Ο ΣΥΡΙΖΑ ως ΠΑΣΟΚ

Τελικά ο κ. Τσίπρας όχι μόνο δεν ηττήθηκε στρατηγικά, αλλά ούτε καν συνετρίβη, όπως στις ευρωεκλογές. Αντεξε. Οχι όμως ως ΣΥΡΙΖΑ αλλά ως ΠΑΣΟΚ. Ενώ παίζει το παιχνίδι του εκσοσιαλδημοκρατισμού, στην ουσία ενδιαφέρεται να γίνει ΠΑΣΟΚ στη θέση του ΠΑΣΟΚ.

Ο τέως πρωθυπουργός – με τη συνδρομή και ενός αντισυριζαίικου φανατισμού που συσπείρωσε τους οπαδούς του αντί να τους φοβίσει – εκμεταλλεύτηκε μια διάχυτη στην ελληνική κοινωνία «συναισθηματική συμπεριφορά» (Μαξ Βέμπερ) με έλλογους σκοπούς – απόκτηση εξουσίας – και άλογα αποτελέσματα. Στη «συναισθηματική συμπεριφορά» αντιστοιχεί πάντα ένας χαρισματικός ηγέτης και μια εξουσία που δεν στηρίζεται στη λειτουργία των θεσμών, αλλά στην αδιαμεσολάβητη σχέση «ηγέτη – λαού».

Η μόνη περίοδος που στη χώρα μας κυριάρχησε ο άλλος βεμπεριανός τύπος συμπεριφοράς, ο έλλογος, στον οποίο αντιστοιχεί ένας νομικο-ορθολογικός τύπος εξουσίας, ήταν η περίοδος Κώστα Σημίτη.

Και ο Ανδρέας Παπανδρέου στηρίχθηκε στο συναίσθημα, αλλά δεν έμεινε σ’ αυτό, λόγω και του μεγάλου βάρους των γνωσιακών του αποσκευών. Αντιθέτως ο κ. Τσίπρας το χρησιμοποίησε επιδεικνύοντας μια απίστευτη αλαζονεία και λατρεία για την εξουσία. Ο Α. Παπανδρέου δεν ήταν ιδεολόγος, αλλά ήξερε απέξω και ανακατωτά τον κόσμο των ιδεών. Από μια στιγμή και ύστερα χρησιμοποίησε αυτόν τον κόσμο για να ενώσει την κοινωνία.

Ο κ. Τσίπρας ούτε είναι ιδεολόγος ούτε γνωρίζει τον κόσμο των ιδεών. Γνωρίζει όμως πώς να τον εργαλειοποιεί για δικούς του λόγους. Βεβαίως δεν ανακάλυψε τον λαϊκισμό ο κ. Τσίπρας. Αυτός είτε το θέλουμε είτε όχι είναι προϊόν του αυριανισμού και του «κρατικιστικού – πατριωτικού» ΠΑΣΟΚ. Η αντοχή του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται στο ότι κέρδισε τη μάχη με το Κίνημα Αλλαγής για το ποιος εκφράζει σήμερα το ορθόδοξο ΠΑΣΟΚ και όχι τη σοσιαλδημοκρατία. Το «όλο» ΚΙΝΑΛ έπεσε στην παγίδα Τσίπρα για το ποιος είναι πιο πολύ ΠΑΣΟΚ.

Ο τέως πρωθυπουργός επιδιώκει να πείσει ότι αυτός όντως αποτελεί την εναλλακτική πρόταση στην πολιτική της ΝΔ. Οχι όμως ως σοσιαλδημοκρατία, αλλά ως ΠΑΣΟΚ. Γιατί η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι μόνο πολιτική πρόταση, αλλά και συγκεκριμένο ύφος, ήθος και αισθητική εξουσίας.

Με καμία σοσιαλδημοκρατία δεν συνάδουν το ύφος (αλαζονεία, ημιμάθεια και πολακικός κουτσαβακισμός που πουλάει σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα), το ήθος (απαξίωση του «γιου του αποστάτη») και η αισθητική (εκφραστής της κοινωνίας της αγένειας – ανοικτά πόδια και χέρια στο «στεατοπυγικό σύστημα» κατά την ανάκρουση εθνικών ύμνων) του τέως πρωθυπουργού.

Η σύγκρουση δύο διαφορετικών μοντέλων για την οικονομία και την κοινωνία θα γίνει κυρίαρχη όταν επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Επιστροφή δηλαδή στη με ύφος, ήθος και αισθητική αντιπαλότητα των δύο μεγάλων αφηγήσεων για την οικονομία στο πλαίσιο της μιας και αδιαίρετης αστικής φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ποτέ όμως το κενό μιας ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας δεν ήταν πιο εμφανές. Το κρυφτούλι πρέπει να τελειώσει.

Το βιβλίο του Γιώργου Σιακαντάρη «Το πρωτείο της Δημοκρατίας. Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια