«Φρένο» από ΣτΕ στο σχέδιο για το Δέλτα Αξιού

Τη χειρότερη δυνατή εξέλιξη είχε η προσπάθεια του υπουργείου Περιβάλλοντος να θεσπίσει έπειτα από έτη απραξίας το Προεδρικό Διάταγμα του εθνικού πάρκου Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) «επέστρεψε» το σχέδιο, υποδεικνύοντας ότι οι περιβαλλοντικές μελέτες στις οποίες βασίστηκε είναι πλέον πολύ παλιές. Περαιτέρω, ζητεί από το υπουργείο να προσθέσει και τις περιοχές εκείνες που παράτυπα αφαιρέθηκαν, με κύριο τον υγρότοπο του Κορινού που ο Δήμος Κατερίνης προσπαθεί ανεπιτυχώς να χτίσει τα τελευταία χρόνια.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος, σε μια προσπάθεια να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα για τον περιβαλλοντικό νόμο 4685/20, συμπεριέλαβε μια διάταξη που έδινε τη δυνατότητα να θεσπιστούν με την παλαιά διαδικασία ορισμένα από τα πολλά Προεδρικά Διατάγματα για προστατευόμενες περιοχές που βρίσκονται για χρόνια στα συρτάρια του. Χαρακτηριστικό είναι ότι στα 4,5 χρόνια της προηγούμενης κυβέρνησης θεσπίστηκε μόλις… ένα, αυτό του Κυπαρισσιακού Κόλπου, για το οποίο η χώρα είχε καταδικαστεί. Η πρώτη προσπάθεια αφορούσε το εθνικό πάρκο Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα: η περιοχή αρχικά οριοθετήθηκε με κοινή υπουργική απόφαση το 1998 και στη συνέχεια ανατέθηκε ειδική περιβαλλοντική μελέτη (1998-2001) η οποία θα οδηγούσε στη θέσπιση Προεδρικού Διατάγματος. Ακολούθησε το 2009 νέα υπουργική απόφαση για τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως εθνικό πάρκο – μόνο που από την έκταση αφαιρέθηκαν τρία σημεία, χωρίς καμία επιστημονική αιτιολόγηση: τμήμα της υγροτοπικής περιοχής Νatura στον Κορινό Πιερίας, σε συνέχεια της αλυκής Κίτρους (στο οποίο τοπικοί φορείς ζητούσαν τη δημιουργία παραθεριστικού οικισμού), ένα κομμάτι ανάμεσα στον Γαλλικό ποταμό και τα ρυζοχώραφα (το οποίο ακολούθως χτίστηκε με κτίρια επιχειρήσεων) και ένα τμήμα στον άνω ρουν του Αξιού.

Ακολούθως το 2014 το υπουργείο Περιβάλλοντος αποχαρακτήρισε 4.000 στρέμματα του καταφυγίου άγριας ζωής στον υγρότοπο του Κορινού και αδειοδότησε περιβαλλοντικά τη δημιουργία παραθεριστικού οικισμού, με το 59% αυτού να είναι μέσα στην εξαιρεθείσα από το εθνικό πάρκο περιοχή Natura. Κατά σύμπτωση, τις υπογραφές για τον αποχαρακτηρισμό και την αδειοδότηση έβαλε ο τότε υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς, που με τον πρόσφατο ανασχηματισμό επανατοποθετήθηκε στην ίδια θέση και πλέον θα πρέπει να χειριστεί την υπόθεση. Επειτα από προσφυγές οι περιβαλλοντικοί όροι του παραθεριστικού οικισμού ακυρώθηκαν από το ΣτΕ το 2019 με το ίδιο επιχείρημα: η περιοχή παρανόμως εξαιρέθηκε από τα όρια του εθνικού πάρκου. Τρία χρόνια νωρίτερα είχε ακυρωθεί από το ΣτΕ και η υπουργική απόφαση που θέσπιζε το εθνικό πάρκο. Εκτοτε, η πολιτεία προστατεύει την περιοχή με «προσωρινά μέτρα».

Στις αρχές του καλοκαιριού, το υπουργείο Περιβάλλοντος προώθησε στο ΣτΕ ένα νέο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το εθνικό πάρκο, με την ελπίδα ότι θα κλείσει την «πληγή». Ομως η προσπάθεια απέτυχε: το ΣτΕ (πρακτικό επεξεργασίας 134/20) επέστρεψε ως μη νόμιμο το διάταγμα στο υπουργείο, για δύο βασικές αιτίες: 

• Το διάταγμα έρχεται σχεδόν 18 χρόνια μετά την εκπόνηση της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης (και συνεπώς οι ανάγκες προστασίας είναι σίγουρο ότι σε κάποια σημεία έχουν αυξηθεί).

• Τα τρία τμήματα των περιοχών Natura που παρανόμως είχαν εξαιρεθεί (υγρότοπος Κορινού, περιοχή Γαλλικού, άνω ρους Αξιού) εξακολουθούν να μην έχουν συμπεριληφθεί στα όρια του εθνικού πάρκου. 

Το υπουργείο Περιβάλλοντος αντέδρασε άμεσα, ανανεώνοντας για ακόμα ένα έτος (έως τον Αύγουστο του ’21) τους περιορισμούς στην περιοχή και πλέον έχει δύο επιλογές: 

• Να συμπληρώσει το σχέδιο Π.Δ. με τις περιοχές που αφαιρέθηκαν από τα όρια του εθνικού πάρκου, ζητώντας επιστημονικά στοιχεία από τον ιδιώτη που ήδη εκπονεί τη νέα ειδική περιβαλλοντική μελέτη (ΕΠΜ) για την περιοχή. Εκτενή στοιχεία για τους οικοτόπους και τα προστατευόμενα είδη στις περιοχές που αφαιρέθηκαν έχει και ο φορέας διαχείρισης της περιοχής, όμως στο παρελθόν αγνοήθηκαν.

• Να επιδιώξει την ανανέωση των προσωρινών περιορισμών έως το 2023, μέχρι να ολοκληρωθεί και να θεσπιστεί η νέα ΕΠΜ, κάτι πολύ ριψοκίνδυνο καθώς η τριετία που δίνει ο νόμος έχει με την τελευταία απόφαση εξαντληθεί. Να σημειωθεί ότι οι πιέσεις από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας δεν είναι στην κατεύθυνση της προστασίας της περιοχής, αλλά της άρσης των περιορισμών, για την αδειοδότηση επιχειρήσεων στις περιοχές του εθνικού πάρκου κοντά στη Θεσσαλονίκη και οποιοδήποτε νομικό «κενό» μπορεί να είναι καταστροφικό.