Ο τετραπλός «εκβιασμός» του Τσίπρα

Η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και δανειστών δεν θα αργήσει πολύ ακόμη και η σημερινή προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή με θέμα τη διαπραγμάτευση είναι ένα από τα τελευταία βήματα.

Η συζήτηση αυτή δεν γίνεται κυρίως για λόγους ενημέρωσης. Γίνεται για να λάβει ο πρωθυπουργός το τελικό «οκέι» από τα κόμματα, αλλά και να αξιοποιήσει τις διαφωνίες τους και να προχωρήσει στο τελικό στάδιο της διαπραγμάτευσης και την κατάληξη της συμφωνίας, η οποία προδιαγράφεται επώδυνη.

Προφανώς ο Τσίπρας δεν θέλει να μείνει εκτεθειμένος. Στη συνείδηση της κοινωνίας δεν θέλει να γίνει ούτε ΓΑΠ, ο οποίος πήρε πάνω του όλο το κόστος του πρώτου και κρισιμότερου μνημονίου – το οποίο ο ίδιος προκάλεσε – και κατέληξε στα αζήτητα, ούτε Σαμαράς, ο οποίος απομονώθηκε πλήρως ύστερα από την απότομη στροφή του και το διάσημο «ουδείς αναμάρτητος» και σήμερα το κόμμα του τον ετοιμάζει για απόσυρση.

Στην παρέμβασή του στη Βουλή ο πρωθυπουργός αναμένεται να αποδώσει βαριές ευθύνες στις προηγούμενες κυβερνήσεις για την απουσία διαπραγμάτευσης, αλλά και την παροχή οικονομικά και κοινωνικά παράλογων δεσμεύσεων προς τους δανειστές με το Μεσοπρόθεσμο, οι οποίες οδήγησαν στην κοινωνική καταστροφή.

Αναμένεται ακόμα να «χρεώσει» στους χειρισμούς της κυβέρνησης Σαμαρά το σημερινό διαπραγματευτικό αδιέξοδο προκαταλαμβάνοντας τη μνημονιακή αντιπολίτευση, η οποία επιδιώκει όχι μόνο να... «εκνευρίσει» την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και να εμπεδώσει στην κοινή γνώμη την εντύπωση ότι ο Τσίπρας ούτε διαπραγμάτευση έκανε ούτε πρόταση διεξόδου είχε και κυρίως ότι ετοιμάζεται να υπογράψει τρίτο μνημόνιο, χειρότερο από τις δικές τους επιδιώξεις, οι οποίες διακόπηκαν από την «ακόρεστη δίψα του Τσίπρα» να κυβερνήσει.

● Ο πρώτος στόχος του Τσίπρα στη Βουλή είναι να διατυπωθούν σε όλη τους την ένταση οι διαφωνίες των ελληνικών κομμάτων, τις οποίες θα παρουσιάσει στους δανειστές «εκβιάζοντάς» τους με το ενδεχόμενο μια υπέρμετρα σκληρή συμφωνία να μην περάσει από τη Βουλή – και μάλιστα όχι με αποκλειστική υπαιτιότητα της κυβέρνησης, αλλά και λόγω της άρνησης όλων των άλλων κομμάτων να τη στηρίξουν.

● Ο δεύτερος στόχος είναι να συρθούν κυρίως τα κόμματα της προηγούμενης συγκυβέρνησης σε προσυπογραφή της συμφωνίας, καθώς σε αυτό το ενδεχόμενο θα αφήσουν αναγκαστικά σε δεύτερη μοίρα τις αντιπολιτευτικές εντάσεις και θα καταστούν, τρόπον τινά, «συμμέτοχα» σε ό,τι βαρύ υπογράψει η κυβέρνηση. Από το κάδρο των πιέσεων που θα ασκήσει ο πρωθυπουργός δεν εξαιρούνται ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝ.ΕΛΛ.

Ας δούμε λοιπόν σε ποιους – και πώς – απευθύνεται ο τετραπλός πολιτικός «εκβιασμός» του Τσίπρα:

1. Ο «εκβιασμός» προς τους δανειστές

Οι προτάσεις των δανειστών, έτσι όπως διέρρευσαν από το Μέγαρο Μαξίμου τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη, χαρακτηρίστηκαν απαράδεκτες – με στοχευμένα όμως παραδείγματα το ΕΚΑΣ και την αύξηση του ΦΠΑ στη ΔΕΗ – από τον πρωθυπουργό.

