώριμα στάδια ανάπτυξης του εμβρύου; Άλλωστε, δεν ξέρουμε και δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε από ποιο σημείο και μετά το έμβρυο (θα πρέπει να) λογίζεται ως ανθρώπινο ον!

γενετική τροποποίηση