Αύξηση ζήτησης και ανάκαμψη

Σε ορισμένους πολιτικούς κύκλους επικρατεί η εσφαλμένη άποψη, ότι για να λυθεί το οικονομικό πρόβλημα της ανάκαμψης/επανεκκίνησης της Ελληνικής οικονομίας αρκεί μια Κεϊνσιανού τύπου αύξηση της συνολικής ενεργού ζήτησης.. Σύμφωνα με την άποψη αυτή μια τυφλή «οριζόντια» αύξηση εισοδημάτων με «πολιτική» απόφαση και χωρίς καμία διεύρυνση της παραγωγικής βάσης στον ιδιωτικό τομέα αρκεί για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Ως τρόπο επίτευξης μιας αύξησης της ενεργού ζήτησης προτείνουν:
- την αύξηση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα,
- την αύξηση του αριθμού και των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων

Ενώ όμως είναι αυτονόητο ότι σε οποιαδήποτε αύξηση εισοδημάτων θα αυξηθεί η συνολική ενεργός ζήτηση (δεν χρειάζεται να έχει ντοκτορά από την Οξφόρδη κάποιος για να το καταλάβει), η πολιτική αυτή δεν αποτελεί μακροχρόνια και διατηρήσιμη λύση σε για την ύφεση την όποια βιώνει η Ελληνική οικονομία. Και τούτο διότι, υπάρχει έλλειψη επαρκούς παραγωγικής βάσης η όποια να μπορεί να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση. Θα οδηγηθούμε κατά συνέπεια σε αύξηση εισαγωγών και αύξηση της ξένης παραγωγικής δραστηριότητας διόγκωση του εσωτερικού εισαγωγικού εμπορίου και του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Το 2009 το συνολικό ισοζύγιο των δυο διδύμων ελλειμμάτων, του προϋπολογισμού και του εξωτερικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ήταν και τα δυο πέριξ του 14% επί του ΑΕΠ, μη διατηρήσιμα και κατά συνέπεια χρηματοδοτούμενα από δανεικά!

Η αύξηση της συνολικής ενεργού ζήτησης είναι ασφαλώς αναγκαία για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Ενώ όμως είναι αναγκαία δεν είναι και ικανή συνθήκη για την επίτευξη της ανάκαμψης της οικονομίας. Και τούτο διότι σημασία έχει η προέλευση της αύξησης εισοδημάτων και της ζήτησης, αν θέλουμε να μη στηρίζεται σε εξωτερικό δανεισμό και να είναι μακροχρόνια διατηρήσιμη. Η επιπλέον ζήτηση θα πρέπει να προέλθει από εισοδήματα που θα δημιουργηθούν με αύξηση της απασχόλησης σε νέες επιχειρήσεις του ιδιωτικού παραγωγικού τομέα της οικονομίας.

Με την σειρά τους οι νέες αυτές επιχειρήσεις πρέπει να είναι εξωστρεφείς έτσι ώστε υποκαθιστώντας εισαγωγές και πραγματοποιώντας εξαγωγές να αυξάνουν την ρευστότητα της οικονομίας φέρνοντας φρέσκο χρήμα από την εξωτερική στην εσωτερική αγορά.
Η επιτυχία του στόχου ανάκαμψης/ ανάπτυξης προϋποθέτει διαρθρωτικές αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο και εθνικό σχέδιο αναπτυξιακής στρατηγικής όπου ύστερα από κλαδικές μελέτες θα πραγματοποιηθούν στοχευμένες επενδύσεις σε επιχειρήσεις εξωστρέφειας και καινοτομίας.
Μεγάλο εμπόδιο όμως στην προσπάθεια αυτή αποτελεί η ανυπαρξία διαθέσιμων κρατικών πόρων για δημόσιες επενδύσεις ενώ τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης στην αξιοπιστία της χώρας βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής (wait and see).

Η Ελληνική οικονομία βρίσκεται έτσι εγκλωβισμένη σε μια παγίδα πολυετούς ύφεσης λογω ανυπαρξίας επενδύσεων. Η έξοδός της από αυτή την παγίδα απαιτεί την πραγματοποίηση ενός επενδυτικού σοκ, το οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με εξερεύνηση εξωγενών επενδυτικών κεφαλαίων ύστερα από πολιτική απόφαση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος της πολιτικής αυτής θα είναι η προσπάθεια να πεισθούν οι αγορές ότι η ελληνική οικονομία αποτελεί οριστικά αναπόσπαστο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να αλλάξουν στάση όσον άφορα το επενδυτικά τους σχέδια στην Ελλάδα.

Η επιπόλαιη και απλουστευμένη άποψη ότι αρκεί να αυξήσουμε με «πολιτικές» αποφάσεις τους μισθούς τα εισοδήματα και την κατανάλωση, χωρίς διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, στην λογική του λεφτά υπάρχουν δεν οδηγεί σε ανάκαμψη/ανάπτυξη της οικονομίας. Απαιτεί νέο εξωτερικό δανεισμό, με ισοδύναμα αποτελέσματα της αναπτυξιακής πολίτικης που μας οδηγήσω στην σημερινή κρίση. Δηλαδή ανάπτυξη με δανεικά. Όμως με τις διεθνείς αγορές κλειστές για το Δημόσιο τις τραπεζικές καταθέσεις στο ναδίρ και την διατραπεζική αγορά κλειστή για τις Τράπεζες κάθε δανεισμός είναι αδύνατος. Σε περίπτωση που ανατραπεί η σημερινή πορεία της χώρας ο μόνος εφικτός δανεισμός, πάντα υπό όρους (μνημόνια) θα προέρχεται από την ΕΕκαι ΕΚΤ και θα αποτελεί μονόδρομο για μεγάλο χρονικό διάστημα.