«Πραξικόπημα» στη Βολιβία: Χάος μετά την παραίτηση Μοράλες - Διεθνείς αντιδράσεις

Ο Έβο Μοράλες, ο οποίος παραιτήθηκε από το αξίωμα του προέδρου της Βολιβίας την Κυριακή, κατήγγειλε αυτό που αποκάλεσε «παράνομο» ένταλμα για τη σύλληψη του από την αστυνομία αλλά και το ότι το σπίτι του δέχθηκε επίθεση από «βίαιες ομάδες». Πολυάριθμοι αξιωματούχοι της λατινοαμερικανικής αριστεράς χαρακτήρισαν «πραξικόπημα» τα γεγονότα που οδήγησαν στην παραίτηση του.

Ο Μοράλες παραιτήθηκε έπειτα από κινητοποιήσεις για τρεις εβδομάδες κατά της επανεκλογής του. Ταραχές ξέσπασαν εξάλλου κατά τη διάρκεια της νύχτας που πέρασε στην πρωτεύουσα Λα Πας και την κοντινή πόλη Ελ Άλτο.

Λίγο μετά την ανακοίνωση της παραίτησής του, έγιναν οι πρώτες συλλήψεις πρώην αξιωματούχων, κυρίως στους κόλπους της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής, μετά τις κατηγορίες που είχαν διατυπωθεί για παρατυπίες κατά την εκλογική διαδικασία του Οκτωβρίου.

Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών ζήτησε εξάλλου χθες το πρωί την ακύρωση των εκλογών, οι οποίες αμαυρώθηκαν από παρατυπίες, σύμφωνα με τον ίδιο. Το ποσοστό που ανακοίνωσε η εκλογική επιτροπή της χώρας ότι έλαβε ο Μοράλες, το οποίο ξεπερνούσε κατά πάνω από 10 μονάδες αυτό του αντιπάλου του Κάρλος Μέσα, καταγγέλθηκε αμέσως από την αντιπολίτευση ότι αποτελεί αποτέλεσμα νοθείας.

Ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της Βολιβίας δήλωσε ότι ζήτησε από τον πρόεδρο της χώρας να παραιτηθεί «για το καλό της Βολιβίας». «Αφού αναλύσαμε την εσωτερική συγκρουσιακή κατάσταση, ζητάμε από τον πρόεδρο να απαρνηθεί την προεδρική θητεία του, προκειμένου να επιτρέψει να επικρατήσει η ειρήνη και η διατήρηση της σταθερότητας, για το καλό της Βολιβίας μας» δήλωσε ο στρατηγός. Λίγο αργότερα παραιτήθηκε και η πρόεδρος της Γερουσίας, Αντριάνα Σαλβατιέρα, ενώ η αστυνομία συνέλαβε την πρόεδρο της εκλογικής επιτροπής κατ’ εντολή εισαγγελία που διενεργεί έρευνα για τις παρατυπίες στις εκλογές του Οκτωβρίου.

Ταραχές ξέσπασαν τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα τόσο στη Λα Πας όσο και στην Ελ Άλτο, κοντά στην πρωτεύουσα της Βολιβίας, μετά την παραίτηση του Έβο Μοράλες. Λεωφορεία πυρπολήθηκαν, ενώ κατοικίες προσωπικοτήτων υπέστησαν εμπρησμούς ή λεηλατήθηκαν, μετέδωσαν βολιβιανά ΜΜΕ.

Στη Λα Πας, δεκάδες διαδηλωτές «μπήκαν στις εγκαταστάσεις μας κι άρχισαν να καίνε λεωφορεία», ανέφερε μέσω Twitter ο δημοτικός φορέας των συγκοινωνιών στη Λα Πας.

Μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν στιγμιότυπα στα οποία εικονίζονται τουλάχιστον δεκαπέντε λεωφορεία στις φλόγες σε αμαξοστάσιο λεωφορείων.

Ο Γουάλντο Αλμπαρασίν, επικεφαλής μιας οργάνωσης πολιτών η οποία απαιτούσε ήδη από την ημέρα των εκλογών την παραίτηση του Έβο Μοράλες, δήλωσε ότι το σπίτι του πυρπολήθηκε και καταστράφηκε από «όχλο» αποτελούμενο από μέλη του Κινήματος προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του αυτόχθονα σοσιαλιστή ηγέτη.

