Όταν ο χωρισμός είναι πράξη αγάπης

Θα μπορούσαμε να έχουμε μια όμορφη ζωή μαζί. Αλλά ήθελα κάτι περισσότερο — για εκείνον. Μας σύστησε ένας φίλος, σ’ ένα δείπνο. Παρατήρησα την προφορά του. Νότια, μαλακή, ζεστή, ευγενική. Έμοιαζε να κουβαλά κάτι ηρωικό — σαν τους καουμπόηδες σε παλιές ταινίες ή σαν τους ήρωες των διηγημάτων της Φλάνερι Ο’Κόνορ. Το να την ακούω σ’ αυτήν την καναδική πόλη που ζούσα, με γοήτευσε. Μετά το δείπνο, περπατήσαμε μόνοι προς το μετρό. Ο ουρανός ήταν κατάμαυρος και το χιόνι έπεφτε πυκνό. Μεγάλες, απαλές νιφάδες γύρω απ’ το κεφάλι του. Χαμογελούσε σαν κάποιος που είναι σίγουρος και ήρεμος. Έμοιαζε σαν να ήταν μέσα σε γυάλινη χιονόσφαιρα. Εκείνο το βράδυ κατάλαβα πως θα γινόταν σημαντικός για μένα. Με έκανε να γελάω πολύ. Μου έλεγε πως εκεί όπου μεγάλωσε, υπήρχε μόνο ένα φανάρι σε όλη την πόλη. Το σουπερμάρκετ λεγόταν Piggly Wiggly. Εκεί αγόραζες πόδι γουρουνιού τουρσί — και έντερα γουρουνιού. Και τα είχε φάει. Δεν είχα ξανακούσει ποτέ κάποιον εκτός της οικογένειάς μου να τρώει τέτοια πράγματα. Νόμιζα πως μόνο εμείς, οι Λαοτινοί, τρώγαμε έτσι. Σκέφτηκα: «Θα ταίριαζε τέλεια στην οικογένεια».

Όταν γνώρισε τους γονείς και τον αδερφό μου, του ετοίμασαν όλα εκείνα τα μέρη του ζώου που ο χασάπης πετάει. Έφτιαξαν σάλτσα με χολή και του είπαν να δοκιμάσει. Κι εκείνος, δοκίμασε. Δεν γνωριζόμασταν καλά. Μα δύο εβδομάδες μετά τη γνωριμία μας, αποφασίσαμε να παντρευτούμε. Εγώ ήμουν 30, εκείνος 34. Κανείς δεν μας εμπόδισε. Πήγαμε στο Δημαρχείο του Τορόντο. Καλέσαμε τους γονείς μας και μερικούς φίλους. Ήταν τέλη Μαρτίου. Φόρεσα ένα λευκό vintage φόρεμα, 50 δολάρια. Δεν είχαμε προλάβει να πάρουμε βέρες. Δανείστηκε του πατέρα του. Του ήταν μεγάλη, μα την φόρεσε. Εγώ είχα ένα δαχτυλίδι από τότε που ήμουν 13, δώρο της μητέρας μου. Μου έκανε. Υπάρχουν φωτογραφίες από εκείνη τη μέρα, και δείχνουμε όντως χαρούμενοι. Οι φίλοι και η οικογένεια χαρούμενοι κι αυτοί — μα λίγο σαστισμένοι. Γυρίσαμε όλοι στο σπίτι του. Φάγαμε μπισκότα, ήπιαμε ζεστό τσάι. Η μητέρα του με ρώτησε αν είμαι έγκυος. Δεν ήμουν.

Πριν παντρευτούμε, τον ρώτησα: «Κι αν χωρίσουμε; Δεν γνωριζόμαστε καλά». Δεν ανησύχησε καθόλου. «Τότε το διαζύγιο θα είναι μαζί σου. Το μόνο που με νοιάζει είναι να είναι μαζί σου». Δεν έβλεπε το διαζύγιο ως αποτυχία ή ως κάτι τρομακτικό. Μείναμε μαζί 12 χρόνια. Περάσαμε τόσο χρόνο μόνοι μας, οι δυο μας. Διαβάσαμε αμέτρητα βιβλία, ακούσαμε δίσκους, γεμίσαμε το σπίτι με αυτά. Κάναμε ταξίδια, διαδρομές με το αυτοκίνητο. Ψήναμε στην αυλή, ανάβαμε σπινθηροβόλα, βλέπαμε πυροτεχνήματα. Έφτιαχνα τούρτες, άναβα κεράκια.

Τα καλοκαίρια τα περνούσαμε βλέποντας μπέιζμπολ στην τηλεόραση. Συμφωνούσαμε σε όλα. Δεν τσακωνόμασταν. «Αυτό είναι περίεργο», μου είπε κάποτε κάποιος. Τα ζευγάρια υποτίθεται ότι μαλώνουν. Εμείς δεν ήμασταν έτσι. Δεν υπήρξε καβγάς. Δεν μπήκε κανείς τρίτος ανάμεσά μας. Καμία ανατροπή.

Θυμάμαι μια σερβιτόρα στο μαγαζί της γειτονιάς. Τη βρήκα όμορφη. Τους άρεσε να μιλάνε για μουσική και συναυλίες των εφηβικών τους χρόνων. Κάποια στιγμή, ευχήθηκα να ερωτευτούν. Δεν ξέρω γιατί. Απλώς, το ήθελα για εκείνον. Μα εμείς οι δυο ήμασταν τόσο πιστοί. Αγάπησα την οικογένειά του. Τη μητέρα, τον πατέρα του, την αδερφή, την ανιψιά και τον ανιψιό του. Τις θείες, τους θείους, τα ξαδέρφια του. Τη γιαγιά του, τους κολλητούς του. Ήμουν μέρος των ιστοριών τους, των αστείων τους. Κάθε Χριστούγεννα ξυπνούσα με δώρα κάτω από το δέντρο. Δεν κάναμε παιδιά.

Όταν ζούσαμε στη Νέα Γη, εκείνος πήρε τρεις κατσίκες και τις έβαλε στην αυλή. Τις έβλεπα από το παράθυρο. Τις νύχτες που φώναζαν, αναρωτιόμουν τι ήθελαν. Τις ονομάσαμε Μπέλα, Μπέιμπι και Ντρούπι — η τελευταία έτσι λεγόταν γιατί τ’ αυτιά της κρέμονταν στα πλάγια. Τις ταΐζαμε καρπούζια, λάχανα, καρότα, γάλα. Δεν είχαμε φράχτη, κι έτσι συχνά περιπλανιούνταν στην πόλη. Άλλοτε τις έφερνε κάποιος, άλλοτε τις βρίσκαμε μόνοι μας. Άλλοτε, απλώς γύριζαν. Όταν ήρθε το κρύο, καταλάβαμε πως ο χώρος μας δεν ήταν καλός γι’ αυτές. Ζητήσαμε από τον άνθρωπο που μας τις είχε πουλήσει να τις πάρει πίσω. Όταν ήρθε, έγνεψε και είπε πως δεν τις μεγαλώναμε σωστά. Όταν καταλαβαίνεις πως ο γάμος σου τελειώνει, μπορεί να είναι καιρός μεγάλης τρυφερότητας. Εγώ το ένιωσα ένα χρόνο πριν από εκείνον. Δεν είναι κάτι που εξηγείται εύκολα. Απλώς, κάθε φορά που κοιτούσα γύρω μου, ένιωθα πως δεν ήμουν πια μέρος εκείνου του τοπίου. Η θέση που είχα, φαινόταν να ανήκει σε άλλη.

Δεν το είπα σε κανέναν για καιρό. Στα 41α γενέθλιά μου, μια φίλη ήρθε να με δει. Δείπνησα μαζί της, της το είπα και ξέσπασα σε κλάματα. Μου είπε: «Το ότι κάποιος είναι υπέροχος, δεν σημαίνει πως πρέπει και να είσαι παντρεμένη μαζί του». Δεν είχα μια συγκεκριμένη αιτία. Είχα απλώς ένα κάλεσμα. Ένα σήμα που μόνο εγώ άκουγα. Και έπρεπε να το ακούσω. Δεν το ήθελα. Μα ήξερα ότι ήταν το σωστό. Ήξερα ότι εκείνος ποτέ δεν θα το έκανε. Και ανάμεσά μας, ήξερα πως έπρεπε να το κάνω εγώ. Πίστευα πως θα μου περνούσε. Πως το σήμα θα σταματούσε και δεν θα χρειαζόταν να κάνω τίποτα.

