Τα προειδοποιητικά σημάδια του Αλτσχάιμερ που πρέπει να προσέχεις από τα 20 και τα 30 σου

Όταν σκέφτεσαι τη νόσο Αλτσχάιμερ, πιθανότατα σου έρχεται στο μυαλό η εικόνα ενός ηλικιωμένου ανθρώπου.

Λογικό, καθώς τα συμπτώματα κάνουν συνήθως την εμφάνισή τους μετά τα 65. Ωστόσο, νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι η εκφυλιστική αυτή νόσος μπορεί να επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία δεκαετίες πριν τη διάγνωση, ακόμη και από τα 20 ή τα 30 σου.

Η πρωτοποριακή μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet Regional Health – Americas και εγείρει σημαντικά ερωτήματα για τους πρώιμους βιοδείκτες της νόσου, αλλά και για το πώς μπορείς να ενισχύσεις την εγκεφαλική σου υγεία ήδη από νεαρή ηλικία.

Τι δείχνει η νέα έρευνα;

Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα από το National Longitudinal Study of Adolescent to Adult Health, μια μακροχρόνια μελέτη υγείας που παρακολουθεί εφήβους από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Πραγματοποιήθηκαν χιλιάδες συνεντεύξεις κατ’ οίκον, γνωστικά τεστ, φυσικές εξετάσεις και αιμοληψίες σε άτομα ηλικίας 20 έως 30 ετών.

Σε 1.112 συμμετέχοντες δόθηκαν γνωστικά τεστ, όπως άμεση και καθυστερημένη ανάκληση λέξεων και αναστροφή αριθμών, ενώ 529 άτομα υποβλήθηκαν σε γενετικό έλεγχο και υπολογισμό του δείκτη CAIDE (που σχετίζεται με τον κίνδυνο άνοιας).

Το εύρημα ήταν ξεκάθαρο: παράγοντες κινδύνου και βιοδείκτες του Αλτσχάιμερ επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία ήδη από την ηλικία των 24 έως 44 ετών.

Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου και βιοδείκτες που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία ήδη από τα μέσα της δεκαετίας των 20. Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά οι ερευνητές: «Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ σχετίζονται με τη γνωστική λειτουργία ήδη από τις ηλικίες 24–44, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για πρώιμη πρόληψη».

Ποιοι βιοδείκτες σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ;

Στους παράγοντες που εξετάστηκαν περιλαμβάνονται η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, το φύλο, η συστολική αρτηριακή πίεση, ο δείκτης μάζας σώματος, τα επίπεδα χοληστερόλης, η φυσική δραστηριότητα και το γονίδιο APOE ε4, το οποίο αποτελεί γενετικό δείκτη κινδύνου για Αλτσχάιμερ.

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι και άλλοι βιοδείκτες όπως η αμυλοειδής πρωτεΐνη, η ταυ πρωτεΐνη και δείκτες νευροεκφύλισης και ανοσολογικής λειτουργίας που σχετίζονται με την ασθένεια μπορεί να υπάρχουν ήδη και να επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία σε ανθρώπους κάτω των 40 ετών.

Ο νευρολόγος Clifford Segil από το Κέντρο Υγείας Providence Saint John’s στην Καλιφόρνια σχολίασε: «Όταν βλέπω νεαρούς ασθενείς να ανησυχούν ότι ίσως εκδηλώσουν άνοια αργότερα στη ζωή τους, ακολουθώ την ίδια διαδικασία εκτίμησης κινδύνου που θα ακολουθούσα και για έναν ογδοντάρη». Όπως εξηγεί, αυτό περιλαμβάνει αιματολογικές εξετάσεις για αναστρέψιμες αιτίες απώλειας μνήμης, όπως ορμονικά προβλήματα και ελλείψεις βιταμινών, αλλά και απεικονίσεις του εγκεφάλου για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν «σιωπηλά» εγκεφαλικά επεισόδια ή ατροφία.

Υπάρχει τεστ για να μάθω αν κινδυνεύω;

Η μόνη πραγματική «δοκιμασία» για τη νόσο Αλτσχάιμερ σε νεότερους ανθρώπους, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ο έλεγχος για το γονίδιο APOE ε4 ,το οποίο αποτελεί ισχυρό γενετικό παράγοντα κινδύνου. Ωστόσο, όπως σημειώνει, το να βγει θετικό αυτό το τεστ σε έναν νέο ασθενή «θα ήταν δύσκολο να ειπωθεί ότι έχει οποιαδήποτε κλινική σημασία».

Τι μπορώ να κάνω για να προστατέψω τον εγκέφαλό μου πριν τα 30;

Όσον αφορά την πρόληψη, ο δρ. Amit Sachdev, διευθυντής του Τμήματος Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Μίσιγκαν, τόνισε τη σημασία της ενεργής χρήσης του εγκεφάλου. Όπως λέει: «Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα μέσα από την επένδυση στην εκπαίδευση, αλλά και μέσω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το να καλλιεργήσεις φιλίες και ενδιαφέροντα σε νεαρή ηλικία βοηθά στο να διατηρήσεις ισχυρές σχέσεις όταν θα είσαι μεγαλύτερος».

Συνιστά:

υγιεινή διατροφήτακτική άσκησηαποφυγή καπνίσματος και περιορισμό αλκοόλπνευματική άσκηση μέσω εκπαίδευσης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης

Ο δρ. Segil τονίζει ότι η διατήρηση της σωματικής και πνευματικής δραστηριότητας είναι θεμελιώδους σημασίας για την υγεία του εγκεφάλου. Και καταλήγει ότι, εάν κάποιος ανησυχεί για τον προσωπικό του κίνδυνο ή έχει οικογενειακό ιστορικό άνοιας, καλό είναι να συμβουλευτεί τον γιατρό του ώστε να λάβει εξατομικευμένη καθοδήγηση.