«Στοπ» στην σπατάλη τροφίμων- Τίποτα δεν πάει χαμένο

Προκάλεσε άκρως θετική εντύπωση και πλήθος ενθαρρυντικών σχολίων η δράση «Με-Νου για 5.000» που οργάνωσε η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση Feedback και έλαβε χώρα την Κυριακή 9 Νοεμβρίου στον Λευκό Πύργο, στην Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της παγκόσμιας εκστρατείας για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων.

Στο περιθώριο της εν λόγω δράσης, τα

μέλη της Ένωσης Αρχιμαγείρων της συμπρωτεύουσας προσέφεραν ένα λαχταριστό γεύμα δωρεάν για 5.000 πολίτες.Το γεύμα προετοιμάστηκε αποκλειστικά με ολόφρεσκες πρώτες ύλες που θα πετάγονταν γιατί δεν έφτασαν στην αγορά λόγω εμφάνισης ή λόγω περισσεύματος. Ειδικότερα, οι εθελοντές ετοίμασαν ένα μπριάμ, αποτελούμενο από 1 τόνο «κακομούτσουνων» λαχανικών, όπως στραβά καρότα και «άσχημες» πατάτες και κολοκυθάκια.

Όπως, είναι φυσικό τέτοιες δράσεις αναδεικνύουν το μείζον ζήτημα της σπατάλης τροφίμων στην χώρα μας και όχι μόνο.Δεν είναι λίγες οι φορές που ως καταναλωτές υποτιμούμε και απορρίπτουμε συχνά για «κακή ποιότητα» τα «άσχημα» φρούτα και λαχανικά, τα οποία πολλές φορές, λόγω της περίεργης εμφάνισης και του μεγέθους τους απορρίπτονται άδοξα. Όταν 300 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων πετιούνται λόγω εμφάνισης, ολοένα και περισσότερα καταστήματα και σουπερ μάρκετ αλλάζουν πλεύση και αρχίζουν να τα πουλάνε φθηνότερα μέσα από την πολιτική χαμηλότερης χρέωσης. Χάρη σε αυτή τη στρατηγική το 2013, Βρετανοί αγρότες πούλησαν 300.000 τόνους τέτοιων προϊόντων που αλλιώς θα είχαν απορριφθεί, μια αύξηση της τάξης του 20% για πολλούς καλλιεργητές!

Ακόμα και αν η κύρια ευθύνη βαραίνει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο παραγωγής και πώλησης τροφίμων, οι καταναλωτές έχουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μαζί με αυτή την γιγαντιαία ποσότητα άσχημων φρούτων και λαχανικών πετάγονται μαζί τους όλες οι πρώτες ύλες που χρειάστηκαν για να παραχθούν, καθώς και όλη η ενέργεια που απαιτήθηκε για να μεταφερθούν. Κοινώς, όσο ο καταναλωτής δεν ζητάει και όσο απορρίπτει κάτι, αυτό δεν θα έχει λόγο ύπαρξης και θα πετιέται.

Η σπατάλη τροφίμων σε νούμερα

Αξίζει να αναφερθεί περιληπτικά και σε πραγματικά νούμερα το υπαρκτό και μεγάλο πρόβλημα της σπατάλης τροφίμων, που ταλανίζει όλες τις χώρες παγκοσμίως.Ειδικότερα και σύμφωνα με τη «WWF – Καλύτερη Ζωή»:

Σε παγκόσμιο επίπεδο

Τουλάχιστον το 1/3 των τροφίμων, που παράγονται κάθε χρόνο στον κόσμο για κατανάλωση,σπαταλάται – περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι.Περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο υποσιτίζονται, ενώ θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τον υποσιτισμό με λιγότερο από το 1/4 των τροφίμων που σπαταλούνται στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη.10% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των πλούσιων χωρών προέρχεται από την καλλιέργεια τροφίμων που καταλήγουν να μην καταναλώνονται.

