Ισραήλ – ΗΠΑ: Το στρατηγικό δίλημμα Νετανιάχου

Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να καθυστερήσει την απάντησή του στο ερώτημα αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιτεθούν στο Ιράν έχει οδηγήσει το Ισραήλ σε μια δύσκολη στρατηγική θέση. Ο κύριος στόχος που απομένει πλέον στον πόλεμο για το Ισραήλ είναι η καταστροφή της εγκατάστασης εμπλουτισμού πυρηνικών στο Φορντό του βόρειου Ιράν — μια εγκατάσταση θαμμένη τόσο βαθιά στο έδαφος, ώστε τα ισραηλινά πυρομαχικά δύσκολα θα την πλήξουν αποτελεσματικά. Επί μέρες, Ισραηλινοί αξιωματούχοι ήλπιζαν ότι ο Τραμπ θα διέταζε αποστολή αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών εξοπλισμένων με τα μόνα όπλα παγκοσμίως που θεωρούνται αρκετά ισχυρά για να καταστρέψουν το Φορντό. Πλέον, ο πρώην πρόεδρος δηλώνει ότι θα περιμένει έως και δύο εβδομάδες προτού αποφασίσει μια τέτοια παρέμβαση — μια καθυστέρηση που φέρνει το Ισραήλ αντιμέτωπο με ένα σοβαρό δίλημμα.

Όσο περισσότερο περιμένει το Ισραήλ, τόσο μεγαλύτερη είναι η πίεση στο σύστημα αεράμυνάς του. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ιρανικές επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους, το Ισραήλ καταναλώνει ταχύτατα τα αποθέματα αναχαίτισης, αναγκάζοντας τον στρατό να επιλέγει ποιες περιοχές θα προστατευθούν κατά προτεραιότητα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο να πληγούν τόσο κατοικημένες περιοχές όσο και στρατηγικοί στόχοι ασφαλείας. Παράλληλα, με τον εναέριο χώρο του Ισραήλ κλειστό και μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας παγωμένο, η παράταση του πολέμου συνεπάγεται και οικονομικό κόστος. Όσο συντομότερα τελειώσει η σύγκρουση, τόσο πιο γρήγορα θα επανέλθουν οι πτήσεις και η κανονικότητα στην αγορά. Μια επιλογή για το Ισραήλ είναι να μην περιμένει την Ουάσιγκτον και να επιτεθεί μόνο του στο Φορντό, αξιοποιώντας τα μέσα που διαθέτει. Κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα μπορούσε ακόμη και να αποστείλει κομάντο για δολιοφθορά της εγκατάστασης. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου άφησε ανοικτό αυτό το ενδεχόμενο την Πέμπτη, λέγοντας σε τηλεοπτική συνέντευξη: «Θα πετύχουμε όλους τους στόχους μας, όλες τις πυρηνικές τους εγκαταστάσεις. Έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε».

Ωστόσο, ειδικοί προειδοποιούν ότι μια τέτοια επιχείρηση είναι υψηλού ρίσκου και ίσως περιορισμένης αποτελεσματικότητας. «Μάλλον δεν θα έχει το εύρος μιας αμερικανικής επιχείρησης», δήλωσε ο Ιτάμαρ Ραμπίνοβιτς, πρώην πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ. «Αν μπορούσαμε να κάνουμε ό,τι μπορούν οι Αμερικανοί, θα το είχαμε ήδη κάνει». Μια άλλη επιλογή είναι η μονομερής παύση του πολέμου χωρίς επίθεση στο Φορντό. Όμως αυτό θα άφηνε ανέγγιχτο ένα κρίσιμο τμήμα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, διατηρώντας το ενδεχόμενο κατασκευής πυρηνικής βόμβας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον του Ισραήλ.

Προς το παρόν, το Ισραήλ δεν φαίνεται να επιλέγει αυτή τη διαδρομή. Η πολιτική ηγεσία της χώρας έχει αρχίσει να μιλά ανοιχτά για ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος και στοχοποίηση του ανώτατου ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Ακόμη κι αν κάτι τέτοιο δεν είναι ρεαλιστικό, ο τόνος των δηλώσεων υποδηλώνει πρόθεση συνέχισης των επιχειρήσεων για αρκετές ημέρες. Αντίστοιχος ήταν και ο τόνος των ισραηλινών ΜΜΕ την Παρασκευή, ενώ και οι νέες δημοσκοπήσεις κατέγραψαν ενίσχυση της λαϊκής στήριξης στην πολεμική προσπάθεια. Μετά την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, το κόμμα του Νετανιάχου εμφανίζεται σε ισχυρότερη δημοσκοπική θέση από οποιαδήποτε στιγμή από τον Οκτώβριο του 2023, όταν η Χαμάς εξαπέλυσε την φονικότερη επίθεση στην ιστορία του Ισραήλ.