Οι κινήσεις ΜΑΤ του Ερντογάν στη σκακιέρα του δημοψηφίσματος

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η εξουσία θόλωσε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και έτσι θολωμένος προχωρά σε μία άνευ προηγουμένου επιθετική προσέγγιση στο εσωτερικό και επιθετική ρητορική στο εξωτερικό.

Ωστόσο, αν κανείς παρακολουθήσει τις πολιτικές του κινήσεις τα τελευταία χρόνια, καθώς η τελευταία επιτρεπόμενη θητεία του ως πρωθυπουργού της Τουρκίας εξέπνεε, θα μπορούσε να καταλήξει στο ασφαλές συμπέρασμα ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι ένας εξαιρετικός σκακιστής.

Με απόλυτη ψυχραιμία, ακόμη κι όταν το προφανές ήταν το αντίθετο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

κατάφερνε όχι μόνο να παραπλανήσει τα πλήθη, αλλά και να εξουδετερώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ο 63χρονος νεοσουλτάνος διετέλεσε πρωθυπουργός της Τουρκίας, ως πρόεδρος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το οποίο και σύστησε ο ίδιος, από το 2003 μέχρι και το 2014. Κατά το πρότυπο της Ρωσίας, μεταξύ Βλαντίμιρ Πούτιν και Ντιμίτρι Μεντβιέντεφ, συμφώνησε πίσω από κλειστές πόρτες με τον τότε πρόεδρο της χώρας - και επιστήθιο φίλο του Αμπντουλάχ Γκιουλ να αναλάβει τη θέση του προέδρου ο ίδιος.

Ως αντάλλαγμα για τη στήριξη που θα του προσέφερε με την επιρροή που και ο Γκιουλ είχε στο κυβερνών κόμμα, αλλά κυρίως στον λαό, θα του έδινε στήριξη για την προεδρία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Και κάπως έτσι άρχισε ένα δυνατό παιχνίδι σκακιού, με τον ίδιο να αναδεικνύεται σε έναν ιδιαίτερα ταλαντούχο σκακιστή.

10 Αυγούστου 2014: Διεξάγονται οι πρώτες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταγράφει την 9η εκλογική νίκη στην καριέρα του και αναδεικνύεται ο πρώτος πρόεδρος της χώρας, άμεσα εκλελεγμένος από τον λαό, με ποσοστό 51,79%.

21 Αυγούστου 2014: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στηρίζει τελικά την υποψηφιότητα του μέχρι τότε Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας και εργάζεται πίσω από κλειστές πόρτες για την ανάδειξή του σε πρόεδρο του κόμματος. Ο Αμπντουλάχ Γκιουλ δηλώνει ότι δεν διεκδικεί την προεδρία του κόμματος και ο Αχμέτ Νταβούτογλου γίνεται πρόεδρος του AKP.

28 Αυγούστου 2014: Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, άνθρωπος με ιδιαίτερα ευρωπαϊκό προφίλ, αναλαμβάνει πρωθυπουργός της χώρας. Η φιλοευρωπαϊκή πολιτική της Τουρκίας είναι δεδηλωμένη σε όλη τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα.

1 Νοεμβρίου 2015: Ο Αχμέτ Νταβούτογλου αναδεικνύεται πρωθυπουργός της χώρας, καταγράφοντας ποσοστό 49,4%. Το γεγονός ότι το φιλοκουρδικό κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών εισέρχεται στην Εθνοσυνέλευση, ενοχλεί ιδιαιτέρως τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας. Οι καταγγελίες για νοθεία δίνουν και παίρνουν, ωστόσο, ποτέ δεν διερευνώνται. Ο Νταβούτογλου σχηματίζει κυβέρνηση και αρχίζει περιοδεία στην ΕΕ. Ταυτόχρονα αρχίζει η πρώτη στρατιωτική επιχείρηση στην Ανατολική Τουρκία, σε πόλεις με κουρδικό πληθυσμό. Έχει ήδη ξεσπάσει η προσφυγική κρίση και η Τουρκία, υπό τον Αχμέτ Νταβούτογλου επιτυγχάνει συμφωνία με την Ευρώπη για τη διαχείρισή της.

