Γροιλανδία – ΗΠΑ: Ένα ψυχροπολεμικό μυστικό που παραμένει ανοιχτή υπόθεση

Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα αποκάλυψαν ένα από τα πιο άκρως απόρρητα μυστικά του Ψυχρού Πολέμου: την ύπαρξη μιας κρυμμένης «πόλης» κάτω από τον πάγο της Γροιλανδίας. Πρόκειται για τη βάση Camp Century, μια μυστική στρατιωτική εγκατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών, θαμμένη 30 μέτρα κάτω από έναν παγετώνα. Η κατασκευή της ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και αποτελούσε ένα πρωτοποριακό επίτευγμα της εποχής, καθώς σχεδιάστηκε ώστε να λειτουργεί υπό ακραίες καιρικές συνθήκες. Όμως, όπως αποκαλύπτεται σήμερα, η επιστημονική βιτρίνα της βάσης έκρυβε ένα άκρως απόρρητο στρατιωτικό σχέδιο που παρέμεινε μυστικό για δεκαετίες. Αν και επισήμως παρουσιαζόταν ως επιστημονικός ερευνητικός σταθμός, η πραγματική αποστολή της Camp Century ήταν η κάλυψη ενός μυστικού στρατιωτικού σχεδίου, γνωστού ως Project Iceworm.

Το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ενός υπόγειου δικτύου 600 πυρηνικών πυραύλων, το οποίο θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να επιτεθούν στη Σοβιετική Ένωση από κάτω από τον πάγο. Η ιδέα ήταν να εγκατασταθούν πύραυλοι μέσα σε διασυνδεδεμένες σήραγγες μήκους 3 χιλιομέτρων, με τη δυνατότητα να εκτοξευθούν ανά πάσα στιγμή σε περίπτωση πολεμικής κλιμάκωσης. Για την ενεργειακή τροφοδότηση της βάσης, χρησιμοποιήθηκε φορητός πυρηνικός αντιδραστήρας (PM-2A), ο οποίος παρείχε ηλεκτρική ενέργεια και θέρμανση στις ακραίες συνθήκες της Αρκτικής.

Παρά τις υψηλές προσδοκίες, η βάση δεν έμελλε να ολοκληρώσει την αποστολή της. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν η αστάθεια του πάγου. Η φυσική μετατόπιση και η τήξη του παγετώνα κατέστησαν το σχέδιο μη πρακτικό, καθώς οι σήραγγες άρχισαν να παραμορφώνονται, καθιστώντας αδύνατη τη λειτουργία του δικτύου. Το 1967, η Camp Century εγκαταλείφθηκε και ο πυρηνικός αντιδραστήρας αφαιρέθηκε. Ωστόσο, τοξικά απόβλητα και υπολείμματα της εγκατάστασης παρέμειναν εγκλωβισμένα στον πάγο, με τις ΗΠΑ να θεωρούν πως θα παραμείνουν θαμμένα για χιλιάδες χρόνια.

Πολλά χρόνια μετά, ένας επιστήμονας της NASA, ο Chad Greene, έκανε τυχαία μια εκπληκτική ανακάλυψη κατά τη διάρκεια μιας ρουτίνας ερευνητικής αποστολής. Καθώς χαρτογραφούσε τον παγετώνα της Γροιλανδίας, το ραντάρ του αεροσκάφους του ανίχνευσε ασυνήθιστα σχήματα κάτω από τον πάγο. Αρχικά, η ερευνητική ομάδα δεν κατάλαβε τι είχε βρει, όμως όταν συνέκριναν τα δεδομένα ραντάρ με παλιούς στρατιωτικούς χάρτες, συνειδητοποίησαν ότι είχαν μόλις εντοπίσει την εγκαταλελειμμένη Camp Century.

«Ψάχναμε για τον πυθμένα του πάγου και ξαφνικά εμφανίστηκε η Camp Century», ανέφερε ο Alex Gardner, επιστήμονας κρυόσφαιρας στο Jet Propulsion Laboratory (JPL) της NASA. Τα στοιχεία που αποκάλυψε η NASA εγείρουν ανησυχίες για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εγκαταλελειμμένης βάσης. Καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί επιταχυνόμενη τήξη των πάγων, υπάρχει ορατός κίνδυνος να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα ραδιενεργά και τοξικά απόβλητα, που παρέμεναν θαμμένα εδώ και δεκαετίες.

Η Camp Century αποτελεί ένα ιστορικό μνημείο του Ψυχρού Πολέμου, που συνδυάζει την φιλοδοξία, την τεχνολογική καινοτομία αλλά και τη μυστικότητα της εποχής. Αυτό που ξεκίνησε ως ένα στρατιωτικό σχέδιο υψηλής στρατηγικής, σήμερα εγείρει σημαντικά ερωτήματα για το περιβάλλον και την ασφάλεια, καθώς οι συνέπειες της εγκατάλειψής του ενδέχεται να αποκαλυφθούν στο μέλλον με απρόβλεπτες επιπτώσεις. Η «Πόλη κάτω από τον Πάγο» ίσως να μην παραμείνει θαμμένη για πάντα.