Οι έξι «καυτές πατάτες» των ιδιωτικοποιήσεων για την κυβέρνηση

Οι ιδιωτικοποιήσεις εξαρχής ήταν μία από τις βασικές αιχμές των μνημονίων, αφού άλλωστε παρουσιάστηκαν ως βασικός μηχανισμός για τη μείωση του υπέρογκου δημοσίου χρέους. Βέβαια, στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα, αφού οι στόχοι που έμπαιναν και από τους δανειστές (ποιος θυμάται τα 50 δισεκατομμύρια που είχαν κάποτε ακουστεί) ήταν εγγενώς ανέφικτοι, την ίδια ώρα που πέραν των κοινωνικών αντιδράσεων που υπήρχαν (π.χ. των τοπικών κοινοτήτων για την ιδιωτικοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων), υπήρχαν και προβλήματα με τις ίδιες τις υπό πώληση επιχειρήσεις.

Η κυβέρνηση στην περίοδο προς την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου και για να μπορεί να έχει θετική αξιολόγηση μεθόδευσε μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων, πέραν αυτών που έγιναν στην αρχή της θητείας της (ΟΛΠ, ΟΛΘ, περιφερειακά αεροδρομίων). Αυτό σήμαινε το να ξεμπλοκαριστούν και να βγουν οι σχετικές προκηρύξεις από το ΤΑΙΠΕΔ. Όμως, από αυτές  δεν προωθήθηκαν όλες. Συγκεκριμένα οι ιδιωτικοποιήσεις που ολοκληρώθηκαν ήταν αυτή της ΤΡΕΝΟΣΕ και αυτή της ΔΕΣΦΑ, ενώ προωθήθηκαν διάφορες θεσμικές πλευρές της μεγάλης επένδυσης στο Ελληνικό. Όμως την ίδια στιγμή υπάρχουν αρκετά ανοιχτά ζητήματα τα οποία αναλαμβάνει τώρα η νέα κυβέρνηση.

Η ανοιχτή πληγή της ΔΕΗ

Στην περίπτωση της ΔΕΗ έχουμε ένα σημαντικό πρόβλημα, καθώς το ερώτημα δεν αφορά απλώς την ιδιωτικοποίηση, αλλά πρώτα από όλα τη διάσωση της εταιρείας που βρέθηκε να έχει 900 εκατομμύρια ζημιές.

Τα προβλήματα της ΔΕΗ έχουν βάθος χρόνου και είναι ένας συνδυασμός παραμέτρων που αρχή έχουν το πώς μεθοδεύτηκε ήδη από τη δεκαετία του 1990 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η «απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας». Επιδεινώθηκαν από τον τρόπο που δημιουργήθηκε «χώρος» για τους ιδιώτες παρόχους, τον τρόπο που έγινε ο διαχωρισμός ανάμεσα σε παραγωγή και δίκτυο, αλλά και από πολιτικές επιλογές όπως π.χ. η ενσωμάτωση φόρων στους λογαριασμούς που έφεραν τη ΔΕΗ αντιμέτωπη με ένα κύμα απλήρωτων λογαριασμών. Την ίδια ώρα, η ΔΕΗ επιβαρύνεται και από τα μεγάλα χρέη που έχουν απέναντί της μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες, ξεκινώντας από δημόσιες εταιρείες όπως η ΛΑΡΚΟ.

Στο βαθμό που δεν προωθήθηκε το σχέδιο της «μικρής ΔΕΗ», που ήθελε η προηγούμενη κυβέρνηση, η πώληση δηλαδή ενός τμήματος της εταιρείας, με ένα μείγμα μορφών παραγωγής, επιλέχτηκε η πώληση λιγνιτικών μονάδων, παρά τις αντιδράσεις από τη μεριά των εργαζομένων. Όμως, ο διαγωνισμός για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων έχει βγει κατ’ επανάληψη άγονος, την ίδια ώρα που η θέση της εταιρείας επιδεινώνεται, κάτι που φαίνεται και στην πολύ μεγάλη υποχώρηση της χρηματιστηριακής αξίας της εταιρείας που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική αξία της μεγαλύτερης βιομηχανίας της χώρας.

Η νέα κυβέρνηση καλείται έτσι να λύσει μια πολύ δύσκολη εξίσωση. Γνωρίζει ότι δεν έχει νόημα να επιμένει στην πώληση των λιγνιτικών μονάδων εάν δεν μπορέσει να εξασφαλίσει τη συνολική βιωσιμότητα της επιχείρησης. Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι το σχέδιο είναι τώρα η σχετική αποκατάσταση των οικονομικών της επιχείρησης, σε αυτή τη βάση η προσέλκυση «στρατηγικού επενδυτή» και στη συνέχεια τα ερωτήματα για τυχόν πωλήσεις μονάδων και ευρύτερα τμήματος της επιχείρησης.

 Η εκκρεμής ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ

Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ είναι επίσης μια από τις μεγάλες εκκρεμότητες της προηγούμενης κυβέρνησης. Θυμίζουμε ότι για την ΔΕΠΑ το σχέδιο που έχει επιλεγεί είναι καταρχάς ο χωρισμός της επιχείρησης σε δύο εταιρείες τη ΔΕΠΑ-Εμπορίας και τη ΔΕΠΑ-Υποδομές, με σκοπό να πωληθεί η ΔΕΠΑ- Εμπορία. Τμήμα αυτού του σχεδιασμού και η εξαγορά από τη ΔΕΠΑ του 49% των ΕΠΑ και ΕΔΑ Αττικής που κατείχε η Shell.

Μάλιστα, το σχέδιο του ΤΑΙΠΕΔ είναι η διαδικασία πώλησης της  ΔΕΠΑ-Εμπορία να γίνει παράλληλα με τη διαδικασία χωρισμού της εταιρείας, παρότι τα βήματα χωρισμού των δύο εταιρειών δεν έχουν προχωρήσει. Από τη μεριά της η ΝΔ είχε υποστηρίξει ότι θα ήταν προτιμότερη η προσέλκυση στρατηγικού επενδυτή αντί για το χωρισμό και την πώληση της μίας εταιρείας.

Σε κάθε περίπτωση εταιρεία πέραν της εκκρεμούς ιδιωτικοποίησης έχει και τα συσσωρευμένα χρέη από την προβληματική σύμβαση με την ELFE και τις διάφορες κυβερνητικές παρεμβάσεις ώστε η συμφερόντων Λαυρεντιάδη εταιρία να συνεχίσει να τροφοδοτείται με αέριο, όπως και τα χρέη της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης.

Τα διαρκή προβλήματα της ΛΑΡΚΟ

Η υπό δημόσιο έλεγχο εδώ και αρκετές δεκαετίες εταιρεία, είναι από τη μια η μεγαλύτερη βιομηχανία σιδηρονικελίου στην Ευρώπη και από την άλλη μια εταιρεία με πολύ μεγάλα οικονομικά προβλήματα τα τελευταία χρόνια. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι σε μεγάλο βαθμό η λειτουργίας εξασφαλίστηκε και στη βάση ενός υπέρογκου χρέους προς τη ΔΕΗ. Κατά καιρούς έχουν ακουστεί διάφορε προτάσεις για την εταιρεία, ώστε να αποφευχθεί το κλείσιμο μιας από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της εκκαθάρισης εν λειτουργία και της ιδιωτικοποίησης. Μένει να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση.

Η διαρκής εκκρεμότητα της Εγνατίας Οδού

Η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, ενός από τους μεγαλύτερους οδικούς άξονες της χώρας, παραμένει εδώ και καιρό μια από τις μεγάλες εκκρεμότητες, καθώς πέραν από την εύρεση αγοραστή, υπάρχουν και κοινωνικά ζητήματα που αφορούν την τιμολογιακή πολιτική στα διόδια σε έναν πολυσύχναστο οδικό άξονα που εξυπηρετεί και την τοπική κίνηση των κατοίκων της περιοχής. Η τιμολογιακή πολιτική αποτελεί και αντικείμενο διαπραγμάτευσης και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Την ίδια στιγμή η εξέλιξη της ιδιωτικοποίησης (έστω και με τη μορφή της παραχώρησης για 35 χρόνια) είχε αποτελέσει το προηγούμενο διάστημα αντικείμενο σύγκρουσης ανάμεσα στο ΤΑΙΠΕΔ και τον αρμόδιο υπουργό Χρ. Σπίρτζη και ήταν και αυτό ένας από τους λόγους της καθυστέρησης.

Το δράμα της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης

Η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης είναι ο μοναδικός παραγωγός ζάχαρης στη χώρα μας και από αυτήν εξαρτώνται οι τευτλοπαραγωγοί της χώρας μας. Η εταιρεία είναι εδώ σε υπερχρέωση και σε δεινή οικονομική κατάσταση. Αλλεπάλληλες αλλαγές διοικήσεων δεν έχουν οδηγήσει σε κάποια έξοδο από τα σημερινά προβλήματα που διαρκώς επιδεινώνονται. Τα σχέδια που έχει επεξεργαστεί η Τράπεζα Πειραιώς δεν έχουν δοκιμαστεί, ενώ μένει να δούμε ποια αποτελέσματα θα έχει η ύπαρξη στρατηγικού επενδυτή στο πρόσωπο του Λούκας Φέκερ, επικεφαλής του fund Innovation Brain.

Το ανοιχτό ερώτημα της παραπέρα ιδιωτικοποίησης την ΕΛΠΕ

Σε αντίθεση με άλλες εταιρείες τα Ελληνικά Πετρέλαια είναι μια ήδη ιδιωτικοποιημένη εταιρεία, εφόσον το ποσοστό του δημοσίου είναι περίπου στο 35,5%, η πλευρά Λάτση έχει γύρω στο 45,5% και το υπόλοιπο είναι στα χέρια άλλων ιδιωτών μέσω χρηματιστηρίου. Η εταιρεία έχει εντυπωσιακή κερδοφορία (EBTDA για το 2018 730 εκατομμύρια ευρώ και καθαρά συγκρίσιμα κέρδη 296 εκατομμύρια).

Το ερώτημα στη συγκεκριμένη περίπτωση, που είναι μια ιδιωτικοποίηση στην πραγματικότητα εισπρακτικού χαρακτήρα, είναι ποιος ιδιώτης θα αγόραζε το ποσοστό του δημοσίου, την ώρα που ούτως ή άλλως η Paneuropean (όμιλος Λάτση) ούτως ή άλλως έχει ποσοστό ελέγχου εταιρείας. Αντίστοιχα, μετά την άγονη μέχρι τώρα προσπάθεια είναι ερώτημα τι θα κάνει η πλευρά Λάτση και εάν θα συναινέσει ξανά το πακέτο που θα βγει προς πώληση να περιλαμβάνει και μέρος της δικής της συμμετοχής.

Την ίδια στιγμή είναι πιθανό και εδώ να υπάρξει πίεση για κάποιου είδους πώληση, ιδίως από τη στιγμή που δεν ευοδώθηκε η προσπάθεια για πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ. Και αυτό γιατί διαφορετικά δεν μπορούν να υπάρξουν εύκολα σημαντικά έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις.

Αντίθετα, μάλλον πιο εύκολη δείχνει να είναι η προοπτική πώλησης του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος», αφού ολοκληρώθηκε  η επέκταση και της σύμβασης παραχώρησης μέχρι το 2046. Στις 28 Ιουνίου δημοσιεύτηκε η σχετική πρόσκληση ενδιαφέροντος από το ΤΑΙΠΕΔ.