Ανάλυση: Γιατί ο Ερντογάν είναι ο μεγάλος χαμένος στην Ιντλίμπ

Η συμφωνία που ανακοινώθηκε από τη Ρωσία και την Τουρκία και προβλέπει κατάπαυση του πυρός στην επαρχία Ιντλίμπ, στη βορειοδυτική Συρία, όπου εκτυλίσσεται από τον Δεκέμβριο πολύνεκρη επιχείρηση των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων, τέθηκε σε ισχύ τα μεσάνυχτα και έκτοτε επικρατεί «σχετική» ηρεμία, σύμφωνα με μια ΜΚΟ.

Τις προηγούμενες ημέρες, η συριακή επαρχία Ιντλίμπ μετατράπηκε από αρένα μάχη μεταξύ του συριακού καθεστώτος και των συμμάχων του εναντίον των αντικαθεστωτικών σε μια γεωπολιτική πυριτιδαποθήκη, ενώ υπήρχαν φόβοι για ανοιχτή σύγκρουση Ρωσίας και Τουρκίας. Αναμένοντας την κατάλληλα στιγμή, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, κάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, στη Μόσχα και «συνομολόγησαν» τη νέα συμφωνία για την Ιντλίμπ. Αναλυτές εκτιμούν ότι η συμφωνία αυτή σηματοδοτεί την στρατηγική ήττα του Ερντογάν και του τουρκικού στρατού.  

Σύμφωνα με τις πρόνοιες της συμφωνίας του Σότσι, η Άγκυρα είχε την υποχρέωση να αφοπλίσει και να διώξει τους αντικαθεστωτικούς, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και η οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), από την αποστρατικοποιημένη ζώνη της Ιντλίμπ. Η αποτυχία να κάνει πράξη αυτή την υποχρέωση σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες επιθέσεις κατά των συριακών δυνάμεων, προκάλεσε τον εκνευρισμό της Μόσχας, η οποία έτσι κι αλλιώς στόχο είχε σπρώξει τον Άσαντ προς την ολοκληρωτική ανάκτηση της συριακής επικράτειας. Να σημειωθεί ότι στη νέα συμφωνία, όπως και στη συμφωνία του Σότσι, «η Μόσχα και η Άγκυρα διακηρύσσουν την αποφασιστικότητα τους να εξαλείψουν όλες τις τρομοκρατικές ομάδες, καθώς οι απειλές σε βάρος πολιτών και υποδομών δεν μπορούν να δικαιολογηθούν με οποιεσδήποτε προφάσεις».

Το πώς θα εφαρμοστεί η εκκαθάριση των τρομοκρατικών ομάδων δεν διευκρινίζεται στη νέα συμφωνία, ενώ προκύπτουν νέα ερωτήματα εάν λάβουμε υπόψη ότι η πλειοψηφία των αντικαθεστωτικών δυνάμεων βρήκε καταφύγιο στα τουρκικά παρατηρητήρια, ενώ μία εβδομάδα πριν είχαν εξοπλιστεί από την Άγκυρα με οπλισμό και στρατιωτικά οχήματα.  Εξάλλου ο Ερντογάν δήλωσε ότι «οι στρατιωτικές θέσεις παρατήρησης της Τουρκίας στην Ιντλίμπ της Συρίας θα διατηρήσουν το τρέχον καθεστώς τους βάσει της ρωσο-τουρκικής εκεχειρίας».

Η συμφωνία επίσης επικεντρώνεται σε άλλο ένα κρίσιμο σημείο, για το οποίο δεν δόθηκαν πολλές πληροφορίες, και αφορά στους αυτοκινητοδρόμους M4 και M5. Συγκεκριμένα, στη νέα συμφωνία δεν υπάρχει καμιά αναφορά στον αυτοκινητόδρομο M5, ενώ για τον M4 συμφωνήθηκε να δημιουργηθεί ένας διάδρομος ασφαλείας, ο οποίος θα αρχίζει από τον αυτοκινητόδρομο και θα έχει εύρος έξι χιλιομέτρων προς τον Βορρά και έξι χιλιομέτρων προς τον Νότο. Οι συγκεκριμένες παράμετροι της λειτουργίας του διαδρόμου ασφαλείας θα συμφωνηθούν μεταξύ των υπουργείων Άμυνας της Ρωσίας και της Τουρκίας σε διάστημα επτά ημερών. Με βάση τις πρόνοιες της νέας συμφωνίας, η ζώνη αποστρατικοποίησης ορίστηκε με βάση τις πρόσφατες κατακτήσεις του συριακού καθεστώτος, θέτοντας εκτός τραπεζιού το αίτημα του Ερντογάν για επιστροφή του συριακού στρατού στις θέσεις που κατείχε πριν τη συμφωνία του Σότσι. Δεν τίθεται δηλαδή ζήτημα επιστροφής στην προτεραία κατάσταση, πριν την τρέχουσα κλιμάκωση των συγκρούσεων.

Επιπλέον, η Ρωσία και η Τουρκία θα ξεκινήσουν από τις 15 Μαρτίου τις κοινές περιπολίες στον αυτοκινητόδρομο Μ4 στη Συρία από τον οικισμό Τρούμπα, που βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από την πόλη Σαρακέμπ έως το οικισμό Αίν Ελ Χαμπρ. Μέσα σε αυτές τις εννέα ημέρες η Τουρκία θα επιβλέπει την αποχώρηση των αντικαθεστωτικών προς τα βόρεια του αυτοκινητοδρόμου M4, κάτι που ήταν στόχος της συριακής κυβέρνησης.

Σύμφωνα με αναλυτές, αν και η νέα συμφωνία παρουσιάστηκε ως εκεχειρία, πρόκειται για μια «μεταμφιεσμένη» ήττα του Ερντογάν και των πολιτικών σχεδιασμών του στη Συρία. Το καθεστώς Άσαντ σε μεγάλο βαθμό πήρε όσα ζητούσε όταν εξαπόλυσε την επίθεσή του στην Ιντλίμπ, ενώ η Άγκυρα και οι αντικαθεστωτικοί σύμμαχοί της μετρούν τις πληγές τους στο πεδίο της μάχης. Πέρα όμως από την αποτροπή της σύγκρουσης, η συμφωνία στην ουσία της δεν παρουσιάζει μεγάλες διαφοροποιήσεις από αυτή του Σότσι. Η Τουρκία συνεχίζει να έχει την υποχρέωση να αφοπλίσει την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, ενώ η ανθρωπιστική κρίση στα εδάφη της και κατ επέκταση στην Ευρώπη παραμένει.