ΕΔΔΑ: Η Ελλάδα παραβίασε το δικαίωμα Σύρου πρόσφυγα στη ζωή

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (EΔΔΑ) έκρινε ότι η Ελλάδα παραβίασε το δικαίωμα στη ζωή ενός Σύρου πρόσφυγα όταν η ακτοφυλακή πυροβόλησε πάνω από 12 φορές κατά του σκάφους των διακινητών, στο οποίο επέβαινε πριν από σχεδόν μια δεκαετία. Το ΕΔΔΑ διέταξε την Ελλάδα να πληρώσει 80.000 ευρώ ως αποζημίωση στη σύζυγο και τα δύο παιδιά του Belal Tello, ο οποίος πυροβολήθηκε στο κεφάλι καθώς η ελληνική ακτοφυλακή προσπαθούσε να σταματήσει το σκάφος των διακινητών στο οποίο επέβαινε. Ο Tello πέθανε το 2015, μετά από μήνες νοσηλείας.

Σε απόφαση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη, το δικαστήριο είπε ότι η ακτοφυλακή «δεν είχε δράσει με την απαραίτητη επαγρύπνηση για την ελαχιστοποίηση οποιουδήποτε κινδύνου για τη ζωή». Συνέδεσε τις ενέργειές της ακτοφυλακής με την αποτυχία της Ελλάδας να θεσπίσει κανονισμούς σχετικά με τη χρήση δυνητικά θανατηφόρου δύναμης κατά τη διάρκεια επιχειρήσεών της. «Η ακτοφυλακή είχε χρησιμοποιήσει έτσι υπερβολική βία στο πλαίσιο ασαφών κανονισμών για τη χρήση πυροβόλων όπλων», ανέφερε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η απόφαση χρονολογείται από τον Σεπτέμβριο του 2014, όταν η ακτοφυλακή διέταξε ένα μηχανοκίνητο σκάφος κοντά στην Ψέριμο να σταματήσει. Το σκάφος, το οποίο μετέφερε 14 άτομα, άρχισε να κάνει όπως περιέγραψε το δικαστήριο «επικίνδυνους ελιγμούς», προσκρούοντας με το περιπολικό σκάφος της ακτοφυλακής δύο ή τρεις φορές». Η ακτοφυλακή έριξε επτά προειδοποιητικές βολές και 13 πυροβολισμούς στο σκάφος, είπε το δικαστήριο, επικαλούμενο έκθεση που συντάχθηκε την ημέρα του συμβάντος. Το δικαστήριο χαρακτήρισε την πρακτική του πυροβολισμού στη μηχανή ενός κινούμενου σκάφους ως «εξαιρετικά επικίνδυνη» κίνηση, δεδομένης της απαιτούμενης ακρίβειας. «Κατά συνέπεια, οι 13 πυροβολισμοί αποτελούσαν κίνδυνο για τους επιβάτες του μηχανοκίνητου σκάφους», σημείωσε.

Δύο Σύροι, που επέβαιναν στο σκάφος τραυματίστηκαν σοβαρά. Ο ένας χτυπήθηκε στον ώμο και ο άλλος, ο Tello, πυροβολήθηκε στο κεφάλι. Ελληνικό δικαστήριο καταδίκασε αργότερα για το συμβάν, δύο Τούρκους υπηκόους με την κατηγορία της λαθρεμπορίας. Ο Tello νοσηλεύτηκε σε ελληνικό νοσοκομείο για έξι μήνες. Αργότερα μεταφέρθηκε στη Σουηδία, όπου ζούσαν η γυναίκα και τα παιδιά του, όπου και εκεί συνέχισε να λαμβάνει θεραπεία. Πέθανε τον Δεκέμβριο του 2015. Η έρευνα για το συμβάν από τις ελληνικές αρχές περιελάμβανε «πολλές αδυναμίες… που είχαν καταστήσει την έρευνα ανεπαρκή», ανέφερε το δικαστήριο. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα απέτυχε να δείξει ότι η χρήση βίας ήταν «απολύτως αναγκαία», ανέφερε. Η απόφαση περιέγραψε το επίπεδο βίας που χρησιμοποιήθηκε ως «σαφώς δυσανάλογο».

Η απόφαση του ΕΔΔΑ χαιρετίστηκε από την Refugee Support Aegean, μια από τις ομάδες που βοήθησαν στην υποβολή της νομικής προσφυγής. Η υπόθεση «καταδεικνύει για άλλη μια φορά καλά τεκμηριωμένες, συστημικές ελλείψεις στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των επιχειρήσεων της ακτοφυλακής και στη διερεύνηση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη θάλασσα», ανέφερε.