«Στον αέρα» η νομιμότητα

Χωρίς ουσιαστικές προϋποθέσεις η ίδρυση ενεχυροδανειστηρίων

Βάση του κάθε κτηρίου αποτελούν τα θεμέλια και κάθε πιθανό ρήγμα σε αυτά μπορεί να προκαλέσει την κατάρρευση του κτίσματος.

Αυτό ισχύει και με το παραπάνω σε ό,τι αφορά τον θόρυβο που έχει προκληθεί τις τελευταίες ώρες από την – σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις – «γκάφα» των ανακριτικών και δικαστικών αρχών στην υπόθεση λαθρεμπορίας χρυσού, στην οποία εμπλέκονται συνολικά 91 άτομα, μεταξύ των οποίων ένας επώνυμος ενεχυροδανειστής και ένας γνωστός ιδιοκτήτης κοσμηματοπωλείων.

Για την υπόθεση αρχικά συνελήφθησαν 63 άτομα, εκ των οποίων τα οκτώ, ανάμεσά τους και ο ενεχυροδανειστής, κρίθηκαν προφυλακιστέα με κύρια κατηγορία το λαθρεμπόριο χρυσού σε χώρες του εξωτερικού και τη μη καταβολή δασμών στο Ελληνικό Δημόσιο.

Όμως όλο το οικοδόμημα του κατηγορητηρίου μπορεί να οδηγηθεί σε κατάρρευση με αποτέλεσμα να απολυθούν όλοι οι κρατούμενοι, μεταξύ αυτών και ο Ριχάρδος Μυλωνάς, μετά τη βεβαίωση από τις αρμόδιες αρχές ότι το αδίκημα της λαθρεμπορίας, πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η δικογραφία, δεν υπάρχει.

Η ανατροπή της υπόθεσης – πρωτοφανής στα δικαστικά χρονικά – ξεκίνησε όταν συνήγορος κατηγορουμένου, ο Μιχάλης Δημητρακόπουλος, έθεσε το θέμα αν υπάρχει βεβαίωση στη δικογραφία από τις τελωνειακές αρχές, σύμφωνα με τον νόμο, ότι οφείλονται δασμοί για την εξαγωγή, νόμιμη η παράνομη, στην Τουρκία.

Εισαγγελέας και ανακριτής απευθύνθηκαν την Τρίτη 4.12 στο υπουργείο Οικονομικών και η ΑΔΑΕ απάντησε ότι δεν πληρώνονται δασμοί όταν οι εξαγωγές γίνονται στην Τουρκία.

Μετά ταύτα ο Αλέξης Κούγιας, συνήγορος του Ριχάρδου Μυλωνά, κατέθεσε αίτηση αποφυλάκισης του πελάτη του.

Η παράλειψη της βεβαίωσης στη δικογραφία για τη λαθρεμπορία έχει ολέθριες συνέπειες για το σύνολο της υπόθεσης, καθώς συμπαρασύρει και τα υπόλοιπα σοβαρά αδικήματα, όπως την «εγκληματική οργάνωση» και το «ξέπλυμα μαύρου χρήματος».

Νομιμότητα στον «αέρα»

Τα ενεχυροδανειστήρια υπήρχαν ανέκαθεν και, ιστορικά, πολλά απ’ αυτά ήταν συνδεδεμένα με φαινόμενα τοκογλυφίας. Εμφάνιζαν ωστόσο φθίνουσα δραστηριότητα, καθώς το επάγγελμα δεν μπορούσε να σταθεί όσο οι τράπεζες μοίραζαν εύκολα καταναλωτικά δάνεια.

Με το ξέσπασμα ωστόσο της κρίσης σε όλες τις γειτονιές της Αθήνας και στη συνέχεια σε όλες τις επαρχιακές πόλεις άρχισαν να στήνονται σωρηδόν ανταλλακτήρια χρυσού. Το «επάγγελμα» έχει λάβει τη μορφή... επιδημίας, καθώς απελπισμένοι πολίτες προσπαθούν να εκποιήσουν ό,τι έχουν σε χρυσό. Σε αυτό συμβάλλει και η άνοδος παγκοσμίως της τιμής του χρυσού, ενώ η ανεργία θα οδηγήσει στα «ενεχυροδανειστήρια» ανθρώπους που πουλάνε ακόμη και χρυσά δόντια ή ό,τι οικογενειακό κειμήλιο μπορούσε να μεταφραστεί σε μετρητά.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε πρόσφατα σε έρευνά του το ΑΠΕ - ΜΠΕ, το 2010 έκαναν έναρξη 81 επιχειρήσεις, ενώ το 2002 ξεκίνησαν 274 επιχειρήσεις και 245 καταστήματα. Οι άδειες αφορούν ανταλλακτήρια πολύτιμων μετάλλων, χρυσού, αργυρών προϊόντων οικοσκευής.

