Φορολογικό Βαρόμετρο Οικογενειακών Επιχειρήσεων της KPMG

Η KPMG Enterprise κυκλοφορεί το Φορολογικό Βαρόμετρο Οικογενειακών Επιχειρήσεων: Συγκρίνοντας τον αντίκτυπο των φορολογικών καθεστώτων στις οικογενειακές επιχειρήσεις.
Η έκθεση της KPMG καταλήγει στο ότι ενώ τα φορολογικά καθεστώτα ανά το παγκόσμιο διαφέρουν πολύ, γενικά, οι χώρες στηρίζουν και ενθαρρύνουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη των οικογενειακών επιχειρήσεων, μέσα από την επιβολή χαμηλών φόρων κατά τη μεταβίβαση της

επιχείρησης είτε λόγω αφυπηρέτησης είτε μέσω κληρονομιάς. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν οφειλές φόρων, μπαίνουν σε εφαρμογή διάφοροι μηχανισμοί, που επιτρέπουν μειωμένες πληρωμές ή αναβολή πληρωμής.

Η έκθεση αποτελεί συνέχεια του Φορολογικού Βαρόμετρου Ελέγχου Οικογενειακών Επιχειρήσεων του 2014 και εξετάζει το πώς μια υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση μπορεί να επηρεάσει τη μετεγκατάσταση μιας επιχείρησης.

«Παρόλο που γενικά οι αναπτυγμένες οικονομίες επιβάλλουν μεγαλύτερο φόρο στις οικογενειακές επιχειρήσεις, παρέχουν περισσότερες και μεγαλύτερες απαλλαγές, σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες», αναφέρει ο Christophe Bernard, Επικεφαλής της KPMG Enterprise, Οικογενειακή Επιχείρηση. «Ο αντίκτυπος φαίνεται στο γεγονός ότι σε χώρες όπου η επιβολή φορολογίας είναι ψηλότερη, οι οικογενειακές επιχειρήσεις ίσως αποφασίσουν τη μετεγκατάσταση της επιχείρησης σε γειτονική χώρα, με ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τις τοπικές οικονομίες».

Άλλα ευρήματα της έκθεσης της KPMG περιλαμβάνουν:

Τα φορολογικά καθεστώτα ανά το παγκόσμιο διαφέρουν πολύ. Για μια επιχείρηση που εκτιμάται στα €10 εκατομμύρια επιβάλλεται φορολογία για μεταβίβαση μέσω κληρονομιάς από €0 μέχρι περισσότερα από €4,5 εκατομμύρια, ενώ για μεταβίβαση λόγω αφυπηρέτησης από €0 μέχρι περισσότερα από €5 εκατομμύρια). Γενικά οι χώρες στηρίζουν και ενθαρρύνουν τόσο τις επενδύσεις όσο και την ανάπτυξη στις οικογενειακές επιχειρήσεις:

