«Το Βραχιόλι της Φωτιάς»: Υψηλής ποιότητας και αισθητικής η μίνι σειρά της ΕΡΤ

Μια από τις προτάσεις της, πλούσιας -με το στοιχείο της υπερπροσφοράς- σε σειρές ελληνικής μυθοπλασίας τηλεοπτικής σεζόν, η οποία ξεχωρίζει, είναι η μεταφορά του μυθιστορήματος «Το Βραχιόλι της Φωτιάς» της Μπέττυς Σαΐας-Μαγρίζου (εκδ Καστανιώτη) από την ΕΡΤ.

Ο κρατικός ραδιοτηλεοπικός φορέας επέλεξε την δωρεάν υβριδική πλατφόρμα του ERTFLIX για την επίσημη πρώτη προβολή της σειράς μικρής φόρμας- η ιστορία ολοκληρώνεται σε μόλις οκτώ επεισόδια- η οποία έχει ως θέμα την αποδεκατισμό της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης

από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής και όχι μόνον αυτά, καθώς τα πογκρόμ είχαν ήδη αρχίσει προπολεμικά από την ακροδεξιά-φαιστική οργάνωση «Εθνική Ένωσις Ελλάς», γνωστή και ως «Τρία Έψιλον» ή «Χαλυβδόκρανοι» με πλούσια αντισημιτική- αντικομμουνιστική δράση στη βόρεια Ελλάδα.

Μάλιστα το ανέβασμα των οκτώ επεισοδίων στο ERTFLIX πραγματοποιήθηκε ανήμερα της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος.

Η ιστορική σειρά εποχής έχει έντονο το ανθρωποκεντρικό στοιχείο. Αφηγείται την τραγική ιστορία της εβραϊκής κοινότηταςτης Θεσσαλονίκης -αλλά και της ευπρόσβλητης μειονότητας των τσιγγάνων της πόλης- μέσα από το δραματικό οδοιπορικό μιας εύπορης οικογένειας εβραίων στις ζοφερές στιγμές του 20ου αιώνα.

Η σειρά έχει παλμό, διακρίνεται για την πυκνότητα πληροφοριών και στοιχείων παρουσιασμένα σε πλάνα αξιοπρόσεκτης οικονομίας και ελκυστικής αφήγησης. Δεν είναι φλύαρα. Δεν τους λείπει όμως και κάτι ώστε να επηρεάζεται η δύναμη της αφήγησης και της ιστορίας.

Ο Γιώργος Γκικαπέππας για μια ακόμη φορά δίνει υποδειγματικό δείγμα σκηνοθετικής γραφής με σκηνές χειρουργικής ακρίβειας. Το είδαμε στη σειρά ταινιών τεκμηρίωσης «Η γενιά του ‘30» του Cosmote History αλλά και στο κοινωνικoαστυνομικό θρίλερ «Ψέματα» του Alpha.

Γνωρίζει πως να αναδεικνύει τις συναρπαστικές ιστορίες που θέλει να διηγηθεί μέσα από τις εικόνες που φτιάχνει.

Στο «Βραχιόλι της φωτιάς» ο σκηνοθέτης -έχοντας κάνει κτήμα μου την πλοκή- με λεπτότητα και ευαισθησία, προβάλει το χρονικό μιας κοινωνίας που συντρίβεται και αναφύεται μέσα από τα ερείπιά της, με «όχημα» την θυελλώδη ιστορία του μικρού Ιωσήφ.

Οι προσωπικές ιστορίες είναι εκείνες μέσα από τις οποίες σχηματίζεται -τρισδιάστατα- το μωσαϊκό κοινωνικό υπόβαθρο της Θεσσαλονίκης που καταλήγει στην τραγωδία του εκτοπισμού των Εβραίων.

Η σειρά δίνει εύληπτα, νοοτροπίες, αντιλήψεις, το κοινωνικό πλαίσιο, όσα ένωναν και όσα χώριζαν Έλληνες εβραίους και χριστιανούς της πόλης.

Παρουσιάζεται, επίσης ανάγλυφα η διαφορετικότητα χαρακτήρων των παιδιών της οικογένεια, μέσα από τις επιλογές τους σε φιλίες, έρωτες, στάση ζωής, ιδέες.

