Χαμηλοί αριθμοί, μικρές προσδοκίες

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Χωρίς μετρήσιμα στοιχεία για επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη ανεβαίνει στη ΔΕΘ ο Τσίπρας

Μεγάλη δυσκολία θα αντιμετωπίσει ο πρωθυπουργός στο να διανθίσει με αριθμούς την ομιλία του προς τους παραγωγικούς φορείς της χώρας. Μετρήσιμα στοιχεία που να θεμελιώνουν ότι η χώρα επιστρέφει στην ανάπτυξη δεν υπάρχουν, ενώ η αναθεώρηση προς το χειρότερο της εκτίμησης για την πορεία της οικονομίας κατά το πρώτο εξάμηνο (σ.σ.: η ύφεση πλησίασε το 1%) περιόρισε ακόμη περισσότερο τα μηνύματα αισιοδοξίας. Οι υπερβάσεις στόχων στο σκέλος των εσόδων, που καλά κρατούσαν μέχρι και τον Ιούνιο και θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν στον Αλέξη Τσίπρα μεγαλύτερο «αέρα» για την εξαγγελία παροχών, έστω και έκτακτων, άρχισαν να ξεφουσκώνουν ταχύτατα μετά τις αποκλίσεις που αποτυπώθηκαν τόσο τον Ιούλιο όσο και τον Αύγουστο, ειδικά στο σκέλος των εσόδων. Σαφείς ενδείξεις από τη διαπραγμάτευση ότι θα ολοκληρώσουμε τη διαδικασία της πρώτης και της δεύτερης αξιολόγησης χωρίς χρονοτριβή δεν υπάρχουν. Το αντίθετο! Ήδη άρχισαν τα δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο, σύμφωνα με τα οποία Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν αποκλείουν η Ελλάδα να μην πάρει δόση μέχρι το τέλος του έτους, κάτι που υποδηλώνει ότι δεν θα κλείσει ούτε η λίστα με τα δεκαπέντε προαπαιτούμενα για την εκταμίευση των 2,8 δισ. ευρώ ούτε η δεύτερη αξιολόγηση, που είναι προγραμματισμένο να αποφέρει περίπου 6 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τα μνημονιακά μέτρα, ο πρωθυπουργός μάλλον δεν θα κάνει καμία αναφορά. Με δεδομένο ότι μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να μπαίνουν στα ταμεία κάθε μήνα τουλάχιστον 4,8 δισ. ευρώ έσοδα –στο μεγαλύτερο μέρος τους φορολογικά– και ότι μέχρι το τέλος του έτους θα βρέχει αποφάσεις και εγκυκλίους που θα ερμηνεύουν το νέο κύμα μέτρων, που θα σκάσει κατά το μεγαλύτερο μέρος του από την Πρωτοχρονιά, οποιαδήποτε αναφορά στο μνημόνιο μόνο... πόνο δίνει, ειδικά στους παραγωγικούς φορείς της χώρας. Παγωμάρα από τους αριθμούς Και να ήταν μόνον αυτά...  Στοιχεία που να δείχνουν ότι άρχισε η πολυπόθητη μαζική επιστροφή καταθέσεων στις τράπεζες, κάτι που θα επέτρεπε στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να ανοίξουν και πάλι τις κάνουλες της ρευστότητας, δεν έχουν προκύψει ακόμη. Οι εξαγωγές, μία από τις «ελπίδες» για επαναφορά του θετικού προσήμου στο ΑΕΠ, υποχωρούν, και μάλιστα ταχύτερα από τις εισαγωγές, το τελευταίο διάστημα. Μπορεί η κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι η πτώση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα πετρελαιοειδή και στη μείωση των διεθνών τιμών τους συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2015, το συμπέρασμα όμως σε κάθε περίπτωση είναι ότι με τις εξαγωγές στο εξάμηνο κάτω από τα 12 δισ. ευρώ (σ.σ.: έχει καταγραφεί μείωση άνω του 8% σε σχέση με πέρυσι), το ΑΕΠ δεν... βοηθιέται. Τι δείχνουν μέχρι τώρα οι αριθμοί; Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ύφεση ήταν τελικώς πιο βαθιά σε σχέση με το ποσοστό που είχε ανακοινωθεί στις 12 Αυγούστου. Το -0,7% της αρχικής εκτίμησης διορθώθηκε προς τα κάτω σε -0,9%, όσον αφορά το δεύτερο τρίμηνο, και πλέον απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο προκειμένου το ΑΕΠ να κλείσει εντός των προβλέψεων (-0,3% στο σύνολο του έτους). Μετά και την αρνητική αναθεώρηση για το πρώτο τρίμηνο, οι απώλειες του ΑΕΠ σε απόλυτους αριθμούς σε σχέση με πέρυσι εκτιμώνται –σε όρους όγκου και ύστερα από εποχική και ημερολογιακή διόρθωση– σε 892 εκατ. ευρώ. Συμπέρασμα; Ψάχνουμε... ανάπτυξη περίπου 750-800 εκατ. ευρώ μέσα στο δεύτερο εξάμηνο για να μην εμφανίσουμε απόκλιση. Τα επιμέρους στοιχεία δείχνουν συνεχή πτώση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης (με ευθύνη και του Δημοσίου, το οποίο παγώνει τα έξοδα των φορέων της γενικής κυβέρνησης για να συγκρατήσει τα ελλείμματα, πρακτική όμως που χτυπάει στο ΑΕΠ) αλλά και των εξαγωγών.  