Oι κυβερνήσεις φαίνεται να ενθαρρύνουν τα μέλη μιας οικογένειας μέσω των χαμηλών φορολογικών επιβαρύνσεων για τη μεταβίβαση της επιχείρησης στην επόμενη γενιά (που γίνεται είτε λόγω αφυπηρέτησης είτε λόγω κληρονομιάς), ώστε να κρατήσουν την επιχείρηση εντός της οικογένειας και να την αναπτύξουν. Οι 25 από τις 42 χώρες, είτε δεν επιβάλλουν καθόλου φόρο ή επιβάλλουν φόρο μικρότερο του €1 εκατομμυρίου για μεταβιβάσεις μέσω κληρονομιάς οικογενειακών επιχειρήσεων που η αξία τους εκτιμάται μέχρι €10 εκατομμύρια. Οι 14 από αυτές δεν επιβάλλουν φόρο κατά τις μεταβιβάσεις λόγω αφυπηρέτησης. Τέλος, 21 χώρες δεν επιβάλλουν καθόλου φόρο είτε επιβάλλουν φόρο μικρότερο του €1 εκατομμυρίου (για οικογενειακή επιχείρηση που εκτιμάται στα €10 εκατομμύρια), από τις οποίες οι 10 δεν επιβάλλουν καθόλου φόρο.
Αυτό επιτυγχάνεται και μέσα από μηχανισμούς που επιτρέπουν τις πληρωμές σε δόσεις ή την αναβολή των πληρωμών (χώρες οι οποίες επιβάλλουν βαριές φορολογίες, γενικά, παρέχουν περισσότερες και μεγαλύτερες απαλλαγές για περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης).
• Οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων βρίσκονται συχνά σε δίλημμα όσον αφορά την πιθανότητα μετεγκατάστασης (της επιχείρησης), αφού χώρες οι οποίες επιβάλλουν ψηλότερους ή χαμηλότερους φόρους βρίσκονται πολύ κοντά η μία στην άλλη. Η ποικιλία στα φορολογικά καθεστώτα εμφανίζεται ακόμη και σε κράτη που συνορεύουν, όπως για παράδειγμα σε χώρες της Ε.Ε. και της Βορείου Αμερικής.
• Παρόλο που οι οικογενειακές επιχειρήσεις παραμένουν «πιστές» στη χώρα τους και στην προσφορά τους στην τοπική κοινωνία, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λάβουν υπόψη το ότι οι δυσμενείς φορολογικές πολιτικές ενδεχομένως να ωθήσουν στην μετεγκατάσταση μιας επιχείρησης, πράγμα που θα επηρεάσει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Οι ιδιοκτήτες οικογενειακών επιχειρήσεων πρέπει να βεβαιώνονται ότι λαμβάνουν υπόψη πολλούς άλλους παράγοντες (για παράδειγμα, τη διαθεσιμότητα ενός κατάλληλα ειδικευμένου προσωπικού και τη διαχείριση των μη επιχειρηματικών περιουσιακών στοιχείων της οικογένειας).
• Οι απαλλαγές και οι αρωγές είναι συχνά περίπλοκες, παρόλο που είναι γενναιόδωρες. Η φορολογική επιβάρυνση μπορεί να αλλάξει δραματικά κατά την εφαρμογή των απαλλαγών (μέσω κληρονομιάς: 9 επιπρόσθετες χώρες δεν επιβάλλουν καθόλου φόρο μετά την εφαρμογή των απαλλαγών, με τη μεγαλύτερη μείωση να είναι πάνω από €4,5 εκατομμύρια λόγω αφυπηρέτησης. Επίσης, εννέα χώρες δεν επιβάλλουν φόρο μετά τις απαλλαγές, με τη μεγαλύτερη μείωση των €3,6 εκατομμυρίων – υπολογισμοί για μια επιχείρηση η οποία εκτιμάται στα €10 εκατομμύρια).
- Οι απαλλαγές και οι διευκολύνσεις συχνά απαιτούν πολύπλοκη δόμηση και συμμόρφωση με συγκεκριμένους κανόνες:
- Ένας αριθμός χωρών έχουν ορισμένες προϋποθέσεις οι οποίες πρέπει να πληρούνται για να ισχύουν οι απαλλαγές, συμπεριλαμβανομένου ενός ελάχιστου χρονικού διαστήματος κατά τη διάρκεια του οποίου οι μετοχές πρέπει να βρίσκονται στην κατοχή του δωρητή (πριν προχωρήσει στη δωρεά) όπως και η διάρκεια ζωής της επιχείρησης μετά τη μεταβίβαση.

Οι οικογένειες πρέπει να σκέφτονται εκ των προτέρων τόσο την προσέγγιση όσο και τη χρονική περίοδο της μεταβίβασης της επιχείρησης. Όταν είναι προετοιμασμένες, οι οικογένειες μπορούν να διασφαλίσουν ότι έχουν αντιληφθεί και ότι πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για τις απαλλαγές που είναι διαθέσιμες (όπου είναι σχετικό). Η απουσία έγκαιρης προετοιμασίας μπορεί να τους κοστίσει ένα σημαντικό ποσό ή ακόμη να θέσει την ιδιοκτησία της επιχείρησης σε κίνδυνο.
• Η διαφορά στην επιβολή φορολογίας στη μεταβίβαση επιχείρησης μέσω κληρονομιάς ή λόγω αφυπηρέτησης μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη στάση της οικογένειας και τις αποφάσεις των ιδιοκτητών για το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα μεταβιβαστεί η οικογενειακή επιχείρηση.
• Στις περισσότερες χώρες, αφού ληφθούν υπόψιν οι απαλλαγές, η διαφορά μεταξύ φορολογικής επιβάρυνσης είτε λόγω αφυπηρέτησης είτε λόγω κληρονομιάς είναι ελάχιστη - μικρότερη από $5 χιλιάδες. Ωστόσο μερικές φορές μπορεί να είναι μεγαλύτερη των €2 εκατομμυρίων για επιχειρήσεις των €10 εκατομμυρίων:
• Όταν ο φόρος είναι μεγαλύτερος για τη μεταβίβαση λόγω κληρονομιάς (τρεις χώρες μόνο), θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο προγραμματισμένης διαδοχής
• Αντιθέτως, δέκα χώρες επιβάλλουν μεγαλύτερη φορολογία κατά τη μεταβίβαση της επιχείρησης λόγω αφυπηρέτησης. Ως αποτέλεσμα, αυτές οι χώρες φαίνεται να προτιμούν όπως τα περιουσιακά στοιχεία να παραμένουν στα χέρια της μεγαλύτερης (σε ηλικία) γενεάς όσον το δυνατό περισσότερο. Αυτό μπορεί να είναι απογοητευτικό για την επόμενη γενεά και να αποτελεί εμπόδιο για την επιχειρηματική ανάπτυξη.
- Παρόλο που οι φορολογικοί παράγοντες δεν θα έπρεπε να επηρεάζουν την απόφαση για το πότε είναι η κατάλληλη περίοδος για τη μεταβίβαση της επιχείρησης στην επόμενη γενεά, για πολλούς αποτελούν σημαντικά στοιχεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.
- Ενώ από φορολογικής πλευράς, σε κάποιες χώρες μπορεί να είναι πιο ευνοϊκό να μεταβιβαστεί η επιχείρηση σε μέλη της οικογένειας μέσω κληρονομιάς (παρά όσο ζει ο ιδιοκτήτης), αυτό μπορεί να κάνει τη νέα γενεά να νιώσει απογοήτευση μιας και δεν θα τους «ανήκει» η επιχείρηση την οποία προσπαθούν να αναπτύξουν. Ίσως χρειάζεται διακριτικότητα και συμβιβασμός τόσο από τη νέα όσο και από τη μεγαλύτερη γενεά, ώστε να επέλθει ισορροπία στην ανάγκη της μεγαλύτερης γενεάς για διατήρηση της ιδιοκτησίας και της νέας γενεάς για διοίκηση της επιχείρησης.
Μεθοδολογία
- Το Φορολογικό Βαρόμετρο Οικογενειακών Επιχειρήσεων της KPMG Global βασίζεται σε ευρήματα 42 χωρών (συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου) οι οποίες διενήργησαν μια φορολογική αξιολόγηση σε δυο σενάρια για μια Οικογενειακή Επιχείρηση η οποία εκτιμάται στα €10 εκατομμύρια. Ο Έλεγχος έχει διερευνήσει τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η φορολογία κατά τη μεταβίβαση της επιχείρησης σε μέλη της οικογένειας είτε μέσω κληρονομιάς είτε λόγω αφυπηρέτησης. Μπορείτε να βρείτε το φορολογικό βαρόμετρο εδώ.

Ο Γιώργος Μαρκίδης, Επικεφαλής Φορολογικών Υπηρεσιών στην KPMG Kύπρου αναφέρει ότι «Οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Κύπρο (μικρού και μεσαίου μεγέθους) θεωρούνται η ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Τέτοιες επιχειρήσεις με μακρόχρονη επιτυχημένη πορεία έχουν μεταβιβαστεί από τη μια γενιά στην άλλη. Το φορολογικό σύστημα στην Κύπρο επιτρέπει μια οικονομικά αποδοτική διαδοχή στη νεότερη γενιά. Δεν υπάρχει φόρος κληρονομιάς ενώ ο φόρος κεφαλαιουχικών κερδών δεν εφαρμόζεται εάν η μεταβίβαση της ακίνητης ιδιοκτησίας πραγματοποιείται μεταξύ συγγενών μέχρι τρίτου βαθμού. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις ως εταιρείες πληρώνουν τόσο εταιρικό φόρο όσο και έκτακτη αμυντική εισφορά σε μερίσματα στην περίπτωση που οι μέτοχοι είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου. Τονίζεται ότι, ενώ το φορολογικό καθεστώς παρέχει κίνητρα για ανάπτυξη, το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι η μεγάλη χρηματοοικονομική μόχλευση».

Ο Κώστας Μαρκίδης, Διοικητικός Σύμβουλος στην KPMG στην Κύπρο αναφέρει ότι «το γεγονός ότι το φορολογικό σύστημα της Κύπρου εξυπηρετεί πλήρως την ουδέτερη φορολογική διαδοχή μιας οικογενειακής επιχείρησης λόγω της απουσίας φόρων κληρονομιάς, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος της οικογενειακής επιχείρησης η οποία μεταφέρεται και της μη επιβολής οποιουδήποτε φόρου περιουσίας μαζί με το γεγονός ότι για σκοπούς φόρου κεφαλαιουχικών κερδών οποιαδήποτε μεταβίβαση μεταξύ συγγενών μέχρι 3ου βαθμού δεν φορολογείται, τότε είναι εύκολο να ισχυριστούμε ότι η Κύπρος έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όταν συγκρίνεται με άλλες χώρες της ΕΕ και μη. Με ένα πλήρως μεταρρυθμισμένο και εκσυγχρονισμένο καθεστώς για τα εμπιστεύματα και ένα νομικό σύστημα βασισμένο στο αγγλικό κοινό δίκαιο, η Κύπρος παρέχει το ιδανικό περιβάλλον για τη δημιουργία, λειτουργία και μεταβίβαση μιας οικογενειακής επιχείρησης».

«Οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Κύπρο διέρχονται μια περίοδο όπου το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ρευστό», επισημαίνει ο Δημήτρης Βάκης, Επικεφαλής Οικογενειακής Επιχείρησης στην KPMG στην Κύπρο. «Η δυσκολία στην ανάπτυξη νέων επικερδών δραστηριοτήτων, σε συνδυασμό με την έλλειψη εύκολα προσβάσιμων πηγών χρηματοδότησης, επιφέρουν σχετική στασιμότητα στην ανάπτυξη τους, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Από την άλλη, το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς επιτρέπει στην οικογένεια να προγραμματίσει τη μελλοντική εξέλιξη της επιχείρησης, είτε αυτό αφορά μεταβίβαση στην επόμενη γενεά, είτε εκποίηση ή εξαγορά μέρους ή του συνόλου μιας επιχείρησης. Οι επικρατούσες συνθήκες στην οικονομία δημιουργούν, εκτός από τις προκλήσεις, πολλές ευκαιρίες για μελλοντική ανάπτυξη και οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι καλό να επαναξιολογήσουν τη στρατηγική τους».