Η τελευταία και πιο δυσάρεστη λύση για την ευρωζώνη

Ένα σύστημα, που να περιλαμβάνει όλη τη ζώνη του ευρώ και να διαχειρίζεται από κοινού την εξυγίανση των τραπεζών…

Οι ειδικοί σταδιακά συμφωνούν για το ποιο πρέπει να είναι το πρώτο βήμα για την επίλυση της κρίσης στην ευρωζώνη: ένα σύστημα που να περιλαμβάνει όλη τη ζώνη του ευρώ και να διαχειρίζεται από κοινού την εξυγίανση των τραπεζών, την προληπτική εποπτεία και να εγγυάται συγχρόνως την ασφάλεια των καταθέσεων. Η ιδέα είναι κατ’ ουσίαν, να αφαιρεθεί οποιαδήποτε δικαιοδοσία από τις χώρες μέλη όσον αφορά τις τράπεζες και να τεθεί η ευρωζώνη -ή η Ευρωπαϊκή Ένωση- συνολικά αρμόδια. Η έννοια μιας ισπανικής τράπεζας για παράδειγμα δε θα υφίσταται καν.

Είναι από πολλές απόψεις μια πολύ προφανής λύση για ένα μεγάλο μέρος της κρίσης -η αδυναμία των τραπεζών της ευρωζώνης και η τοξική σχέση τους με τις εθνικές κυβερνήσεις. Η ευρωζώνη χρειάζεται και πρόσθετες λύσεις αναφορικά με την αποκλίνουσα ανταγωνιστικότητα της αλλά και τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αλλά αυτό θα αποτελούσε σαφώς ένα εντυπωσιακό ξεκίνημα.

Από οικονομικής άποψης, είναι προφανές ότι μια νομισματική ένωση απαιτεί ένα ολοκληρωμένο τραπεζικό τομέα. Αλλιώς δε μπορεί να διαχειριστεί μια τραπεζική κρίση. Με ένα τέτοιο σύστημα, η κεντρική ρυθμιστική αρχή θα έχει τη δυνατότητα να αναγκάσει τις τράπεζες να αναλάβουν τις ζημίες τους ή να απολύσουν ανίκανους διευθυντές. Η αρχή αυτή θα ήταν σε θέση να λάβει τραπεζικά μετοχικά πακέτα, να αναγκάσει τις τράπεζες να συγχωνευθούν, να τις κλείσει ή να τις κρατικοποιήσει.

Ένα κεντρικό σύστημα τραπεζικής εξυγίανσης και εποπτείας αποτελεί ίσως μια από τις βασικές υποδομές που απαιτεί μια νομισματική ένωση για να πετύχει. Αλλά και με αυτή την προσέγγιση ακόμη υπάρχουν προβλήματα. Πρώτον, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε λύση αν η πρόταση δεν θυσιαζόταν στο βωμό των πολιτικών σκοπιμοτήτων. Όλοι θυμόμαστε το θόρυβο που δημιουργήθηκε πρόσφατα γύρω από την διεύρυνση της δημοσιονομικής εποπτείας από την πλευρά της ΕΕ -θα ήταν επομένως αφελές να πιστέψουμε πως η Ευρώπη θα μπορούσε έτσι απλά να συμφωνήσει σε κάτι τόσο ευρύ χωρίς συμβιβασμούς και ουσιαστικές στρεβλώσεις του αρχικού σχεδίου.

Διάφοροι υποστηρικτές αυτής της πρότασης παραθέτουν ότι πολιτικά τουλάχιστον θα  ήταν λιγότερο προβληματική από την έκδοση ευρω-ομολόγων. Δεν είναι απόλυτα σίγουρο αυτό. Πρώτα απ ‘όλα, το κόστος εξακολουθεί να είναι μεγάλο. Μια σωστή εποπτεύουσα αρχή θα απαιτούσε πρόσβαση σε κεφάλαια της τάξεως του  € 1 τρις. Κάτι τέτοιο προφανώς θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από κάποιας μορφής δανεισμού που ουσιαστικά θα αποτελεί ευρω-ομόλογο. Μπορεί να το ονομάσουμε ομόλογο οικονομικής σταθερότητας ή όπως αλλιώς θέλουμε, αλλά έχει σημασία; Αν νομίζετε ότι η έκδοση κοινών ομολόγων είναι απαράδεκτη τότε σίγουρα απαράδεκτη είναι και αυτή η πρόταση.

Επίσης, περά από όλες τις άλλες χώρες μέλη, θα αποδεχόταν η Γερμανία μια τέτοια μεταβίβαση εξουσίας; Θα άρεσε στους Γερμανούς ένα σύστημα όπου η φιλική ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή απλά έκλεινε την Landesbank στη γειτονι