22 Μαΐου 2016: Ο Μπιναλί Γιλντιρίμ, έμπιστος συνεργάτης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εκλέγεται πρόεδρος του ΑΚΡ. Λίγες ώρες αργότερα ο Αχμέτ Νταβούτογλου δίνει την παραίτησή του στον πρόεδρο της χώρας. Οι σχέσεις των δύο ανδρών είναι στο ναδίρ. Προσφυγικό και Κουρδικό οδηγούν τη σχέση τους στα άκρα. Σήμερα, τόσο ο Νταβούτογλου, όσο και ο Γκιουλ εργάζονται υπέρ της επικράτησης του «όχι», στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2016: Ο Ερντογάν προτείνει αλλαγή του Συντάγματος και διεκδικεί τη συγκέντρωση όλων των εξουσιών, έχοντας την πλήρη στήριξη του πρωθυπουργού Γιλντιρίμ. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία γίνονται όλο και πιο συχνές και οι εκπρόσωποι των Κούρδων στην Εθνοσυνέλευση μπαίνουν στο στόχαστρο των κυβερνόντων. Παράλληλα, αρχίζει η αμφισβήτηση της συμφωνίας για το προσφυγικό, η πιο έντονη στροφή προς τον ισλαμισμό και ολοκληρώνεται η στρατιωτική επιχείρηση στη νοτιανατολική Τουρκία, σε περιοχές όπου διαμένει κυρίως κουρδικός πληθυσμός. Οι εντάσεις με την ΕΕ έχουν μόλις αρχίσει.

15 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016: Η Τουρκία έρχεται αντιμέτωπη με στρατιωτικό πραξικόπημα, το οποίο τελικά δεν επιτυγχάνει τον στόχο του. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάνει την εμφάνισή του στην τηλεόραση, μέσω FaceTime. Κίνηση που προκαλεί ερωτηματικά για τον πρόεδρο που αφόριζε μέχρι πρότινος τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ορισμένες φορές προχωρώντας μέχρι και στην προσωρινή αναστολή τους. Ο ασκός του Αιόλου έχει μόλις ανοίξει. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όχι μόνο δεν ανατρέπεται, αλλά αναδεικνύεται και ο μόνος νικητής της απόπειρας. Όλα τα γεγονότα λειτουργούν προς όφελός του. Λίγες μέρες αργότερα αρχίζουν οι μαζικές συλλήψεις, οι ευθύνες στο κίνημα του αυτοεξόριστου ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, FETO, στους Κούρδους και στους εχθρούς του προέδρου σε όποιο μέτωπο και αν ανήκουν.

Από τότε μέχρι σήμερα περισσότεροι από 120 χιλιάδες άνθρωποι τέθηκαν σε διαθεσιμότητα και άλλοι 40 χιλιάδες έχουν προφυλακιστεί. Ανάμεσά τους στρατιωτικοί, λειτουργοί του δημοσίου, ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι. Παράλληλα, επιτυγχάνεται η άρση της ασυλίας των βουλευτών του φιλοκουρδικού κόμματος, οι οποίοι και προφυλακίζονται. Η χώρα βρίσκεται σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, η συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα παύει να είναι σε ισχύ μέχρι νεωτέρας και η Εθνοσυνέλευση υπερψηφίζει τους κανονισμούς για αλλαγή του συντάγματος.

Η Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας εγκαταλείπεται εκ των έσω, η επιθετική ρητορική εναντίον της ΕΕ παίρνει σάρκα και οστά και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται ως νεοσουλτάνος, φλερτάροντας με μία οθωμανική αυτοκρατορία. Αποφασίζει, παράλληλα, και κλείνει όλα τα αντιπολιτευόμενα Μέσα Ενημέρωσης.

Οι εκθέσεις των Ευρωπαϊκών Υπηρεσιών Πληροφοριών ότι το πραξικόπημα δεν διοργανώθηκε, για να πέσει η κυβέρνηση της Τουρκίας, αλλά αυθόρμητα και ως άμυνα στις επερχόμενες μαζικές συλλήψεις των προσώπων που κατηγορήθηκαν έτσι κι αλλιώς, ενοχλούν τον πρόεδρο. Ο Ερντογάν ξεσπαθώνει κατά της Ευρώπης και η προαναγγελθείσα κρίση βαθαίνει.

Η ένταση, ωστόσο, κορυφώνεται, όταν κράτη μέλη της ΕΕ αποφασίζουν να μην επιτρέψουν τη διεξαγωγή προεκλογικών συγκεντρώσεων στα εδάφη τους, με τη συμμετοχή Τούρκων αξιωματούχων. Ο Ερντογάν και οι Υπουργοί του κηρύσσονται «personae non gratae» και ο ίδιος απειλεί με νέο δημοψήφισμα για την ευρωπαϊκή ένταξη της χώρας του. Παράλληλα, κουνάει τον άσο του προσφυγικού. Οι εθνικές εκλογές Ολλανδίας, Γαλλίας και Γερμανίας δεν αφήνουν περιθώρια ελιγμού.

16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017: Η Τουρκία ετοιμάζεται να γράψει μία νέα σελίδα στην ιστορία της.