Κεντρική φιγούρα ο Ιωσήφ. Ο βενιαμίν της οικογένειας Κοέν που πέρασε δια πυρός και σιδήρου, ο μόνος που επέζησε -όπως γίνεται με υπόνοιες αντιληπτό στην αρχή της σειράς και ξεκάθαρα στην συνέχεια της- από την επταμελή οικογένεια των Κοέν και εκ των ελαχίστων που επιβίωσαν από το κολαστήριο του Άουσβιτς.

Το σχήμα πρωθύστερο εξυπηρετεί την αφήγηση και με ομαλό τρόπο δείχνει στον τηλεθεατή πως το παρελθόν του ήρωα συνομιλεί με τον παρόν του.

Και με αυτό τον τρόπο ξεδιπλώνεται μια διαδρομή, ένας Γολγοθάς που αρχίζει με την πύρινη λαίλαπα του 1917 που σχεδόν αφάνισε τη Θεσσαλονίκη και φθάνει μέχρι το 1962- 1963.

Στο μεταξύ δείχνει πώς οι γραμμές στους ορίζοντες των ανθρώπων, με έναν ανεξήγητο τρόπο -ή παιχνίδια της μοίρας;- άλλοτε ενώνονται, άλλοτε χωρίζουν, άλλοτε κινούνται παράλληλα-ταυτόχρονα.

Συχνά οι μαρτυρίες σε ταινίες τεκμηρίωσης, χάρη στις οποίες η ιστορική μνήμη παραμένει ζωντανή, συμβαίνει να μεταφέρονται με «σπασμένη γλώσσα» από το βάρος τους φορτίου των βιωμάτων που παραμένει αναλλοίωτο κι ας υπάρχει απόσταση από τα γεγονότα. Έχουμε επίσης δει οι εκφράσεις, οι μορφασμοί στα πρόσωπα, τα βλέμματα, να «φτιάχνουν» προτάσεις με δεκάδες λέξεις κάθε μία. Να έχουν την ίδια ή και μεγαλύτερη δύναμη από τις λέξεις.

Αυτό βλέπουμε να συμβαίνει, στη σειρά, με τον Χρήστο Λούλη, όταν προσπαθεί- ως ενήλικας Ιωσήφ- να μιλήσει στην κόρη του για τον παραλογισμό, τη φρίκη που βίωσε στο πετσί του.

Οι σιωπές του «φωνάζουν» με δύναμη, ίσως περισσότερη από λέξεις. Αλλά και οι ατάκες του σαν δάχτυλα επι τον τύπον των ήλων ερωτημάτων που έμειναν αναπάντητα και ζητημάτων που παραμένουν ανοιχτά, σαν πληγές που δεν έχουν επουλωθεί.

Γκικαπέππας και Λούλης «βρίσκονται» με κλειστά μάτια- κατά την μπασκετική ορολογία και όχι μόνον αυτή- στη σειρά. Είχαν συνεργαστεί εξίσου δημιουργικά και στα πρόσφατα «Ψέματα» του Alpha.

Ο Νίκος Ψαρράς, ως πατριάρχης της οικογενειας Κοέν, υπενθυμίζει τις μεγάλες δυνατότητες που έχει.

Η Ελισάβετ Μουτάφη «κούμπωσε» γάντι στην Μπενούτα της. Μάνα. Και σύζυγος. Ο ακρογωνιαίος λίθος των Κοέν.

Η Νεφέλη Κουρή, την οποία βλέπουμε και στο «Μαύρο ρόδο», στο «Βραχιόλι της φωτιάς» έχει ανέβει ερμηνευτική πίστα και δείχνει πόσα περισσότερα μπορεί να καταφέρει. Το τηλεοπτικό έτερο ήμισυ της, ο Σπύρος Σταμούλης, δεν χρειάζεται συστάσεις, ούτε αποδείξεις. Οι δύο τους, μέσα από τους ήρωες του, σωματοποιούν εκ των χαρακτηριστικότερων κοινωνικοθρησευτικών αντιθέσεων τουλάχιστον της εποχής.