Ο Αλμπαρασίν, πρύτανης πανεπιστημίου της Λα Πας, μεταφόρτωσε στον λογαριασμό του στο Twitter βίντεο με το σπίτι του στις φλόγες.

Μια παρουσιάστρια του τηλεοπτικού δικτύου Televisión Universitaria, η Κασιμίρα Λέμα, ανέφερε επίσης ότι το σπίτι της πυρπολήθηκε.

Η κατοικία του πρώην υπουργού Χουάν Ραμόν Κιντάνα λεηλατήθηκε από αγνώστους, οι οποίοι έκλεψαν όλα του τα έγγραφα, όπως κατήγγειλε ο ίδιος σε τηλεοπτικό δίκτυο.

Εξάλλου, αρκετές δεκάδες άνθρωποι προκάλεσαν τρόμο σε κατοίκους της πλούσιας συνοικίας Ατσουμάνι, στο νότιο τμήμα της Λα Πας.

Bolivia has entered a sudden era of political uncertainty with the resignation of President Evo Morales after a push by the military and weeks of massive protests. Morales resigned after nearly 14 years in power. https://t.co/57PGjtgCDT

— The Associated Press (@AP) November 11, 2019

Σε αυτή τη συνοικία βρίσκεται η έδρα μιας εφημερίδας που επέκρινε καθημερινά τον Μοράλες, της Página 7. Στον ιστότοπο της εφημερίδας, αναρτήθηκε κείμενο που ανέφερε ότι «μπροστά στο κύμα του τρόμου που αποχαλινώθηκε στην πόλη της Λα Πας, η εφημερίδα (...) αναστέλλει τη δραστηριότητά της για λόγους ασφαλείας».

Επίσης στη Λα Πας, το κτίριο της πρεσβείας της Βενεζουέλας στη Λα Πας καταλήφθηκε από κουκουλοφόρους διαδηλωτές μετά την παραίτηση από την προεδρία του Μοράλες, πιστού συμμάχου της κυβέρνησης του προέδρου Νικολάς Μαδούρο.

«Εφοδιασμένοι με δυναμίτη, κουκουλοφόροι διαδηλωτές με ασπίδες κατέλαβαν την πρεσβεία της Βενεζουέλας στη Βολιβία. Είμαστε καλά και σε ασφαλές σημείο, αλλά θέλουν να διαπράξουν σφαγή. Βοηθήστε μας να καταγγείλουμε αυτή τη βαρβαρότητα», δήλωσε η η πρεσβεύτρια του Καράκας, η Κρισμπελί Γκονσάλες, στο ABI, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Βολιβίας.

Bolivian protesters celebrate President Evo Morales' resignation. More here: https://t.co/n8gpYiOQjA pic.twitter.com/7BAsuDxx2L

— Reuters (@Reuters) November 11, 2019

Κατά τη διάρκεια της νύχτας, άρχισαν να περιπολούν μονάδες του στρατού στη Λα Πας και στην Ελ Άλτο. Αντίθετα, οι αστυνομικοί — πολλές μονάδες της αστυνομίας στασίασαν τις τελευταίες ημέρες εναντίον του προέδρου Μοράλες — δεν έκαναν περιπολίες, χωρίς η απουσία τους να εξηγηθεί από την ιεραρχία της αστυνομίας.

Η επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι κάλεσε σήμερα όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Βολιβία να δείξουν "μετριοπάθεια" και "υπευθυνότητα" για να επιτύχουν την διεξαγωγή νέων "αξιόπιστων" εκλογών, μετά την παραίτηση χθες του προέδρου της χώρας Έβο Μοράλες.

"Θα ήθελα να εκφράσω σαφώς την επιθυμία μας όλα τα κόμματα στη χώρα να δείξουν μετριοπάθεια και υπευθυνότητα και να οδηγήσουν τη χώρα με ειρήνη και ηρεμία σε νέες αξιόπιστες εκλογές, οι οποίες θα επιτρέψουν στον λαό της Βολιβίας να εκφράσει την δημοκρατική του βούληση", δήλωσε η Μογκερίνι προσερχόμενη στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες.

Ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο επόμενος ύπατος εκπρόσωπος της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε σήμερα πως τα αποτελέσματα των εκλογών της 20ης Οκτωβρίου δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν, επικαλούμενος έκθεση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) στην οποία, όπως λέει, επισημαίνονται «ποικίλα προβλήματα» που είναι κάτι περισσότερο από «απλές παρατυπίες».