Στο σημείο αυτό φαίνεται ότι η πολιτεία κάνει το αντίθετο από αυτό που χρειάζεται. Παίρνει απόσταση από την εποπτεία του επαγγέλματος, ανοίγοντας ουσιαστικά τον ασκό του Αιόλου. Αντί οι άδειες να δίνονται από το υπουργείο Εμπορίου και να ψηφιστεί ένα αυστηρό κανονιστικό νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας, δημιουργείται ένα ουσιαστικά σαθρό περιβάλλον από μια αστυνομική διάταξη (5Α/2011) που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ τον Σεπτέμβριο του 2011 ως απόφαση του αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας.

Αυτό ορίζει και τις προϋποθέσεις για να βγει η άδεια για την άσκηση του επαγγέλματος, που περιορίζονται στο να έχει συμπληρώσει ο αιτών το 19ο έτος της ηλικίας και να μην έχει καταδικαστεί σε οποιαδήποτε ποινή που περιγράφεται στην απόφαση.

Δηλαδή, στην ουσία, δεν δημιουργείται καμία εποπτική αρχή που θα μπορούσε να αναλάβει την ευθύνη για τη λειτουργία των εν λόγω καταστημάτων. Κυρίως όμως θα μπορούσε να ελέγχει την κατάληξη των πολύτιμων μετάλλων, τον έλεγχο των πηγών χρηματοδότησης, τις συνθήκες αγοράς των τιμαλφών (σωστή μέτρηση και διασφάλιση τιμών), καθώς και το κυριότερο: ότι η διασφάλιση της όποιας συναλλαγής δεν μπορεί να γίνει με προϊόντα κλοπής.

Περί λαθρεμπορίου

Το ΣΔΟΕ θα μπορούσε να είναι μια εποπτική αρχή ελέγχου, καθώς τις περισσότερες φορές η δράση της μαφίας χρυσού φέρνει στην επιφάνεια υποθέσεις ξεπλύματος μαύρου χρήματος, φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου με εξαγωγές παράνομα στο εξωτερικό μεγάλων ποσοτήτων χρυσού, ενώ η υπηρεσία έχει και την πείρα και τους ανθρώπους για να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις.

Ωστόσο οι αρμοδιότητές της σε αυτούς τους τομείς έχουν μεταφερθεί πλέον στην ΑΔΑΕ κατ’ απαίτηση – όπως λένε οι πληροφορίες μας – και της τρόικας.

Χαρακτηριστική πάντως των διεθνών διαδρομών της επιχειρηματικής δράσης των κυκλωμάτων χρυσού ήταν η υπόθεση ιδιοκτήτη ενεχυροδανειστηρίου στο κέντρο της Αθήνας μέσω μονοπρόσωπης εταιρείας, η οποία είχε καταγγείλει ότι εκβιαζόταν από ένα στέλεχος του ΣΔΟΕ και δύο δικηγόρους προκειμένου να παγώσει η έρευνα που έκανε το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος για την επιχείρησή της.

Η ίδια βρέθηκε να έχει στο σπίτι της 13 κιλά χρυσού, ενώ επιχειρούσε μέσω εικονικών τιμολογίων να πετύχει μεγάλη επιστροφή ΦΠΑ.

Ξετυλίγοντας το κουβάρι η υπόθεση οδήγησε στην Κύπρο, όπου πολύτιμα μέταλλα φέρονταν να ξεκινούν από τη Λευκωσία, να εισάγονται στην Ελλάδα και μέσω ενός δικτύου εταιρειών που συνδέονται μεταξύ τους να εξάγονται στη Γερμανία. Γίνονταν δε και τριγωνικές συναλλαγές με τη Βουλγαρία.

Όλες οι εταιρείες που παρουσιάστηκαν στην έρευνα ελέγχθηκαν από το ΣΔΟΕ και ανακαλύφθηκε ότι πολλές φορές δεν ήταν παρά κάποια ταχυδρομική θυρίδα, ενώ για κάποιες από αυτές έχει αποδειχθεί ότι εμπλέκονταν σε υποθέσεις έκδοσης εικονικών τιμολογίων και μάλιστα για ποσά που φτάνουν σε μία περίπτωση τα 9 εκατομμύρια και σε άλλη τα 5 εκατομμύρια ευρώ. Ο ιδιοκτήτης του ενεχυροδανειστηρίου, σε μόλις 6 μήνες, έκανε τζίρο 22 εκατομμύρια ευρώ.

Σύμφωνα με έγγραφα του ΣΔΟΕ που έχει υπόψη το ΑΠΕ-ΜΠΕ, προκύπτει από τα εικονικά τιμολόγια ότι μέσω Ελλήνων επιχειρηματιών αγοραζόταν χρυσός που κατέληγε να εξάγεται στη Γερμανία.