Ο στόχος του δεν είναι – ούτε θα μπορούσε άλλωστε να είναι – να αποτρέψει όλα τα βαριά σημεία της επικείμενης συμφωνίας. Προσπαθεί ωστόσο να λάβει τις μεγαλύτερες δυνατές ελαφρύνσεις και τις μεγαλύτερες δυνατές εγγυήσεις – π.χ. αναδιάρθρωση του χρέους – για την προσπάθεια εξόδου από το σπιράλ της ύφεσης, ώστε η κυβέρνησή του να επιχειρήσει από την καλύτερη δυνατή θέση την έξοδο από την κρίση και την ύφεση.

Ως εκ τούτου, κάθε αντίσταση στις βαριές προτάσεις και απαιτήσεις των δανειστών είναι ένα δυνάμει όπλο στη φαρέτρα του.

2. Ο «εκβιασμός» προς τη Ν.Δ.

Ο Σαμαράς, ισορροπώντας διαρκώς μεταξύ της απόρριψης - καταψήφισης της συμφωνίας, ως χειρότερης από αυτήν που θα... πετύχαινε ο ίδιος – αν δεν δραπέτευε από τα δύσκολα μέσω των εκλογών για να τα φορτώσει στους επόμενους –, θα πρέπει να αντιμετωπίσει πρόωρα τα προβλήματά του.

● Αν συναινέσει – ανεξαρτήτως των όποιων σημείων κριτικής για την επερχόμενη συμφωνία –, θα υπονομεύσει τη δυνατότητα της Ν.Δ. να αντιπολιτεύεται «μετωπικά» στο βραχύ και μεσοπρόθεσμο μέλλον.

● Αν δεν συναινέσει, ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, αφού το μεγαλύτερο μέρος των στελεχών και της λαϊκής βάσης της Ν.Δ. θέλει συμφωνία «για να σταθεροποιηθεί η χώρα» και η άρνησή του για συναίνεση ίσως πυροδοτήσει από σήμερα κιόλας την έμπρακτη αμφισβήτησή του.

3. Ο «εκβιασμός» προς το ΠΑΣΟΚ

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος, εν μέσω συνεδρίου για την ανάδειξη του νέου προέδρου του, θα κληθεί να τοποθετηθεί με σαφήνεια έναντι της προοπτικής μιας συμφωνίας την οποία ο ίδιος ήδη αντιπολιτεύεται. Το δίλημμα που του τίθεται είναι αντίστοιχο με αυτό που τίθεται προς τη Ν.Δ., όμως, λόγω της ιδιαίτερης συγκυρίας του συνεδρίου και της αλλαγής ηγεσίας, θα πρέπει να περιμένουμε έως το βράδυ για να δούμε δύο ακόμη παραμέτρους:

● Η στάση που θα κρατήσει ο Βενιζέλος είναι ερώτημα αν θα επιχειρεί να δεσμεύσει την επόμενη ηγεσία.

● Η στάση του είναι ερώτημα αν θα τηρεί τις εσωτερικές ισορροπίες του ΠΑΣΟΚ ή θα υπηρετεί το όποιο δικό του πολιτικό μέλλον και προσανατολισμό.

Σε κάθε περίπτωση, η στάση του Βενιζέλου και είναι κρισιμότερη για το μέλλον και τον χαρακτήρα του ίδιου του ΠΑΣΟΚ παρά για τη διαπραγματευτική τακτική του Τσίπρα. Κάθε αστοχία πάντως μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα αν προκαλέσει ενδοκομματικό σχίσμα.

Ο ίδιος ο Βενιζέλος στο παρελθόν είχε πει ότι δεν χρειάζεται το ΠΑΣΟΚ να ψηφίζει κάθε συμφωνία και θεωρεί ότι επίκειται τρίτο μνημόνιο, από το οποίο πρέπει να απέχει.

Η Φώφη Γεννηματά, καταθέτοντας χθες την υποψηφιότητά της, τόνισε ότι «απαιτείται άμεσα, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, η ουσιαστική ενημέρωση της Βουλής και στη συνέχεια η διαμόρφωση, έστω και τώρα, ενός εθνικού πλαισίου για την τελική συμφωνία με τους εταίρους» θέτοντας και το ΠΑΣΟΚ στο κάδρο των συμμετεχόντων της εθνικής συνεννόησης.

Ο Ανδρέας Λοβέρδος από την πλευρά του κινείται στη γραμμή Βενιζέλου και αναμένεται να είναι πολύ πιο σκληρός και άκαμπτος απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, αν επικρατήσει.

4. Ο «εκβιασμός» προς ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛΛ.