Πήγαινα σε baby shower. Έραβα κουβέρτες για τα παιδιά των φίλων μου. Μαγείρευα οικογενειακά γεύματα. Καθόμουν στην ακτή και έβλεπα τα κύματα. Έφτιαξα σοκολατένιο κέικ και τραγούδησα «Χρόνια Πολλά». Εκείνος γέμιζε το σπίτι με μικρά ροζ λουλούδια που φύτρωναν στην αυλή χωρίς λόγο. Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε έτσι και να έχουμε μια καλή ζωή. Μα εγώ ήθελα κάτι περισσότερο γι’ αυτόν. Και ήξερα πως δεν μπορούσα να του το προσφέρω. Το ήξερε κι εκείνος, μάλλον, μα δεν θα το έλεγε ποτέ.

Το διαζύγιο είναι δώρο. Έτσι το βλέπω. Και ήταν κάτι που μπορούσα να του δώσω. Το έκανα επειδή τον αγαπώ. Ξέρω πως ακούγεται παράξενο. Αλλά είναι η αλήθεια. Ήθελα να είμαι ευγενική. Δεν του έκανα κακό. Ίσως αυτό να ήταν το πιο δύσκολο. Δεν υπήρχε άλλος, δεν έγινε κάτι που να μπορώ να δείξω ως αιτία. Ήμουν απλώς εγώ και αυτό που ήθελα. Ήμουν ήρεμη και σοβαρή. Του το είπα ένα θλιμμένο απόγευμα του Οκτώβρη. Δεν μιλήσαμε πολύ. Τελείωσα τον γάμο όπως τον ξεκινήσαμε: γρήγορα.

«Μην μου ραγίσεις την καρδιά», είπε. Και όπως κάθε βράδυ, κοιμηθήκαμε αγκαλιασμένοι. Την επόμενη μέρα, ξύπνησε και είπε: «Μα ποιος θα σε φροντίζει τώρα;» — και άρχισε να κλαίει. Του είπα ότι μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου. Κι εκείνος το ήξερε. Μείναμε μαζί για λίγες μέρες ακόμη. Μετά, έφυγε. Δεν πήρε τίποτα. Ούτε καν τα εσώρουχά του. Μετά μιλούσαμε τα κυριακάτικα απογεύματα. Για τον καιρό, τους φίλους, τη δουλειά. Αν άλλαξε λάδια στο αυτοκίνητο, αν το πλύνε. Ευχηθήκαμε καλή χρονιά. Μου έστελνε καρτ ποστάλ από τα ταξίδια του ή φωτογραφίες με τοπία. Κάποια στιγμή σταμάτησαν. Ήταν στη Φινλανδία. Επισκέφτηκε μια παλιά φίλη. Την πρώτη του κοπέλα, δηλαδή. Είχε έρθει ως μαθήτρια ανταλλαγής στο σχολείο του όταν ήταν 17. Μετά αποφοίτησαν, πήγαν σε διαφορετικά κολέγια, χάθηκαν.

Πέρασαν πάνω από 30 χρόνια. Μα όταν ξαναβρέθηκαν, τίποτα δεν είχε αλλάξει. Ήταν κι οι δύο μόνοι. Τρεις μέρες μετά, αποφάσισαν να παντρευτούν. Όταν μου το είπε, χάρηκα πολύ. Δεν έφυγα για να μείνει μόνος. Βρήκε κάποιον. Σκέφτηκα πως ήταν ρομαντικό. Μετά από τόσα χρόνια, κατέληξαν εκεί όπου είχαν αρχίσει. Όλα είναι όπως πρέπει να είναι.