Εντούτοις η Μαδρίτη επέκρινε τον ρόλο του στρατού και της αστυνομίας της Βολιβίας στον εξαναγκασμό σε παραίτηση, χθες βράδυ, του προέδρου Έβο Μοράλες έπειτα από τρεις εβδομάδες βίαιων διαδηλώσεων.

«Η Ισπανία καταδικάζει το γεγονός ότι η διαδικασία που άρχισε για την προκήρυξη εκλογών (την Κυριακή από τον Έβο Μοράλες) στρεβλώθηκε από την επέμβαση των ενόπλων δυνάμεων και της αστυνομίας που ζήτησαν από τον Έβο Μοράλες να υποβάλει την παραίτησή του», αναφέρεται σε σημερινή ανακοίνωση του ισπανικού υπουργείου Εξωτερικών.

«Αυτή η παρέμβαση (του στρατού και της αστυνομίας) μας πηγαίνει πίσω σε περασμένες εποχές της λατινοαμερικανικής ιστορίας», προστίθεται στην ανακοίνωση και καλούνται «όλοι οι πρωταγωνιστές» της κρίσης στη Βολιβία «να αποφύγουν την προσφυγή στη βία» και να «εγγυηθούν την ασφάλεια όλων των Βολιβιανών (...) περιλαμβανομένου του πρώην προέδρου Μοράλες».

Στην ισπανική ανακοίνωση υπογραμμίζεται πως «η σύγκληση νέων εκλογών το ταχύτερο δυνατόν (...) είναι η κατάλληλη οδός για να βγει η χώρα από την κρίση».

Στην Ουάσινγκτον, αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε σήμερα πως οι ΗΠΑ παρακολουθούν την πολιτική κατάσταση στη Βολιβία και απηύθυνε έκκληση στην πολιτική ηγεσία να διατηρήσει τον έλεγχο μετά την παραίτηση του προέδρου Μοράλες.

«Έχει κρίσιμη σημασία η πολιτική ηγεσία να διατηρήσει τον έλεγχο στη διάρκεια της μετάβασης», δήλωσε ο αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομασθεί.

«Καλούμε όλους να μην καταφεύγουν στη βία και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με τους διεθνείς εταίρους μας για να διασφαλίσουμε ότι η δημοκρατία και η συνταγματική τάξη της Βολιβίας θα αντέξουν», πρόσθεσε.

Την ίδια ώρα η Ρωσία καταδίκασε τα επεισόδια βίας, τα οποία ενορχηστρώθηκαν, σύμφωνα με την ίδια, από την αντιπολίτευση στην Βολιβία για να εξαναγκάσουν τον πρόεδρο της χώρας σε παραίτηση, επισημαίνοντας ότι τα γεγονότα αυτά θυμίζουν "σενάριο πραξικοπήματος".

"Ένα κύμα βίας που εξαπολύθηκε από την αντιπολίτευση εμπόδισε τον Μοράλες να ολοκληρώσει την προεδρική του θητεία", σημειώνει σε ανακοίνωσή του το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.

Η Μόσχα κρίνει ότι η κυβέρνηση της Βολιβίας "ήθελε μια λύση στη βάση ενός πολιτικού διαλόγου, αλλά αντ' αυτού τα γεγονότα πήραν μια τροπή που θυμίζει σενάριο πραξικοπήματος".

Εκφράζοντας την "ανησυχία" του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τέλος όλες τις πολιτικές δυνάμεις της Βολιβίας να βρουν "έναν συνταγματικό τρόπο για να βγουν" από την κρίση.

Η Ρωσία είναι σύμμαχος πολλών λατινοαμερικανικών αριστερών κυβερνήσεων, ιδιαίτερα αυτών της Βενεζουέλας και της Κούβας. Αυτές οι δύο χώρες κατήγγειλαν επίσης ένα "πραξικόπημα" στη Βολιβία μετά την παραίτηση του προέδρου Μοράλες.

Πολυάριθμοι αξιωματούχοι της λατινοαμερικανικής αριστεράς χαρακτήρισαν χθες, Κυριακή, «πραξικόπημα» τα γεγονότα που οδήγησαν στην παραίτηση του προέδρου της Βολιβίας Έβο Μοράλες.

Οι ηγέτες της Βενεζουέλας, της Νικαράγουας, της Κούβας, καθώς και ο εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες και ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα κατήγγειλαν άπαντες ένα «πραξικόπημα» εναντίον του Μοράλες.

«Καταδικάζουμε κατηγορηματικά το πραξικόπημα εναντίον του αδελφού προέδρου Έβο Μοράλες», έγραψε στο Twitter ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο.

Condenamos categóricamente el golpe de Estado consumado contra el hermano presidente @evoespueblo. Los movimientos sociales y políticos del mundo nos declaramos en movilización para exigir la preservación de la vida de los pueblos originarios bolivianos víctimas del racismo. pic.twitter.com/c6JGrNBFGo

— Nicolás Maduro (@NicolasMaduro) November 10, 2019

Ο ίδιος κάλεσε σε «κινητοποίηση για να απαιτηθεί να προστατευθεί η ζωή των αυτόχθονων βολιβιανών λαών, θυμάτων του ρατσισμού». Ο Μοράλες, ο οποίος ήταν στην εξούσια επί σχεδόν 14 χρόνια, ήταν ο πρώτος αυτόχθων πρόεδρος της Βολιβίας.

Ο πρόεδρος της Κούβας Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ καταδίκασε κι αυτός το «βίαιο και άνανδρο πραξικόπημα της δεξιάς εναντίον της δημοκρατίας στη Βολιβία».

«Ο κόσμος οφείλει να κινητοποιηθεί για τη ζωή και την ελευθερία του Έβο», δήλωσε ο Ντίας-Κανέλ με μήνυμά του στο Twitter που έφερε το hashtag #EvoNoEstasSolo (Έβο, δεν είσαι μόνος).

La derecha con violento y cobarde golpe de estado atenta contra la democracia en #Bolivia. Nuestra enérgica condena al golpe de estado y nuestra solidaridad con el hermano Pdte @evoespueblo. El mundo se debe movilizar por la vida y la libertad de Evo. #EvoNoEstasSolo #SomosCuba pic.twitter.com/dPvZ8zQqJA

— Miguel Díaz-Canel Bermúdez (@DiazCanelB) November 10, 2019

Η Κούβα, παραδοσιακή σύμμαχος του βολιβιανού σοσιαλιστή ηγέτη, εκφράζει την «αλληλεγγύη της με τον αδελφό πρόεδρο Έβο Μοράλες, πρωταγωνιστή και σύμβολο των διεκδικήσεων των αυτόχθονων λαών της Αμερικής μας», έγραψε στο Twitter ο υπουργός Εξωτερικών Μπρούνο Ροντρίγκες.

Enérgica condena de @CubaMINREX al golpe de estado en #Bolivia y nuestra solidaridad con el hermano Pdte @evoespueblo, protagonista y símbolo de la reivindicación de los pueblos originarios de #NuestraAmérica. Llamamos a la movilizacion mundial por la vida y la libertad de Evo. pic.twitter.com/8BHCZT23M8

— Bruno Rodríguez P (@BrunoRguezP) November 10, 2019

Ένας άλλος σύμμαχος του Έβο Μοράλες, η Νικαράγουα, «καταδίκασε κατηγορηματικά το πραξικόπημα» εναντίον του προέδρου της Βολιβίας.

«Απαιτούμε να γίνουν σεβαστές η ελευθερία του, η σωματική ακεραιότητά του και η ζωή του», αναφέρεται σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από την κυβέρνηση του νικαραγουανού προέδρου Ντανιέλ Ορτέγκα.

Ο μεξικανός υπουργός Εξωτερικών Μαρσέλο Εμπράρδ ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως στη Βολιβία «βρίσκεται σε εξέλιξη μια στρατιωτική επιχείρηση» και χαρακτήρισε κι αυτός «πραξικόπημα» αυτό που συμβαίνει στη Λα Πας.

Ο Εμπράρδ ανακοίνωσε πως το Μεξικό φιλοξενεί από χθες, Κυριακή, στην πρεσβεία του στη Λα Πας «είκοσι προσωπικότητες της κυβέρνησης και της βουλής της Βολιβίας». «Αν το αποφασίσει, θα προσφέρουμε άσυλο και στον Έβο Μοράλες», έγραψε ο μεξικανός υπουργός.

México,de conformidad a su tradición de asilo y no intervención, ha recibido a 20 personalidades del ejecutivo y legislativo de Bolivia en la residencia oficial en La Paz, de así decidirlo ofrceríamos asilo también a Evo Morales.

— Marcelo Ebrard C. (@m_ebrard) November 10, 2019

Η κυβέρνηση της Κολομβίας ζήτησε την «επείγουσα σύγκληση» του διαρκούς συμβουλίου του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) «για να αναζητηθούν λύσεις στην περίπλοκη θεσμική κατάσταση».

