Ισραήλ – Ιράν: Σε τροχιά γενικευμένης σύρραξης η Μέση Ανατολή

Η στρατιωτική κλιμάκωση ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν εισήλθε σε μία από τις κρισιμότερες φάσεις των τελευταίων δεκαετιών, με τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές να πλήττουν καίριες στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης και την παγκόσμια κοινότητα να παρακολουθεί με ανησυχία έναν ανεξέλεγκτο φαύλο κύκλο. Στην αιχμή αυτής της κρίσης, ο Ντόναλντ Τραμπ υψώνει τους τόνους, απειλώντας το Ιράν με «συντριπτικά πλήγματα», ενώ δηλώνει ότι «η ώρα για συμφωνία τελειώνει».

Το Ισραήλ εξαπέλυσε μία από τις μεγαλύτερες αεροπορικές επιχειρήσεις στην ιστορία του, με πάνω από 200 μαχητικά να πραγματοποιούν τουλάχιστον 100 πλήγματα σε στρατιωτικούς και πυρηνικούς στόχους εντός ιρανικού εδάφους. Στο επίκεντρο βρέθηκε το υπόγειο συγκρότημα εμπλουτισμού ουρανίου στο Νατάνζ, το οποίο –όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων του Ισραήλ, ταξίαρχος Έφι Ντεφρίν– υπέστη «σοβαρές ζημιές», επηρεάζοντας κρίσιμες υποδομές του στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Σύμφωνα με το Reuters και ιρανικές κρατικές πηγές, τουλάχιστον 78 άνθρωποι σκοτώθηκαν μόνο στην Τεχεράνη, ενώ συνολικά αναφέρονται 329 τραυματίες σε διάφορες περιοχές. Ανάμεσα στα θύματα συγκαταλέγονται τουλάχιστον 20 ανώτατοι διοικητές, έξι πυρηνικοί επιστήμονες, καθώς και ο επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης Χοσεΐν Σαλαμί. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η είδηση περί συμμετοχής της Μοσάντ σε μυστική επιχείρηση στα ενδότερα του Ιράν, όπου, σύμφωνα με διαρροές, φέρεται να εγκατέστησε βάση drone και να εξουδετέρωσε συστήματα αεράμυνας και επιτελείς του ιρανικού καθεστώτος.

Οι επιθέσεις έχουν προκαλέσει πανικό στον ιρανικό πληθυσμό. Στην πόλη Νατάνζ, πολίτες μιλούν για εκκωφαντικές εκρήξεις και πανικό στους δρόμους. Αναφορές για νέες επιθέσεις σε Ταμπρίζ και Σιράζ συνοδεύονται από βίντεο πυκνού καπνού και καταστροφών σε στρατιωτικές βάσεις και αεροδρόμια. Ο σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη Χαμενεΐ, Αλί Σαμκανί, φέρεται τραυματισμένος, ενώ το Ιράν αποσύρεται από τις προγραμματισμένες συνομιλίες με τις ΗΠΑ. Η Τεχεράνη εξαπέλυσε περισσότερα από 100 drones προς το Ισραήλ ως αντίποινα, τα οποία όμως, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, καταρρίφθηκαν επιτυχώς. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κλήθηκε εκτάκτως σε συνεδρίαση μετά από αίτημα του Ιράν, το οποίο χαρακτήρισε τις επιθέσεις «κήρυξη πολέμου».