Ήδη ο Σταύρος Θεοδωράκης έχει δηλώσει πρόθυμος να υπερψηφίσει κάθε συμφωνία. Χθες το μάζεψε, αλλά το κόμμα του κινείται σε αυτήν τη γραμμή. Αν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ δηλώσουν ότι εξουσιοδοτούν – παρά τις όποιες διαφωνίες τους σε επιμέρους μέτρα – την κυβέρνηση να υπογράψει τη συμφωνία και ότι θα την ψηφίσουν στη Βουλή, τότε αυτομάτως διατυπώνεται το ερώτημα προς τον ΣΥΡΙΖΑ:

«Αν η συμφωνία είναι δύσκολη, την παίρνουμε πάνω μας ή, για να αποφύγουμε μια χρεοκοπία, υποχρεωνόμαστε να στηριχθούμε σε δυνάμεις πέρα από αυτές της σημερινής κυβέρνησης;».

Το ερώτημα αυτό, προφανώς, εμπεριέχει ένα δεύτερο ερώτημα: «Κρατάμε την εξουσία μόνοι μας, με τους σημερινούς συμμάχους μας, ή τη μοιραζόμαστε;».

Δεδομένου ότι τα σενάρια περί εκλογών είναι επιεικώς αστεία σε αυτήν τη φάση, τα παραπάνω ερωτήματα θα είναι κάτι περισσότερο από κρίσιμα και για τον ΣΥΡΙΖΑ και το μέλλον του, αλλά και για τους ΑΝ.ΕΛΛ.

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι, αν οι ΑΝ.ΕΛΛ. ρίξουν την κυβέρνηση και καταλήξουμε σε εκλογές, είναι αμφίβολο αν θα μπουν στη Βουλή. Δεν είναι πάντως τυχαίο ότι καμιά ένδειξη καταψήφισης της συμφωνίας δεν υπάρχει από την πλευρά του ελάσσονος εταίρου της συγκυβέρνησης...

***

Καθώς λοιπόν η στάση των κομμάτων θα είναι καθοριστική τόσο για τη διαπραγμάτευση όσο και για το δικό τους μέλλον, ας δούμε συμπληρωματικά πώς έγραφε χθες το «Ποντίκι» ότι βλέπουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης το ενδεχόμενο μιας ψηφοφορίας στη Βουλή για τη συμφωνία:

Το μπάχαλο της Ν.Δ.

Στη Ν.Δ. η λέξη «μπάχαλο» είναι λίγη για να αποδώσει το κλίμα που επικρατεί. Ο πρόεδρος του κόμματος Αντώνης Σαμαράς έχει περάσει – επικοινωνιακά – από την πλήρη άρνηση αποδοχής και ψήφισης της συμφωνίας στη διατύπωση περί «ανεκτής» συμφωνίας ως προϋπόθεσης για την ψήφισή της.

Η δεδηλωμένη διάθεση πολλών εκ των κορυφαίων στελεχών της Ν.Δ. να υπερψηφίσουν τη συμφωνία, έστω και αν η κομματική ηγεσία διαφωνεί, ακόμη ενδεχομένως και με τίμημα τη διαγραφή τους – όπως έχουν διαμηνύσει το τελευταίο διάστημα –, αλλά και η μετατροπή του θέματος αυτού σε επίσημη αφετηρία για την αμφισβήτηση του Σαμαρά, έχουν υποχρεώσει τον τέως πρωθυπουργό σε ρητορική αναδίπλωση.

Ο ίδιος επιμένει να τονίζει ότι η συμφωνία που θα φέρει η κυβέρνηση Τσίπρα θα είναι σε κάθε περίπτωση χειρότερη από αυτήν που διαπραγματευόταν η δική του κυβέρνηση με το περίφημο μέιλ του Χαρδούβελη. Ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να μπάζει από παντού, καθώς το εν λόγω μέιλ είχε εξ αρχής απορριφθεί από την τρόικα, ωστόσο χρησιμεύει εσωτερικά στη δημιουργία ενός προσχηματικού επιχειρήματος περί καταψήφισης της συμφωνίας.

Τα στοιχεία που θα κρίνουν τελικά τη στάση της Ν.Δ. – αντιφατικά μεταξύ τους πάντως – θα είναι το περιεχόμενο της συμφωνίας και ειδικά το βάρος των φορολογικών ή «αντιαναπτυξιακών» μέτρων, αλλά και το ενδεχόμενο εκλογών, το οποίο, στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μοιάζει το πιο τρομακτικό σενάριο.

Κανείς πάντως δεν θα πρέπει να αποκλείει το ενδεχόμενο η Ν.Δ. να προκαλέσει ένα σοβαρό επεισόδιο εντός Βουλής ώστε αποχωρούσα να απαλλαγεί από το δίλημμα. Σε αυτή την περίπτωση θα έχει ενδιαφέρον η στάση «ανταρτών» και δελφίνων, που τώρα δηλώνουν ότι πρέπει οπωσδήποτε να ψηφιστεί η συμφωνία.