Το Περού, σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών του, τάχθηκε υπέρ «της ταχείας αποκατάστασης της ειρηνικής συνύπαρξης όλων των Βολιβιανών» στη βάση του σεβασμού του Συντάγματος και των νόμων.

Η Λίμα απηύθυνε έκκληση υπέρ «της διεξαγωγής γενικών εκλογών με εγγυήσεις διαφάνειας και την επίβλεψη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών και άλλων διεθνών αρχών».

Ο πρώην πρόεδρος του Περού Ογιάντα Ουμάλα κατήγγειλε από την πλευρά του μια «θεσμική ρήξη» και εξέφρασε την «αλληλεγγύη» του με τον Έβο Μοράλες, «που υποχρεώθηκε να πάρει την απόφαση να παραιτηθεί ώστε η βία που προκλήθηκε από την αντιπολίτευση να μην κάνει περισσότερο κακό στον λαό».

Στην Αργεντινή, η κυβέρνηση του απερχόμενου φιλελεύθερου προέδρου Μαουρίσιο Μάκρι κάλεσε «όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες να διαφυλάξουν την ειρήνη και τον διάλογο», σε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών.

Όμως ο εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντικής, ο κεντροαριστερός περονιστής Αλμπέρτο Φερνάντες, έκανε λόγο από την πλευρά του για «πραξικόπημα».

«Στη Βολιβία έλαβε χώρα ένα πραξικόπημα που ήταν αποτέλεσμα της κοινής δράσης βίαιων πολιτών, του αστυνομικού προσωπικού που αποστασιοποιήθηκε και της παθητικότητας του στρατού. Είναι ένα πραξικόπημα που διαπράχθηκε εναντίον του προέδρου @evoespueblo, που είχε προκηρύξει μια νέα εκλογική διαδικασία», έγραψε στο Twitter ο Φερνάντες, ο οποίος θα αναλάβει τα προεδρικά καθήκοντα στις 10 Δεκεμβρίου.

Nosotros, defensores de la institucionalidad democrática, repudiamos la violencia desatada que impidió a @evoespueblo concluir su mandato presidencial y alteró el curso del proceso electoral.

— Alberto Fernández (@alferdez) November 10, 2019

«Η θεσμική ρήξη στη Βολιβία είναι απαράδεκτη. Ο βολιβιανός λαός οφείλει να εκφρασθεί το συντομότερο δυνατόν, με ελεύθερες εκλογές, για την επόμενη κυβέρνησή του», πρόσθεσε ο Φερνάντες.

Στην άλλη πλευρά της νοτιοαμερικανικής πολιτικής σκακιέρας, ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου απέδωσε την πτώση του Έβο Μοράλες στη νοθεία που έγινε, σύμφωνα με τη βολιβιανή αντιπολίτευση, στις εκλογές του Οκτωβρίου, στις οποίες ο Μοράλες κέρδισε μια τέταρτη προεδρική θητεία.

«Οι καταγγελίες για νοθεία κατέληξαν στην παραίτηση του προέδρου», έγραψε ο Μπολσονάρου στο Twitter.

Denúncias de fraudes nas eleições culminaram na renúncia do Presidente Evo Morales. A lição que fica para nós é a necessidade, em nome da democracia e transparência, contagem de votos que possam ser auditados. O VOTO IMPRESSO é sinal de clareza para o Brasil! pic.twitter.com/MlmebgqjGQ

— Jair M. Bolsonaro (@jairbolsonaro) November 10, 2019

Όμως ο αριστερός αντίπαλός του, ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος βγήκε την Παρασκευή από τη φυλακή χάρη σε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, έκανε λόγο για ένα πραξικόπημα, το οποίο και καταδίκασε.

«Μαθαίνω πως έγινε πραξικόπημα στη Βολιβία και πως ο σύντροφος @evoespueblo υποχρεώθηκε να παραιτηθεί», έγραψε στο Twitter ο Λούλα που, όταν ήταν πρόεδρος, ήταν στενός σύμμαχος του Έβο Μοράλες.

«Είναι λυπηρό που η λατινική Αμερική έχει μια οικονομική ελίτ η οποία δεν αποδέχεται τη δημοκρατία και την κοινωνική συμμετοχή των πιο φτωχών», πρόσθεσε ο Λούλα.