Διαζύγιο πριν το γάμο, από την Ευτυχία Παπούλια

Από την Ευτυχία ΠαπούλιαΚοινωνιολόγοςΟ μήνας του μέλιτος τελειώνει όταν εκείνη αρχίζει να αναρωτιέται τι απέγινε ο άντρας που παντρεύτηκε κι εκείνος τι έγινε το κορίτσι που δεν παντρεύτηκε.Evan Esar

Το διαφορετικό μοντέλο οικογένειας που φαίνεται να οραματίζεται η γενιά των σημερινών τριαντάρηδων για να αποφασίσει να ανέβει τα σκαλιά της εκκλησίας ή έστω του Δημαρχείου, είναι μία νέα τάξη πραγμάτων που περνά στα «ψιλά».

Μια οικογένεια στη βάση της δυνατότητας των δύο συζύγων να ζει ο καθένας τους κάτω από διαφορετική στέγη,

χωρίς να στιγματίζεται ή να διαταράσσεται η προσωπική τους σχέση και με τις ηθικές, οικονομικές υποχρεώσεις απέναντι στα παιδιά, να είναι χαλαρές. Αυτό προκύπτει από πολλές συζητήσεις με νέους αυτής της ηλικίας που δικαιολογούν τις αναστολές τους απέναντι στον γάμο αλλά και με μεγαλύτερους που επικαλούνται …την εμπειρία τους.

Ένα μοντέλο, στο οποίο άλλωστε έτσι  κι αλλιώς καταλήγουν σήμερα οι περισσότεροι γάμοι, αφού όμως προηγηθεί μία μακρά περίοδος αφόρητης συμβίωσης, ψυχικής φθοράς, εγκλήσεων και αντεγκλήσεων, προσβολών και ταπεινώσεων εκατέρωθεν μέχρι να φθάσουν κουρασμένοι, απογοητευμένοι, αηδιασμένοι ο ένας από τον άλλον, στο διαζύγιο.

Έτσι, ένα διαζύγιο δεν επέρχεται ως μία ξαφνική διαπίστωση ασυμφωνίας χαρακτήρων αλλά ως αναπόφευκτη κατάληξη την οποία δε, επιθυμεί η γυναίκα περισσότερο από τον άνδρα. Και σχεδόν εκβιάζει την εξέλιξη αυτή, μόλις διαπιστώσει αυτό που μάλλον ισχύει ως κανόνας κι όχι ως εξαίρεση. Πως δηλαδή ο σύντροφός της, είτε δεν θέλει είτε δεν μπορεί είτε δεν είναι στη φύση του να βοηθήσει στις καινούριες ανάγκες της οικογένειας. Ίσως και το χειρότερο, πως δεν είναι συναισθηματικά κοντά της όσο θα επιθυμούσε.

Κάτω από αυτές λοιπόν τις συνθήκες, η επιθυμία της γυναίκας να εξωθήσει την κατάσταση σε διαζύγιο γίνεται πιο εύκολη και ίσως και δικαιολογημένη.

Προσπαθώντας να εξηγήσουμε γιατί τα δύο τρίτα των γάμων καταλήγουν σε διαζύγιο και το άλλο ένα τρίτο σε ένα ισόβιο ψυχικό διαζύγιο, μπορούμε με βάση τους λόγους που οδηγούν δύο νέους στην «απόφασή τους» να παντρευτούν, να τους κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι γυναίκες εκείνες που βιώνουν μία πολύχρονη σχέση, με την ελπίδα πως ο σύντροφός τους κάποια στιγμή θα τους κάνει την πρόταση γάμου. Όμως αυτό δεν συμβαίνει. Πολύτιμα για τη γυναίκα χρόνια έχουν χαθεί, η αβεβαιότητα σιγά σιγά φθείρει τον έρωτα κι έτσι το κορίτσι, που δεν είναι διατεθειμένο να σπαταλήσει κι άλλα χρόνια καταφεύγει στην αθέμιτη μεθόδευση: Με μία «ανεπιθύμητη» εγκυμοσύνη, αναγκάζει το σύντροφό της να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του διαμηνύοντάς του πως είναι αποφασισμένη να «κρατήσει το παιδί». Είναι ένα διαζύγιο προεξοφλημένο είτε πριν είτε μετά τον γάμο, μιας και το κορίτσι αυτό δεν ενδιαφέρεται να έχει δίπλα του έναν σύζυγο που δεν αναγνωρίζει τη συν-ευθύνη του στην εγκυμοσύνη ή το χειρότερο, τη θεωρεί και ως εκβιασμό – κάτι που μπορεί να μην συμβαίνει στα αλήθεια.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι γυναίκες που προέρχονται από συντηρητικές οικογένειες με αρχές, κάνουν σχέδια για το μέλλον, πιστεύουν στο θεσμό, όχι όμως όπως τον υπηρέτησαν οι γονείς τους αλλά όπως τον οραματίζονται οι νέοι της εποχής τους.

Προχωρούν λοιπόν σε ένα γάμο με τον «ανυποψίαστο» σύντροφό τους κουβαλώντας μέσα τους την ενδόμυχη επιθυμία-πρόθεση, όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες, όταν βεβαιωθούν πως μπορούν να ανακτήσουν την ελευθερία τους, με ελάχιστες απώλειες, να μεθοδεύσουν μία κατάσταση που θα οδηγήσει τον άνδρα εξουθενωμένο από τον πόλεμο νεύρων συναινετικό διαζύγιο.

Η τρίτη κατηγορία αφορά στις γυναίκες που περιμένουν τον πρίγκηπα της καρδιάς τους να έρχεται… πάνω σε άσπρο άλογο! Που συνήθως, δεν έρχεται ποτέ. Και περιμένουν… περιμένουν… Μπορεί στο μεταξύ να πέρασε κάποιος ξυστά, αλλά… σε γαιδουράκι. Έτσι κι αυτή η στάση των γυναικών αντιστοιχεί με ένα διαζύγιο σε γάμους που δεν έγιναν.

Διαζύγιο λοιπόν, όποια διαδρομή προς τον γάμο κι αν ακολουθήσει κανείς που κάνουν ίσως πιο επιτακτική την ανάγκη να καθιερωθεί και να γίνει κοινωνικά αποδεκτό το νέο μοντέλο οικογένειας όπως το οραματίζονται οι σημερινοί νέοι και το επικροτούν και οι μεγαλύτεροι επικαλούμενοι την κακή εμπειρία τους, όπως προαναφέρθηκε.

Σίγουρα πρακτικές δυσκολίες θα υπάρχουν. Όχι όμως περισσότερες από όσες υπάρχουν στα διαζευγμένα ζευγάρια σήμερα. Όμως το ηθικό κεφάλαιο και η ψυχική γαλήνη που θα εξοικονομηθούν από ένα διαζύγιο που συνομολογείται πριν τον γάμο είναι ανεκτίμητες αξίες, για όλους…

Από την Ευτυχία Παπούλια, για την έντυπη έκδοση