Δημοσκοπήσεις και κρυφές ψήφοι: Πώς διαμορφώνεται ο χάρτης*

Ο διαχωρισμός μεταξύ Μουσουλμάνων και Σταυροφόρων, όπως συνηθίζει τελευταία να αποκαλεί ο νεοσουλτάνος της Μεσογείου τους Ευρωπαίους, τονώνει, σύμφωνα με τους δημοσκόπους και τους αναλυτές, το εθνικιστικό αίσθημα του τουρκικού λαού και αυξάνει τις πιθανότητες για επίτευξη του προεδρικού στόχου. Σύμφωνα με τις τελευταίες τρεις δημοσκοπήσεις, το ποσοστό του «ναι» κυμαίνεται από 53.8% μέχρι 54.5% και το ποσοστό του «όχι» από 45.5% μέχρι και 46.2%. Οι διεργασίες στο πρωθυπουργικό γραφείο είναι έντονες για τις αποτιμήσεις των προγνώσεων.

Σιγή ιχθύος τηρείται, ωστόσο, σε σχέση με τις κρυφές ψήφους, για τις οποίες καμιά ανάλυση δεν υπάρχει. Ωστόσο, αυτές οι κρυφές ψήφοι είναι που καθορίζουν το αποτέλεσμα κάθε εκλογικής αναμέτρησης, τα τελευταία δύο χρόνια, διαψεύδοντας ντροπιαστικά τις δημοσκοπήσεις. Πόσω μάλλον όταν η εκλογική διαδικασία γίνεται υπό καθεστώς φόβου. Γρίφος παραμένει και η ψήφος των Τούρκων που ζουν στο εξωτερικό.

Το ποσοστό των αναποφάσιστων φτάνει το 17%, ενώ αυξημένη αναμένεται να είναι η προσέλευση στις κάλπες, με ποσοστό γύρω στο 80%. Οι τελευταίες τρεις δημοσκοπήσεις ανέτρεψαν ουσιαστικά το προβάδισμα του «όχι», το οποίο ωστόσο προηγουμένως, κυμαινόταν στο όριο του στατιστικού λάθους.

Άγκυρα

ΝΑΙ 43% ΟΧΙ 57%

Αντίγιαμαν

ΝΑΙ 52% ΟΧΙ 48%

Άδανα

ΝΑΙ 38% ΟΧΙ 62%

Αττάλεια

ΝΑΙ 35% ΟΧΙ 65%

Μπίλετσικ

ΝΑΙ 45% ΟΧΙ 55%

Μπιτλίς

ΝΑΙ 48% ΟΧΙ 52%

Μπινγκόλ

ΝΑΙ 65% ΟΧΙ 35%

Μπατμάν

ΝΑΙ 40% ΟΧΙ 60%

Ντιγιάρμπακιρ

ΝΑΙ 40% ΟΧΙ 60%

Κανάκαλε

ΝΑΙ 35% ΟΧΙ 65%

Εσκισεχίρ

ΝΑΙ 39% ΟΧΙ 61%

Καρς

ΝΑΙ 43% ΟΧΙ 57%

Κικλαρελί

ΝΑΙ 44% ΟΧΙ 56%

Χακάρι

ΝΑΙ 28% ΟΧΙ 72%

Ιγκντίρ

ΝΑΙ 43% ΟΧΙ 57%

Μαρντίν

ΝΑΙ 40% ΟΧΙ 60%

Μους

ΝΑΙ 43% ΟΧΙ 57%

Αδριανούπολη

ΝΑΙ 30% ΟΧΙ 70%

Σιρνάκ

ΝΑΙ 28% ΟΧΙ 72%

Τραπεζούντα

ΝΑΙ 45% ΟΧΙ 55%

Βαν

ΝΑΙ 42% ΟΧΙ 58%

Σμύρνη

ΝΑΙ 23% ΟΧΙ 77%

Κωνσταντινούπολη

ΝΑΙ 41% ΟΧΙ 59%

*Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση ANAR

Πίνακας τελευταίων δημοσκοπήσεων

ΝΑΙ 53,8% - 54,5%

ΟΧΙ 45,5% - 46,2%

Αναποφάσιστοι 17%

Προσέλευση στην κάλπη 80%

Τρία ενδεχόμενα για την επόμενη μέρα

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στη Λευκωσία μελετώνται όλα τα σενάρια της επόμενης μέρας, προκειμένου η 17η Απριλίου να μην την πιάσει απροετοίμαστη. Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, τα σενάρια της επόμενης μέρας είναι τρία.

Πρώτον, σε περίπτωση που ο λαός εγκρίνει τις συνταγματικές αλλαγές, θα σημάνει το τέλος της Τουρκίας και, δεύτερον, ενδεχομένως να σημάνει και το τέλος του ίδιου του Ερντογάν, αν οι πολιτικές που θα ακολουθήσει από την επόμενη μέρα ενοχλήσουν τις μεγάλες δυνάμεις.

Το τρίτο σενάριο είναι η περίπτωση μη έγκρισης του δημοψηφίσματος, η οποία θα σημάνει το τέλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ένα τέλος που θα εξαρτηθεί από τις αντιδράσεις του.

Περισσότερα για το δημοψήφισμα στην Τουρκία στην εφημερίδα "Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ"