Η Ευρώπη και οι αξίες της (άποψη)

17:10 2/5/2014 - Πηγή: Attiki Press

Του Δημοσθένη Δαββέτα*

Από 1η Ιανουαρίου η Ελλάδα έχει τη προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η χώρα, με τα περισσότερα προβλήματα, γίνεται έτσι η εικόνα, το σύμβολο μιας Ευρώπης που είναι η ίδια προβληματική. Η αρχικά εξαγγελθείσα ως υγιής ευρωπαϊκή οικονομική ένωση 6 χωρών, διευρύνθηκε πια στις 28 και μοιάζει να δοκιμάζεται: χαμηλό ποσοστό ανάπτυξης, κρίση του ευρώ, δυσκαμψία της ευρωπαϊκής τράπεζας, υψηλό ποσοστό ανεργίας(με τους νέους να υφίστανται τη μεγαλύτερη ζημιά). Πολλοί ισχυρίζονται ότι πρέπει περισσότερη Ευρώπη που να φτάσει στην ενσωμάτωση των κρατών σ’ ένα ευρωπαϊκό πρόσωπο. Άλλοι ισχυρίζονται το αντίθετο , θεωρώντας την υποσχεθείσα ευμάρεια του Maastricht ως ουτοπία, η οποία κάνει ζημιά, μιας και οι τραπεζίτες και η χρηματοπιστωτική εξουσία εξουδετερώνουν τη πολιτική και τον ανθρώπινο παράγοντα . Προτείνουν λοιπόν επιστροφή στις εθνικές κρατικές οντότητες . Στην πραγματικότητα , οι δυο αυτές αντίθετες απόψεις υπήρχαν από το ξεκίνημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μια ήταν η γραμμή του Ντε Γκόλ που ήθελε μια Ευρώπη βασισμένη σ’ επιλεκτικές συνεργασίες μεταξύ των εθνών. Η άλλη, ήταν η υπερεθνική, η ομοσπονδιακή, που θέλει να εξαφανίσει τα κράτη- έθνη, υπεύθυνα για όλα τα «κακά του κόσμου», και κυρίως, για θρησκευτικούς, εθνικιστικούς πολέμους, όπως αυτός του δεύτερου παγκοσμίου που είχε 33 εκατομμύρια νεκρούς. Η πρώτη τάση κατηγορεί την δεύτερη για ουτοπία, οικονομική κατάρρευση, αναρχία των συνόρων και χάος παγκοσμιοποίησης. Κι αντιστρόφως, η δεύτερη κατηγορεί την πρώτη για επιστροφή στον εθνικισμό κι απειλή πολέμων. Και οι δύο έχουν τα επιχειρήματά τους. Ίσως ένας συνδυασμός να είναι η καλύτερη λύση. Που , όμως, πρέπει αν λάβει υπόψη της το εξής: ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι ο μοναδικός που αντικατέστησε την θεολογικο-πολιτική εξουσία με τη δημιουργική δράση του κοινοβουλίου. Είναι αυτός που αντικατέστησε τους μονάρχες και τα θεοκρατικά καπρίτσια των «ιερών» Διακυβερνήσεων του παρελθόντος, με εθνικο-πολιτιστική αυτονομία. Στα πλαίσια της σημερινής παγκοσμιοποίησης, το ευρωπαϊκό αίσθημα της αυτονομίας και κυριαρχίας θα μπορούσε να γίνει η βάση διαλόγου για μια Ευρώπη, που θέλει να ισορροπήσει μεταξύ παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας και ευρωπαϊκών, κλασσικών, ελληνικών αξιών. Μια Ευρώπη που θέλει να έχει ηθική, πολιτική και πολιτιστική αυτονομία. Αυτή η ισορροπία πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης ώστε η Ευρώπη να είναι ανταγωνιστική, με κυριαρχική συνείδηση (όχι μόνο οικονομικά, αλλά και πολιτικά και πολιτιστικά) στη παγκοσμιοποιημένη ζωή. Αυτή η Ευρώπη θα έχει αποφύγει την εθνικιστική έξαρση δίχως να διαλύσει τα έθνη, θα έχει συνδυάσει τη παγκόσμια συνείδηση, με τις εθνικές ταυτότητες, θα έχει επιτύχει τη συνέργεια μεταξύ κλασσικών και σύγχρονων οικονομικών συστημάτων. Αυτή η Ευρώπη δεν θα είναι θεωρία – θα είναι η ιστορία της, που έχουμε μέσα μας και που δεν πρέπει να λησμονήσουμε.