L’attaque à Shiraz pic.twitter.com/08Qk75I8Yk

— bernstein (@bernste31445422) June 13, 2025

Ο Ντόναλντ Τραμπ, με διαδοχικές αναρτήσεις και συνεντεύξεις, επιδοκίμασε απερίφραστα τις ισραηλινές επιθέσεις, κάνοντάς λόγο για μια «εξαιρετική στρατιωτική ενέργεια». «Το Ισραήλ έπραξε σωστά, και το έκανε όπως πρέπει. Και έπεται συνέχεια», δήλωσε στο ABC. Σε πιο αιχμηρό τόνο, στην πλατφόρμα Truth Social, έγραψε: «Οι σκληροπυρηνικοί Ιρανοί που μας απείλησαν είναι πλέον νεκροί. Αν δεν γίνει συμφωνία σύντομα, η σφαγή θα συνεχιστεί». Τόνισε δε πως «η Αμερική και το Ισραήλ διαθέτουν την πιο θανατηφόρα στρατιωτική ισχύ στον κόσμο». Ο ίδιος υπενθύμισε ότι είχε αποστείλει 60ήμερο τελεσίγραφο στην Τεχεράνη για συμφωνία – «και σήμερα είναι η 61η ημέρα», όπως ανέφερε, υπονοώντας ότι η ισραηλινή ενέργεια τελεί υπό την ανοχή ή ακόμα και την κάλυψη των ΗΠΑ.

Η διεθνής κοινότητα βρίσκεται σε συναγερμό. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έκανε λόγο για «βαθιά ανησυχητική» κλιμάκωση και κάλεσε σε «άμεση διπλωματική αποκλιμάκωση». Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς τόνισε ότι ο βασικός στόχος πρέπει να παραμείνει η αποτροπή απόκτησης πυρηνικών από το Ιράν. Παρόμοια μηνύματα αυτοσυγκράτησης απέστειλαν η Ιταλία, η Τουρκία και το ΝΑΤΟ, με τον Μαρκ Ρούττε να επισημαίνει ότι «είναι ζωτικής σημασίας να δοθεί προτεραιότητα στη διπλωματία». Η Ρωσία καταδίκασε την ισραηλινή επίθεση ως «πράξη που ενισχύει την αποσταθεροποίηση» και κάλεσε το Ιράν και το Ισραήλ να αποφύγουν έναν ευρύτερο πόλεμο, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο ανάφλεξης της περιοχής.

Η Αegean και άλλες διεθνείς αεροπορικές εταιρείες ακύρωσαν όλες τις πτήσεις προς Τελ Αβίβ, ενώ οι εναέριοι χώροι Ισραήλ, Ιράν, Ιορδανίας και Ιράκ παραμένουν κλειστοί. Το Ισραήλ, σε προληπτικό μέτρο, έκλεισε τις πρεσβείες του παγκοσμίως. Στις αγορές, το πετρέλαιο σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο των τελευταίων τριών ετών, ενώ χρηματιστήρια σε Ασία και Ευρώπη κατέγραψαν απώλειες, με τον FTSE 250 να πέφτει κατά 1,15%.

JUST IN: Israel launches new attack in city of Tabriz, Iran pic.twitter.com/m1hiOSri6o

— Faytuks Network (@FaytuksNetwork) June 13, 2025

Η ισραηλινή επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Rising Lion», ενδέχεται να αποτελέσει σημείο καμπής στη γεωπολιτική σύγκρουση της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, όπως σημειώνει το BBC σε ανάλυσή του, η επιχείρηση μπορεί να αποδειχθεί διπλό δίκοπο μαχαίρι: ενδέχεται να επισπεύσει – αντί να αποτρέψει – την ιρανική επιδίωξη για απόκτηση πυρηνικών, ιδίως εν μέσω της εσωτερικής αποδυνάμωσης του ιρανικού καθεστώτος και της ιστορικής μνήμης του πώς κατέρρευσαν καθεστώτα που παραιτήθηκαν από τα όπλα.

Το επόμενο 48ωρο θεωρείται κρίσιμο. Με το Ισραήλ να προετοιμάζεται για «μακρά εκστρατεία» και το Ιράν να αποκαλεί τις επιθέσεις «κήρυξη πολέμου», η απειλή γενικευμένης σύρραξης στη Μέση Ανατολή είναι πιο κοντά από ποτέ. Ο χρόνος για διπλωματία εξαντλείται – αν δεν έχει ήδη χαθεί.