Μείωση κατά 11,4% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2015 παρουσίασαν οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 2,9%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 26,5%, κυρίως λόγω των μεταφορών.  Το μόνο δεκανίκι αυτή τη στιγμή για το ΑΕΠ είναι οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, καθώς αυξήθηκαν κατά 7% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2015.  Δυστυχώς, μετά την πολυετή κατάρρευση των επενδύσεων, η συμμετοχή τους στο ΑΕΠ δεν είναι μεγάλη (περίπου 4,4 δισ. ευρώ σε ΑΕΠ τριμήνου ύψους 46 δισ. ευρώ), με αποτέλεσμα να απαιτείται να ξαναγίνει η χώρα... Ελντοράντο για να φανεί ουσιαστική διαφορά στον δείκτη.  Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση περιμένει ότι θα βοηθηθεί στο δεύτερο εξάμηνο από την ολοκλήρωση μεγάλων αποκρατικοποιήσεων, όπως αυτή των περιφερειακών αεροδρομίων. Κακή εικόνα τον Ιούλιο Μόλις χθες ανακοινώθηκαν τα στοιχεία των εξαγωγών για τον μήνα Ιούλιο, μήνα καθοριστικό, καθώς αφορά το τρίτο τρίμηνο. Δυστυχώς, η εικόνα ήταν κακή. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στο επτάμηνο έφτασε τα 10,957 δισ. ευρώ έναντι 9,987 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Μόνο τον Ιούλιο οι εισαγωγές αυξήθηκαν από τη μία πλευρά κατά 18,2% (ή κατά 26,5% αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή), ενώ από την άλλη οι εξαγωγές παρουσίασαν μείωση 3,4% (ή αύξηση μόλις 0,7% αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή). Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου τον Ιούλιο εκτοξεύτηκε στα 1,344 δισ. ευρώ, έναντι μόλις 711 εκατ. ευρώ πέρυσι, σημειώνοντας αύξηση... 88,9%. Για να καλυφθεί τέτοια τρύπα στο ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου, θα πρέπει να ανακοινωθούν (τουλάχιστον) πολύ καλές επιδόσεις από το μέτωπο του τουρισμού, όχι μόνο σε επίπεδο αφίξεων αλλά και σε επίπεδο εισπράξεων. Ο Ιούλιος δεν έφερε την πολυπόθητη αύξηση στις καταθέσεις, παρά την αισιοδοξία ότι η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης θα πείσει τους καταθέτες να επιστρέψουν τα χρήματά τους στις τράπεζες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, η μείωση προκλήθηκε λόγω των επιχειρήσεων, σε αντίθεση με τα νοικοκυριά, που εμφάνισαν μικρή αύξηση των αποταμιεύσεων, κατά 232 εκατ. ευρώ, μέσα στον Ιούλιο. Το υπόλοιπο των καταθέσεων, τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα τον Ιούλιο σε σχέση με τα αντίστοιχα του Δεκεμβρίου, κάτι που σημαίνει ότι η διαδικασία επιστροφής των χρημάτων που έφυγαν από τις τράπεζες στο τέλος του 2014 και στο πρώτο εξάμηνο του 2015 δεν έχει ακόμη αρχίσει. Στα νοικοκυριά, τα οποία επίσης είχαν να αντιμετωπίσουν αυξημένα φορολογικά βάρη τον Ιούλιο, καθώς μόνο η πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος ξεπέρασε το 1,2 δισ. ευρώ, καταγράφηκε αύξηση στο υπόλοιπο των καταθέσεων αλλά αρκετά περιορισμένη. Τα νοικοκυριά εξακολουθούν να διαθέτουν στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς 187 εκατ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με αυτά που είχαν τον περασμένο Δεκέμβριο. Νοικοκυριά και ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα μοιράζονται 102,001 δισ. ευρώ, περίπου 232 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με τον Ιούνιο, μήνα κατά τον οποίο οι καταθέσεις ανήλθαν στα 101,77 εκατ. ευρώ. Με δεδομένες τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, το υπόλοιπο των καταθέσεων για τις μη χρηματοδοτικές επιχειρήσεις (σ.σ.: δηλαδή τις περισσότερες εκτός τραπεζών, επενδυτικών επιχειρήσεων, ασφαλιστικών εταιρειών κ.λπ.) διαμορφώθηκε στα 15,478 δισ. ευρώ, έναντι 16,115 δισ. ευρώ τον Ιούνιο. Δηλαδή, μέσα στον Ιούλιο καταγράφηκε πτώση της τάξεως των 637 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχη είναι η υποχώρηση του υπολοίπου των καταθέσεων και έναντι του περασμένου Δεκεμβρίου (σ.σ.: 16,168 δισ. ευρώ με πτώση 690 εκατ. ευρώ μέχρι και τον Ιούλιο). Κρίσιμος ο Σεπτέμβριος Το υπουργείο Οικονομικών διέψευσε χθες κατηγορηματικά ότι υπάρχει ενδεχόμενο να έρθουν πιο μπροστά οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων (σ.σ.: καυσίμων κ.λπ., που είναι προγραμματισμένο να αυξηθούν από τις αρχές του έτους) λόγω κακής εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Όμως, το ότι ο προϋπολογισμός παρουσιάζει «ανοίγματα» στο σκέλος των εσόδων το τελευταίο δίμηνο δεν αμφισβητείται. Το «μαξιλάρι» που είχε δημιουργηθεί το πρώτο εξάμηνο (έφτασε και τα 730 εκατ. ευρώ σε επίπεδο φορολογικών εσόδων) επίσης δεν αμφισβητείται. Ούτε ότι έρχεται ένα εξαιρετικά δύσκολο τετράμηνο, κατά το οποίο τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού θα πρέπει να φτάνουν τουλάχιστον στα 4,8 δισ. ευρώ ανά μήνα προκειμένου να επιτευχθεί ο βασικός δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5%. Το ευτύχημα για την ελληνική πλευρά είναι ότι ο πήχης είναι... χαμηλά. Αν πέρυσι μπορέσαμε να κλείσουμε με πλεόνασμα 0,75% σε συνθήκες πλήρους αβεβαιότητας και capital controls, φέτος, που ο πήχης είναι στο 0,5% και δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός μέχρι και τον Αύγουστο κινείται ελαφρώς πάνω από τους στόχους και σε επίπεδο εσόδων (σ.σ.: σε επίπεδο δαπανών η υπέρβαση έναντι των στόχων είναι τεράστια λόγω του παγώματος των δαπανών), τα πράγματα είναι σαφώς πιο αισιόδοξα. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η παρτίδα δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Μετά και τις επιδόσεις του Αυγούστου, το υπουργείου Οικονομικών θα πρέπει να συγκεντρώσει 19,352 δισ. ευρώ σε επίπεδο καθαρών εσόδων τακτικού προϋπολογισμού τους τέσσερις μήνες που υπολείπονται μέχρι το τέλος του έτους. Ο πήχης είναι πολύ ψηλά αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι αντιστοιχούν καθαρά έσοδα 4,838 δισ. ευρώ ανά μήνα για το διάστημα Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος, όταν στο οκτάμηνο τα έσοδα ανά μήνα έφτασαν στα 3,719 δισ. ευρώ. Πιο απλά, αυτό σημαίνει ότι κάθε μήνα το τελευταίο τετράμηνο η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει 30% παραπάνω έσοδα –κατά κύριο λόγο φορολογικά– συγκριτικά με τη μέση μηνιαία είσπραξη του οκταμήνου. Ο Σεπτέμβριος θα είναι καθοριστικός καθώς: 1 Θα φανεί αν η μεγάλη υστέρηση που παρατηρήθηκε τον Ιούλιο στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (σ.σ.: έφτασε τα 270 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου) θα έχει και συνέχεια κατά τη διαδικασία καταβολής της δεύτερης δόσης. 2 Θα καταγραφούν οι δυνατότητες είσπραξης του φετινού ΕΝΦΙΑ. Το ποσό της εκκαθάρισης έχει κατέβει χαμηλά (3,178 δισ. ευρώ) και ο συντελεστής εισπραξιμότητας θα πρέπει να ξεπεράσει το 83% για να εκπληρωθεί ο δημοσιονομικός στόχος. 3 Θα φανεί αν έχει ξεφουσκώσει η πρόσκαιρη αύξηση των εσόδων λόγω των καπνικών προϊόντων ή αν θα εξακολουθήσει να παρατηρείται υστέρηση έναντι των μηνιαίων στόχων όσον αφορά τον ΦΠΑ των καπνικών ή τον ειδικό φόρο κατανάλωσης. 4 Θα φανεί αν συνεχίζεται η μείωση της κατανάλωσης στα πετρελαιοειδή, που πληγώνει τα φορολογικά έσοδα. ΔΕΘΤσίπραςΑνεργίαεπιχειρήσειςκαταθέσειςοικονομίαIssue: 1933Issue date: 08-09-2016Has video: Exclude from popular: 0