Τα τσόκαρα 2.600 χρόνια πριν

Ο Ερασίνος ποταμός, που πλημμυρίζει από την αρχαιότητα το ιερό της Βραυρωνίας... Αρτέμιδος, έκανε το θαύμα του. Διέσωσε λόγω της υγρασίας ένα ζευγάρι ξύλινα υποδήματα σαν τα δικά μας τσόκαρα, εύρημα μοναδικό, όπως επίσης πολλά ακόμη ξύλινα αναθήματα προς τη θεά.

Κομμάτι από το ξύλινο κάττυμα (σόλα) υποδήματος με την περίτεχνη διακόσμηση εγχάρακτων μοτίβων που βρέθηκε στη Βραυρώνα (EUROKINISSI) Η τύχη το έφερε κατά τη διάνοιξη μιας τομής για την κατασκευή ενός αποστραγγιστικού φρέατος μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, μεταξύ της στοάς και της ιεράς πηγής, όπου γίνονται έργα διαμόρφωσης και συντήρησης της στοάς του ιερού, να ανακαλύψουν οι αρχαιολόγοι της Β’ Εφορείας Αρχαιοτήτων (υπό την εποπτεία της Β. Σκαράκη) τμήμα αποθέτη με πλήθος σπάνιων αναθημάτων.

Αρχαϊκά ειδώλια και αγγεία ανατολίζοντος ρυθμού, δύο ακέραια χάλκινα κάτοπτρα, ληκύθια, τμήματα πυξίδων και άλλων αγγείων του 5ου αι. π.Χ. ήταν θαμμένα σε μια αργιλώδη επίχωση και μέσα σε συνεχώς αναβλύζοντα ύδατα του γειτονικού αρχαίου ποταμού.

Το σημαντικότερο και εντυπωσιακότερο εύρημα για τους ανασκαφείς θεωρείται ένα ξύλινο ειδώλιο πεπλοφόρου γυναικείας μορφής του α’ μισού του 5ου αι. π.Χ. με σάκο στο κεφάλι, περίτεχνη βοστρυχωτή κόμμωση και ίχνη κόκκινου χρώματος, όπως επίσης τα τμήματα ξύλινων αγγείων (σώματα και πώματα κυλινδρικών πυξίδων), ξύλινες σανίδες και δύο ξύλινες σόλες (καττύματα) υποδημάτων με περίτεχνα εγχάρακτα μοτίβα.

Βεβαίως δεν είναι η πρώτη φορά που αποκαλύπτονται στη Βραυρώνα αρχαία ξύλινα αντικείμενα, τα οποία σπανίως βρίσκονται σε άλλες περιοχές. Και παλαιότερα στις ανασκαφές της δεκαετίας του ’50 είχε αποκαλυφθεί, από τον αείμνηστο Ι. Παπαδημητρίου, ένα από τα σημαντικότερα σύνολα ξύλινων αντικειμένων, όπως ειδώλια, αγγεία, στελέχη και τεμάχια επένδυσης επίπλων, αντικείμενα καλλωπισμού και πίνακες, τα οποία εκτίθενται σήμερα στο φρεσκοανακαινισμένο Μουσείο της Βραυρώνας.

Θεά των λεχώνων

Τα αναθήματα προς την Αρτέμιδα της Βραυρώνας έχουν σχέση με το έθιμο των γυναικών να προσφέρουν ενδύματα και άλλα προσωπικά τους αντικείμενα στην προστάτιδα θεά των επιτόκων και των λεχώνων. Εχουν βρεθεί στο ιερό μαρμάρινες στήλες, στις οποίες καταγράφονταν τα ενδύματα και άλλα αντικείμενα που πρόσφεραν κατ’ έτος οι γυναίκες στη θεά είτε για να τους προσφέρει το δώρο της μητρότητας είτε για να την ευχαριστήσουν μετά τον τοκετό.

Αντίγραφα αυτών των στηλών στήνονταν και στο Βραυρώνιο που είχε ιδρύσει ο τύραννος Πεισίστρατος (ο οποίος καταγόταν από τη Βραυρώνα) στην Ακρόπολη των Αθηνών. Στις επιγραφές αυτές γίνεται λόγος για ξύλινα κιβώτια μέσα στα οποία ήταν τοποθετημένα τα ενδύματα των γυναικών, που αφιερώνονταν στη θεά.

Τα ξύλινα ευρήματα ήταν σε υδατοκορεσμένη κατάσταση και γι’ αυτό μεταφέρθηκαν αμέσως στο εργαστήριο συντήρησης του Μουσείου Βραυρώνας, σύμφωνα με την προϊσταμένη της Εφορείας Ελένη Μπάνου, αποθηκεύτηκαν εμβαπτισμένα σε νερό, γιατί αν έμεναν να στεγν