Το ίδιο αξιοπρόσεκτος, από τη νεότερη γενιά ηθοποιών, ο Μιχαήλ Ταμπακάκης (κάνει τον αδελφό της Κουρή στο «Μαύρο ρόδο» φέτος, ενώ είχε εξίσου αξιοπρόσεκτη παρουσία στην εξαιρετική περσινή «Αγάπη παράνομη», της ΕΡΤ επίσης).

Ο Γκάλ- Αβραάμ Ρομπίσα, ως πρωτότοκος γιός των Κοέν, μπορεί να συστήνεται τώρα τηλεοπτικά, όμως έχει ερμηνευτική δεξιότητα η οποία δεν περνά απαρατήρητη.

Εν ολίγοις και για να μην αδικηθεί κάποιος εκ των συντελεστών, οι ηθοποιοί είναι ένας κι ένας. Έκαστος «γάντι» στο ρόλο που ανέλαβε.

Σημαντικό ποσοστό επιτυχίας πιστώνεται και στους σεναριογράφους οι οποίοι ανέλαβαν την τηλεοπτική προσαρμογή του μυθιστορήματος, Νίκο Απειρανθίτη και Σοφία Σωτηρίου. Τα εύσημα και στους διευθυντές φωτογραφίας Γιάννη Δρακουλαράκο, Βασίλη Μουρίκη, Ντίνο Μαχαίρα.

Οι προκλήσεις του βιβλίου βούτυρο στο καλλιτεχνικό- δημιουργικό ψωμί του σκηνοθέτη. Μια από αυτές η αναπαράσταση της πόλης και της ατμόσφαιρας της εποχής, ο καμβάς της ιστορίας του. Οι χώροι που αν και του 2023, να λειτουργούν σαν χρονοκάψουλες για να ταξιδεύουν τον τηλεθεατή στο 1917, στο ’40, στη δεκαετία του ’60.

Η εικόνα του πολεοδομικού ιστού και τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της Θεσσαλονίκης του 1917 που δεν υφίσταται πια- πλην του Λευκού Πύργου (ο οποίος δεν είναι όπως ήταν τότε) διαμορφώθηκε χάρη στα καλοδουλεμένα ανοιχτά «κάδρα» που δημιουργήθηκαν σε συνδυασμό με την αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων. Η ψηφιακή αναπαράσταση της Θεσσαλονίκης είτε με μέτωπο προς τη θάλασσα, είτε με πλάτη τον Θερμαϊκό, εντυπωσιακή.

Η επιλογή των φυσικών χώρων, εξωτερικών και εσωτερικών, για τα γυρίσματα δείχνει ότι έχει προηγηθεί διάβασμα πολύ, έρευνα και ψάξιμο.

Ακόμα και οι λεπτομέρειες, προσεγμένες στη… λεπτομέρειά τους. Διότι όλα έχουν τη σημασία τους.

Η σειρά «Το βραχιόλι της φωτιάς» είναι ευτύχημα που έχει ανέβει και βρίσκεται στο ERTFLIX διότι ο θεατής έχει την ευκαιρία αν θέλει να ξαναδεί- ανέξοδα- τα επεισόδια εστιάζοντας κάθε φορά και σε κάτι άλλο. Και ύστερα, από το ερχόμενο Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου, στις 22.00 με αρχικά διπλό επεισόδιο η σειρά θα προβάλλεται την ίδια ημέρα και ώρα από την ΕΡΤ1.

Το σημαντικότερο όλων είναι ότι χωρίς διδακτισμό, μαθαίνει στους νεότερους και θυμίζει με οκτώ επεισόδια υψηλής εικαστικής αισθητικής και τρόπο βαθιά ανθρώπινο πως από μια εβραϊκή κοινωνία 46.091 ατόμων, ίσως η σημαντικότερη στην Ευρώπη, γλίτωσαν από την κόλαση των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης μόλις 1.950 άνθρωποι.

Διαβάστε επίσης:

Σασμός – Spoiler: Η Αργυρώ ομολογεί στον Σταύρο την αγάπη της για τον Αστέρη (Videos)

Καραγκιόζης: Αναβιώνει στην τηλεόραση (Photos)

Νίκος Μάνεσης: «Η μισή ελληνική τηλεόραση είναι fake, δεν δικαιούμαι να το κάνω κι εγώ;»