Κομβική η αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ

Σε κατάσταση χάους – η οποία οδηγεί σε αδυναμία πρόβλεψης για την τελική του στάση – βρίσκεται και το ΠΑΣΟΚ. Ο επερχόμενος πρόεδρός του Ευάγγελος Βενιζέλος είχε δηλώσει ότι δεν προτίθεται να μετατρέψει το κόμμα του σε υποστύλωμα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. και σε... πλυντήριο μιας βάρβαρης φοροεπιδρομής.

Ωστόσο, ο Βενιζέλος απέρχεται και το ΠΑΣΟΚ – αν δεν συμβεί κάτι συγκλονιστικό – στις 14 Ιουνίου θα εκλέξει τον νέο πρόεδρό του. Συνεπώς η απόφαση για τη στάση του κόμματος έναντι της συμφωνίας είναι μια διαδικασία που θα επανεκκινήσει, αλλά ενδεχομένως όχι από μηδενική βάση.

Η όποια νέα ηγεσία, αλλά και οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αναμένεται να συνεκτιμήσουν το περιεχόμενο της συμφωνίας, τη δεινή θέση του κόμματος σε περίπτωση εκλογών και το προφίλ του «υπεύθυνου» κόμματος στη δυσχερή θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα ως προς το πολιτικό του μέλλον.

Ποταμίσιο «ναι» άνευ όρων

Το Ποτάμι είναι το μόνο ξεκάθαρο κόμμα της αντιπολίτευσης ως προς την πρόθεσή του να υπερψηφίσει τη συμφωνία. Το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη μπορεί να επικαλείται δημοσίως την ανάγκη για σταθεροποίηση της χώρας, αλλά πίσω από τη ρητορική αυτή θα πρέπει να διακρίνουμε την ανάγκη του να αντιπαρατεθεί ως «υπεύθυνο κόμμα» με τα κόμματα του «παρελθόντος» Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ.

Η επιδίωξη του Ποταμιού να προσποριστεί εκλογικά οφέλη από τα δεξιά του, αλλά και ο στόχος του να κυριαρχήσει ως «συστημικό» και δυνάμει κυβερνητικό κόμμα στον χώρο της Κεντροαριστεράς είναι οι δύο παράγοντες που το ωθούν στην υπερψήφιση της συμφωνίας ανεξαρτήτως του περιεχομένου της. Ο τρίτος ουσιώδης λόγος είναι το ενδεχόμενο ισχυρών κραδασμών στο πολιτικό σύστημα, οι οποίοι θεωρεί ότι θα του επιτρέψουν σύντομα να αναλάβει κυβερνητικό ρόλο.

Το όχι του ΚΚΕ

Το ΚΚΕ είναι, από την πλευρά του, το πιο ξεκάθαρο κόμμα σε ό,τι αφορά την καταψήφιση της συμφωνίας. Εξ αρχής θεωρεί προσχηματική τη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης, προεξοφλεί – πριν ακόμη από τις... εκλογές! – τα αντιλαϊκά μέτρα που αυτή θα υιοθετήσει και ως εκ τούτου δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για τη στάση του.

Στον Περισσό η αντιπολίτευση προς τον ΣΥΡΙΖΑ είναι κάθετη και ολική καθώς τα στελέχη και η ηγεσία του είναι βέβαιοι ότι το βαρύ, όπως προεξοφλείται, πακέτο μέτρων που θα συνοδεύει την επερχόμενη συμφωνία θα καθιστά το ΚΚΕ τον μόνο πολιτικό φορέα ξεκάθαρης υπεράσπισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, με όσα και όποια οφέλη αυτή η στάση θα μπορούσε να του αποδώσει στο μέλλον.

«Όχι» και από τη Χ.Α.

Η Χρυσή Αυγή – διά στόματος του Μιχαλολιάκου, προ καιρού στη Βουλή – είχε δηλώσει ότι θα περιμένει τη συμφωνία στη Βουλή για να την αξιολογήσει. Αυτή η δήλωση δεν ήταν παρά ένα πρόσχημα, χρήσιμο για να αντιπαρατεθεί στην «ανεύθυνη» και «δήθεν πατριωτική» Ν.Δ., αλλά η χρησιμότητα του εν λόγω προσχήματος έχει εκπνεύσει.

Με δεδηλωμένη ήδη την αρνητική διάθεσή της έναντι της όποιας συμφωνίας, οι τόνοι της Χ.Α. κατά της κυβέρνησης είναι ήδη υψηλοί, με καταγγελίες περί άτακτης υποχώρησης του Τσίπρα στη διαπραγμάτευση. Στόχος της Χ.Α. είναι να καταστεί ο βασικός παίκτης στον «αντιμνημονιακό» χώρο.

Πάντως, εδώ που τα λέμε, το τελευταίο που θα ήθελε η κυβέρνηση θα ήταν μια θετική ψήφος των χρυσαυγιτών. Αρκετά προβλήματα έχει ήδη...