Οικονομικές δυσκολίες στη Βαλκανική

Σοβαρούς οικονομικούς κινδύνους και δυσκολίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην τελευταία πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ).

Συνολικά, στις χώρες της περιοχής καταγράφηκε ελάχιστη άνοδος της οικονομίας το 2012 και παρά το γεγονός ότι οι προοπτικές για το 2013 παραμένουν καλύτερες, δεν υπάρχουν - προς το παρόν - σημαντικές εσωτερικές ή εξωτερικές κινητήριες δυνάμεις για την ανάπτυξη της οικονομίας.

Τα εμβάσματα,

που αποτέλεσαν αξιόπιστη πηγή ξένου συναλλάγματος και εισοδήματος των νοικοκυριών στο παρελθόν, μειώθηκαν σε πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Αλβανίας και της Σερβίας που κατέχουν σημαντική θέση, ως μερίδιο του ΑΕΠ. Πρόσφατα στοιχεία "αποκαλύπτουν" ότι, τα εμβάσματα που προέρχονται από χώρες της ευρωζώνης ξεκίνησαν να μειώνονται από το β' εξάμηνο του προηγούμενου έτους. Καθώς τα περισσότερα εμβάσματα προέρχονται από ορισμένες, αδύναμες περιφερειακές οικονομίες χωρών της ευρωζώνης, ενδέχεται να μειώνονται και το 2013, αποδυναμώνοντας περαιτέρω το εισόδημα και την εγχώρια ζήτηση.

Στην Αλβανία, η οικονομία επιβραδύνθηκε το 2012, παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός αύξησης που κατέγραψε ήταν πολύ υψηλότερος σε σχέση με άλλες χώρες της περιοχής, με εξαίρεση το Κόσοβο. Τα νομισματικά αποθέματα έχουν εξαντληθεί σε μεγάλο βαθμό και ο τραπεζικός τομέας έχει ένα μεγάλο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων και παραμένει ευάλωτος στη μετάδοση εξωτερικών κινδύνων. Ωστόσο, υπάρχουν κίνδυνοι που αντιμετωπίζονται με σύνεση και καλές προσπάθειες έγιναν για τη συγκράτηση του πληθωρισμού και του δημοσιονομικού ελλείμματος υπό έλεγχο.

Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οικονομία "είδε" ορισμένα σημάδια ενεργοποίησης το προηγούμενο έτος και οι προοπτικές για το 2013 είναι λίγο καλύτερες. Οι αρχές της βαλκανικής αυτής χώρας δεσμεύθηκαν για τη μακροοικονομική σταθερότητα, υιοθετώντας τα προβλεπόμενα από τη συμφωνία προληπτικού χαρακτήρα (stand by) που υπέγραψαν με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η οποία εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο 2012.

Η Βουλγαρία συνεχίζει την καλή της απόδοση σε όρους δημοσιονομικής πειθαρχίας, με έναν σχεδόν ισορροπημένο προϋπολογισμό το 2012, παρά την υποτονική ανάπτυξη. Η κοινωνική δυσαρέσκεια αυξάνεται, όπως αποδείχθηκε και από τις μαζικές διαδηλώσεις που έγιναν στη διάρκεια του έτους και οδήγησαν στην παραίτηση της κυβέρνησης. Μέτρια ανάπτυξη, ενδεχομένως σε συνδυασμό με ελαφρά χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής, είναι πιθανή το 2013 και το 2014.

Η ΠΓΔΜ επηρεάστηκε σημαντικά από την κρίση στην ευρωζώνη το 2012 που αποδυνάμωσε την ζήτηση για εξαγωγές και μείωσε τις επενδύσεις και τα εμβάσματα. Ως αποτέλεσμα, η αύξηση του ΑΕΠ ήταν οριακά αρνητική. Ωστόσο, η χώρα κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες, τα τελευταία χρόνια, για να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον και "αψηφώντας" τις παγκόσμιες τάσεις, προσελκύοντας τις πολυπόθητες άμεσες ξένες επενδύσεις. Αυτές οι προσπάθειες εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν θετικά στην ανοδική τάση της οικονομίας φέτος και τα επόμενα έτη.

Στο Κόσοβο, το 2012, καταγράφηκε ο υψηλότερος ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας, ωστόσο, παραμένει η φτωχότερη χώρα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, με την ανεργία και την φτώχεια σε αυξημένα επίπεδα. Το μακροοικονομικό περιβάλλον είναι σταθερό, υποβοηθούμενο από τη συμφωνία (stand by) με το ΔΝΤ και το επιχειρηματικό περιβάλλον βελτιώνεται, όμως, το Κόσοβο χρειάζεται μεγάλες επενδύσεις σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας.

Στο Μαυροβούνιο, η οικονομία "υπέφερε" από την κρίση το 2012, συνεπεία της μείωσης της εξωτερικής, αλλά και της εσωτερικής ζήτησης. Πάντως, η διατήρηση του ξένου επενδυτικού ενδιαφέροντος, η ένταξη της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμάται ότι θα έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη για τη χώρα.

Στη Ρουμανία, το 2012 η πορεία της οικονομίας επηρεάστηκε, σε σημαντικό βαθμό, από την επιβράδυνση στην ευρωζώνη και τη μεγάλη μείωση στην αγροτική παραγωγή. Ωστόσο, η χώρα κατάφερε να διατηρήσει την μακροοικονομική της πειθαρχία.

Στη Σερβία, η οικονομία παραμένει ευάλωτη σε πολλά "μέτωπα". Το πραγματικό ΑΕΠ σημείωσε πτώση 1,7% το 2012, "αντικατοπτρίζοντας" τη χαμηλή εγχώρια ζήτηση και την αρνητική επίπτωση από την κρίση στην ευρωζώνη (που είχε μεγαλύτερη επιρροή στη ζήτηση εξαγωγών). Ο πληθωρισμός παραμένει σε διψήφια επίπεδα και το δημόσιο χρέος αυξήθηκε περίπου στο 60% του ΑΕΠ. Η ρευστότητα και η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού τομέα βρίσκεται σε καλά επίπεδα, όμως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν σημαντικό πρόβλημα.

Στη Σλοβενία, τα στοιχεία του ΑΕΠ στο τέλος του 2012 δείχνουν μια συνολική συρρίκνωση της οικονομίας, περίπου κατά 3%, σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι εξαγωγές έπεσαν "θύματα" της ύφεσης σε βασικές χώρες - στόχους, όπως η Ιταλία και οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων. Η νέα κυβέρνηση που ανέλαβε καθήκοντα τον Μάρτιο δεσμεύθηκε να εφαρμόσει πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Ωστόσο, η οικονομία αναμένεται να παραμείνει σε ύφεση και το 2013, καθώς παραμένει η κρίση στον τραπεζικό τομέα και τον κλάδο των επιχειρήσεων.

Στην Κροατία, η οικονομία ήταν σε ύφεση (-2%) το 2012 και η προοπτική για το 2013 παραμένει αρνητική.Η οικονομία εξακολουθεί να επιβαρύνεται από μακροχρόνια προβλήματα μη ανταγωνιστικών βιομηχανιών, την "ακαμψία" της αγοράς εργασίας και ένα μεγάλο και αναποτελεσματικό δημόσιο τομέα. Η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από την 1η Ιουλίου 2013, της προσφέρει την ευκαιρία να ωφεληθεί από την πλήρη πρόσβασή της στην ενιαία αγορά της Ευρώπης και στα ευρωπαϊκά κονδύλια, όμως απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων είναι η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων.

Πηγή: ΑΠΕ- ΜΠΕ