Ο Κύπριος καθηγητής του Κέιμπριτζ που πήρε το Αριστείο της Κυπριακής Ακαδημίας

Πριν από 47 χρόνια, ως 16χρονος έφηβος, έφευγε άρον άρον με τους γονείς του από την πατρίδα του, την Αμμόχωστο, για να γλιτώσει από τον Αττίλα. Όπως για πολλούς Κύπριους εκείνη την εποχή, το μέλλον της οικογένειας αποφασίστηκε ότι θα ήταν στη Βρετανία. Έχοντας αφιερώσει έκτοτε τη ζωή του στην επιστήμη και στην έρευνα, με αντικείμενο την προσπάθεια για επικράτηση επί του καρκίνου, ο Τόνη Κουζαρίδης τιμάται για το 2020 με το πρώτο Αριστείο της Κυπριακής Δημοκρατίας που απονέμει η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών.

«Είναι πραγματικά σπουδαία τιμή να αναγνωρίζεσαι

από τη χώρα σου. Είναι ιδιαιτέρως συγκινητικό για μένα, έχοντας χάσει τα πάντα πριν από 47 χρόνια, εγκαταλείποντας την πόλη όπου γεννήθηκα με τίποτα εκτός από τα ρούχα που φορούσα. Είναι προνόμιο να φέρω το βάρος ενός πρόσφυγα και να δείχνω ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο. Είμαι χαρούμενος που έχω κάνει τη χώρα μου υπερήφανη και ελπίζω ότι μπορώ να την αντιπροσωπεύω με τιμή στο εξωτερικό», δηλώνει στο ΚΥΠΕ ο διακεκριμένος καθηγητής Βιολογίας του Καρκίνου στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, διευθυντής και συνιδρυτής του Ινστιτούτου Milner Therapeutics και Επικεφαλής Ομάδας στο Ινστιτούτο Gurdon του φημισμένου βρετανικού πανεπιστημίου.

Η ομόφωνη απόφαση της Κυπριακής Ακαδημίας λήφθηκε στη 16η τακτική συνεδρίαση της ολομέλειας στις 14 Οκτωβρίου. Η προγραμματισμένη πανηγυρική συνεδρία της Ακαδημίας για την απονομή του Αριστείου, στις 15 Δεκεμβρίου 2020 στην παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναβλήθηκε λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία. Θα ακολουθήσει νέα ανακοίνωση για την απονομή του Αριστείου, που θα γίνει όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. 

Ο καθηγητής Κουζαρίδης λέει ότι ένιωσε κάποια έκπληξη για τη διάκριση, καθώς υπάρχουν πολλοί Κύπριοι επιστήμονες τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό που θα άξιζαν μια τέτοια τιμή.

Ο ίδιος ωστόσο έχει ήδη κερδίσει πλειάδα διεθνών διακρίσεων και την αναγνώριση των υπολοίπων επιστημόνων στον τομέα του, έναν τομέα που υπηρετεί με συνέπεια και πάθος από πολύ νωρίς.

«Η μετοίκηση από την Κύπρο έγινε ώστε να πάω σε πανεπιστήμιο και επιλέξαμε το Ηνωμένο Βασίλειο διότι είχαμε εδώ συγγενείς για να μας στηρίξουν. Μετά από το πρώτο πτυχίο στη Γενετική στο Πανεπιστήμιο του Λιντς αποφάσισα ότι ενδιαφερόμουν για την έρευνα. Μετά από το διδακτορικό μου στο Κέμπριτζ βρίσκομαι συνεχώς στο πανεπιστήμιο πλην μιας τριετούς έρευνας στην Ιατρική Σχολή της Νέας Υόρκης. Από τότε που έκανα το διδακτορικό μου έχω αφιερωθεί στην προοπτική του να κάνω τη διαφορά στη θεραπεία του καρκίνου. Γνωρίζω το κόστος της έλλειψης θεραπειών, έχοντας χάσει και τους δύο γονείς μου από καρκίνο», λέει ο Κύπριος ερευνητής.

Ακόμα και εκτός εργαστηρίου τη ζωή του τη μοιράζεται επίσης με μία ερευνήτρια, την Ισαμπέλα Παλάσιος που έχει το δικό της εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου.

Το πάθος του για την έρευνα και την πρόοδο της επιστήμης είναι εμφανές από τον τρόπο που περιγράφει το αντικείμενό του και τον πολύ πρακτικό στόχο του. «Η έρευνά μου αφορά την κατανόηση των οδών που οδηγούν στην ανάπτυξη καρκίνου, ιδίως στον τομέα της καρκινικής επιγενετικής. Πιστεύω παθιασμένα ότι πρέπει να κάνεις την έρευνά σου να μετράει ως προς την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, επομένως καταβάλλω κάθε προσπάθεια να αναπτύσσω θεραπείες κατά του καρκίνου μέσα από την έρευνά μας».

Όπως εξηγεί, η ανάπτυξη φαρμάκων δεν είναι δυνατή στο ακαδημαϊκό πλαίσιο διότι είναι πολύ ακριβή. Για το λόγο αυτό έχει ιδρύσει εταιρείες που συνεργάζονται με το εργαστήριό του στο πανεπιστήμιο. «Με τον τρόπο αυτό η έρευνά μας έχει οδηγήσει σε δοκιμές αντικαρκινικών φαρμάκων σε ανθρώπους στο πλαίσιο κλινικών μελετών. Το έχω χρησιμοποιήσει αυτό ως πρότυπο για να δημιουργήσω έναν νέο τύπο ερευνητικού ινστιτούτου στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, το οποίο δίνει την ευκαιρία σε επιστήμονες να συνδέονται με φαρμακευτικές εταιρείες για την ανάπτυξη φαρμάκων».

Ο καθηγητής Κουζαρίδης και η σύζυγός του είναι γονείς τριών παιδιών, δύο δίδυμων 23χρονων, του Σαμ και της Νίνα και του οκτάχρονου Λίο, τον οποίο το ζευγάρι υιοθέτησε από ορφανοτροφείο στη Ρωσία όταν ήταν ενός. Η δουλειά και των δύο προϋποθέτει πολλά ταξίδια και σε αυτά ο ίδιος έχει έρθει σε επαφή και με άλλους Κύπριους ερευνητές.

«Κατ’ αρχάς συμφωνώ με την εκτίμηση ότι η αναλογία Κυπρίων ακαδημαϊκών στο εξωτερικό προς κεφαλή εθνικού πληθυσμού είναι τεράστια. Ο λόγος για αυτό βρίσκεται στις προσωπικές αξίες των Κυπρίων. Είμαστε ένα έθνος που δίνει σημασία στην εκπαίδευση. Πιστεύουμε ότι τα παιδιά μας πρέπει να μορφωθούν όσο και αν αυτό κοστίζει προσωπικά. Αυτή η επιθυμία και το γεγονός ότι μέχρι σχετικά πρόσφατα δεν υπήρχαν πανεπιστήμια στην Κύπρο οδήγησαν στο να στέλνονται παιδιά στο εξωτερικό για να λάβουν εκπαίδευση. Έτσι δημιουργήθηκε μια μεγάλη διασπορά ακαδημαϊκών στο εξωτερικό», αναφέρει.

Σε ό,τι αφορά την πρόοδο της ακαδημαϊκής έρευνας σε ιδρύματα που βρίσκονται στην Κύπρο, ο καθηγητής Κουζαρίδης εκτιμά ότι ενδυναμώνεται όλο και περισσότερο. «Υπάρχει ξεκάθαρα μία προσπάθεια να γίνει πιο ανταγωνιστική», προσθέτει.

Σημειώνει ότι το κλειδί για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι να δεσμευθούν επαρκή κονδύλια ώστε να δημιουργηθούν παγκόσμιου βεληνεκούς ερευνητικά ιδρύματα. «Αν το επιστημονικό περιβάλλον και η χρηματοδότηση είναι συγκρίσιμα με τα καλύτερα αντίστοιχα μεγέθη του εξωτερικού, θα ελκύονταν πίσω πολλοί σπουδαίοι Κύπριοι επιστήμονες».

Όπως προσθέτει, η χρηματοδότηση τέτοιων προσπαθειών τόσο από την κυβέρνηση όσο και από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς θα μπορούσε να δώσει στην Κύπρο ηγετική θέση διεθνώς και θα επέτρεπε την αξιοποίηση ενός σημαντικού φυσικού πόρου, «των ταλαντούχων ερευνητών της».

Παρά την πολλή δουλειά και τα πολλά ταξίδια, ο καθηγητής Κουζαρίδης βρίσκει το χρόνο για διαλείμματα, τα οποία τα περνά με την οικογένειά του στο Λονδίνο τα Σαββατοκύριακα και αρκετές φορές μέσα στο χρόνο ταξιδεύουν στη Γρανάδα της Ισπανίας όπου διατηρούν παραθεριστική κατοικία.

Πάντοτε όμως η έρευνα είναι στο μυαλό του. «Μου αρέσει να βρίσκομαι με κόσμο. Είμαι ιδιοκτήτης ενός κοκτέιλ μπαρ στο Κέιμπριτζ , που λέγεται ‘THE LAB’ (‘Το Εργαστήριο’). Η διακόσμηση παραπέμπει στην επιστήμη με στιλ του 1920. Συχνάζουν πολλοί επιστήμονες και φίλοι, επομένως πηγαίνω κι εγώ για να συνδυάζω τη δουλειά με τη διασκέδαση!».

Διαβάστε επίσης: Πέφτει το ποσοστό θετικότητας στη Λεμεσό, ανεβαίνει σε Λευκωσία και Λάρνακα