Στην Ευρώπη

Για κάθε Ευρωπαίο πολίτη, 179 κιλά τροφίμων σπαταλούνται κάθε χρόνο στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής τροφίμων αλλά και στο σπίτι.Κάθε Ευρωπαίος καταναλωτής σπαταλάει 76 κιλά τροφίμων ετησίως.Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν ότι αν χρησιμοποιούνταν περισσεύματα τροφίμων για την εκτροφή ζώων αντί για πρωτογενείς τροφές, θα απελευθερώνονταν ποσότητα τροφίμων ικανή να θρέψει επιπλέον 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους.Η εκτροφή γουρουνιών με περισσεύματα τροφίμων θα μείωνε σημαντικά την ανάγκη για 40 εκατομμύρια τόνους σόγιας, που καλλιεργούνται σε τροπικά δάση κάθε χρόνο και εισάγονται στην Ευρώπη από τη Λατινική Αμερική για τη διατροφή του ζωικού κεφαλαίου.

Στην Ελλάδα

Σύμφωνα με έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, κάθε νοικοκυριό στην Ελλάδα σπαταλά 98,9 κιλά τροφικών περισσευμάτων ανά άτομο σε ετήσια βάση. Από αυτά, περίπου 30 κιλά θα μπορούσαν να αποφευχθούν με μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας καταναλωτικές συνήθειες.Έρευνα που υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την PublicIssue για λογαριασμό του προγράμματος WWF – Καλύτερη Ζωή έδειξε ότι το 37% των Ελλήνων σπαταλάει φαγητό τουλάχιστον 1-2 φορές τον μήνα, με τους νέους από 18 -34 ετών να πετάνε τη μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού. Στον αντίποδα, οι ηλικίες άνω των 55 πετούν ελάχιστα τρόφιμα.

Οδηγός κατά της σπατάλης τροφίμων

Είναι πολύ χρήσιμος για τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων ένας οδηγός, που εξέδωσε η WWF – Καλύτερη Ζωή, με αποδέκτες κυρίως ιδιοκτήτες εστιατορίων, αλλά και νοικοκυριά, με σαφείς συμβουλές για να μην πάει τίποτε χαμένο.

-Παρατηρήστε

Κάντε μια μικρή έρευνα στα ράφια, στην κουζίνα, στη σάλα. Τι γυρίζει πίσω από τους πελάτες, τι πετιέται, επειδή έχει περάσει η ημερομηνία λήξης ή επειδή δεν έχει συντηρηθεί καλά, ποια προϊόντα πετιούνται συνήθως κατά το στάδιο της παρασκευής. Καταγράψτε τα, έτσι ώστε να έχετε μια εικόνα των παρεμβάσεων που μπορείτε να κάνετε.

-Προγραμματισμός στο μενού

Αρκετά εστιατόρια και αλυσίδες εστίασης διατηρούν το ίδιο μενού για χρόνια. Προϊόντα που μένουν από την προηγούμενη ημέρα δεν χωρούν στο μενού της επόμενης κι έτσι πετιούνται. Αν όμως το μενού γίνει πιο ευέλικτο μπορεί να χωρέσει χρήσιμα υλικά. Η ευελιξία στο μενού δίνει επίσης τη δυνατότητα να βγουν εκτός καταλόγου κάποια πιάταπου δεν «έχουν πέραση». Περιορίστε επίσης το μπουφέ και επιλέξτε μενού αλά καρτ. Έχει διαπιστωθεί πως η ύπαρξη μπουφέ οδηγεί σε μεγαλύτερη σπατάλη.

-Μέγεθος μερίδας

Πολλές φορές το μεγαλύτερο πρόβλημα προκαλείται από τις μεγάλες μερίδες. Δείτε το μέγεθος και καταγράψτε τι μένει. Τα βαρυφορτωμένα πιάτα πολλές φορές δεν είναι κάτι θετικό, ούτε για την υγεία των πελατών, ούτε για το κόστος που επωμίζεται καθημερινά το κατάστημα. Γιατί να μην δοκιμάσετε να μειώσετε το μέγεθος της μερίδας και μαζί με αυτό να μειώσετε και την τιμή; Στην Ελλάδα της κρίσης πάρα πολλοί άνθρωποι θα το εκτιμήσουν.

-Εποχιακά τρόφιμα

Σε πολλά εστιατόρια το μενού παραμένει ίδιο όλες τις εποχές. Αδιαφορούμε για την εποχικότητα των ειδών. Έτσι όμως πολλά τρόφιμα εκτός εποχής απλά δεν καταναλώνονται και καταλήγουν στον κάδο. Η επιλογή σερβιρίσματος μόνο εποχιακών προϊόντων μπορεί να φέρει καλά αποτελέσματα. Αποδεικνύει ότι το κατάστημα σερβίρει φρέσκα προϊόντα κι επίσης δίνει τη δυνατότητα να περιοριστεί ενδεχόμενη σπατάλη.

-Καλή συντήρηση

Αυτό που φτάνει στο πιάτο πρέπει να είναι καλοσυντηρημένο πρώτα από όλα για λόγους δημόσιας υγείας. Καμιά φορά όμως αγνοείται η ανάγκη καλής συντήρησης προϊόντων εκ πρώτης όχι και τόσο ευπαθών (πχ. ζυμαρικά, όσπρια κτλ). Κι αυτά όμως αν βρίσκονται σε μη κατάλληλες συνθήκες είναι δεδομένο πως θα χαλάσουν ευκολότερα. Έτσι, ο σεφ επιλέγει να τα πετάξει προκειμένου να μην διακινδυνεύσει τη φήμη του. Αν όμως οι συνθήκες ήταν καλύτερες;

-Προμήθειες

Καταγράψτε προσεκτικά τις ανάγκες και αποφύγετε τυχόν προσφορές (καλύτερη τιμή αν αγοράσετε περισσότερα). Η υπερεπάρκεια προμηθειών συνήθως οδηγεί περισσότερες τροφές στα απορρίμματα.

- «Πάρ’ το μαζί σου»

Παροτρύνετε τους πελάτες να πάρουν μαζί τους το φαγητό που περίσσεψε. Απενοχοποιήστε το πλαστικό ή το χάρτινο ταπεράκι. Το εστιατόριο δεν μπορεί να κάνει πολλά με το περισσευούμενο φαγητό. Οι πολίτες όμως μπορούν να το καταναλώσουν αργότερα την μερίδα που έμεινε στο πιάτο. Δείξτε τους το δρόμο. Τυπώστε και τοποθετήστε στον πίνακα ανακοινώσεων ή στην βιτρίνα την σχετική αφίσα. Δώστε στους πολίτες να καταλάβουν πόσο σημαντικό είναι να μην μένει το φαγητό!

-Τροφή για όλους

Είναι πολλές οι φορές που έμεινε φαγητό από το μενού ημέρας ή περίσσεψαν φρούτα και λαχανικά που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν την επόμενη μέρα. Αν η κατάστασή τους παραμένει άρτια μην τα πετάξετε και επικοινωνήστε είτε με το «ΜΠΟΡΟΥΜΕ»(στοιχεία επικοινωνίας: 210 3237805 και [email protected]), που θα σας ενημερώσει για κοντινούς σε εσάς φορείς όπου μπορείτε να διαθέσετε το περισσευούμενο φαγητό ή εναλλακτικά με κάποια οργάνωση της περιοχής σας που αναλαμβάνει συσσίτια.

-Κομποστοποίηση

Λίπασμα φυσικό από τα σκουπίδια μας; Κι όμως γίνεται! Με έναν απλό κομποστοποιητή μπορείτε να παράγετε το δικό σας λίπασμα. Χρησιμοποιήστε το για τα λουλούδια ή τον λαχανόκηπό σας. Εναλλακτικά, δώστε το σε πελάτες για δική τους χρήση. Η κομποστοποίηση είναι μια ιδιαίτερα απλή υπόθεση.

-Προχωρήστε ακόμα περισσότερο

Σκεφτείτε πρωτότυπες ιδέες για τη μείωση της σπατάλης, αλλά και για βοήθεια προς τους συμπολίτες που χρειάζονται στήριξη. Σκεφτείτε π.χ. πράξεις σαν το Halfsies, δηλαδή την πρωτοβουλία με τα εστιατόρια, που ενθαρρύνονται να σερβίρουν μισή μερίδα στην ίδια τιμή, ενώ η άλλη μισή μερίδα δίδεται σε προγράμματα σίτισης όσων έχουν ανάγκη.