Μονομαχία Ντοναλντ Τραμπ και Σι Ζινπίνγκ στο Μπουένος Άιρες

O William Pesek ήδη έσπευσε να κατοχυρώσει την κινηματογραφική αναλογία για αυτά που πρόκειται να διαδραματιστούν στο Μπουένος Άιρες το Σαββατοκύριακο: όπως στις ιαπωνικές ταινίες καταστροφής «Γκοτζίλα», ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Σι Ζινπίνγκ ετοιμάζονται να συγκρουστούν στη λατινοαμερικάνικη πρωτεύουσα.

Βέβαια εάν θέλουμε να είμαστε ακριβείς πρέπει να σημειώσουμε ότι οι δύο ηγέτες δεν θα περιφέρονται σπέρνοντας το χάος στην πόλη, αλλά η κρίσιμη συνάντησή τους θα πάρει τη μορφή ενός δείπνου

Προφανώς και η φετινή συνάντηση του G20 δεν αφορά μόνο το θέμα του εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα.

Υπάρχουν και άλλα θέματα όπως η αντιπαράθεση των δυτικών δυνάμεων με τη Ρωσία μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στα στενά του Κερτς και την επιδείνωση των ρωσοουκρανικών σχέσεων, στον απόηχο και των εξελίξεων εντός των ΗΠΑ σε σχέση με τη δικαστική διερεύνηση της υποτιθέμενης ρωσικής ανάμειξης στις αμερικανικές εκλογές.

Υπάρχουν τα συνολικότερα ανοιχτά ερωτήματα του παγκόσμιου εμπορίου, παρά την προσπάθεια να δοθεί θετικός τόνος με τη συμβολική κίνηση της υπογραφής από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Μεξικό, της συμφωνίας που αντικαθιστά τη NAFTA.

Υπάρχουν επιμέρους ζητήματα όπως για παράδειγμα ο απόηχος της αντιπαράθεσης γύρω από τη δολοφονία Κασόγκι, ιδίως εάν σκεφτούμε ότι παρών στη Σύνοδο του G20 είναι και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Όμως το θέμα των αμερικανοκινεζικών σχέσεων αποκτά ξεχωριστή βαρύτητα γιατί αφορά το σύνολο του παγκοσμίου εμπορίου και την παγκόσμια οικονομία.

Είναι σαφές ότι ως προς τις αμερικανοκινεζικές εμπορικές σχέσεις έχει ξεπεραστεί προ πολλού το στάδιο των προειδοποιητικών ή τροχιοδεικτικών βολών και είμαστε στην αρχή ενός εμπορικού πολέμου.

Ήδη οι ΗΠΑ έχουν επιβάλλει επιπλέον δασμούς 25% στο χάλυβα, 10% στο αλουμίνιο και 25% φόροι σε κινεζικά προϊόντα αξίας 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με την Κίνα να έχει απαντήσει σε ανάλογο βαθμό.

Όμως, το ερώτημα είναι πόσο η σύγκρουση θα κλιμακωθεί. Ο Τραμπ έχει απειλήσει ότι θα αυξήσει κατά 25% τους φόρους στα κινεζικά αυτοκίνητα και ανταλλακτικά όπως επίσης και προϊόντα ταυτισμένα με το δυναμισμό της αμερικανικής οικονομίας που όμως παράγονται στην Κίνα όπως είναι I-Phone. Η Κίνα από τη μεριά της διαρκώς υπενθυμίζει ότι έχει στην κατοχή της περίπου 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε τίτλους του αμερικανικού δημοσίου. Ο Τραμπ πάλι έχει υπαινιχτεί ότι θα ήθελε να δει αυξημένο φόρο σε όλα τα κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ, που ως προς την αξία φτάνουν τα 505 δισεκατομμύρια δολάρια.

Μια τέτοια εξέλιξη θα επηρεάσει συνολικά αρνητικά την παγκόσμια οικονομία και αυτό εξηγεί και την ανησυχία που υπάρχει ευρύτερα για την εξέλιξη αυτής της αντιπαράθεσης.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι όροι για μια συμφωνία υπάρχουν, το ερώτημα είναι εάν θα υπάρξει η βούληση.

Από τη μια υπάρχουν σημάδια επεξεργασίας μιας συμφωνίας. Εκπρόσωποι των δύο κυβερνήσεων βρίσκονταν στο Μπουένος Άιρες αρκετά πριν την άφιξη των δύο ηγετών.

Ο Larry Kudlow, ο κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου υποστήριξε ότι υπάρχει πραγματική δυνατότητα για μια συμφωνία και ότι ο αμερικανός Πρόεδρος είναι θετικός.

Ανάλογα αισιόδοξος ήταν και ο αντιπρόσωπος της αμερικανικής κυβέρνησης για ζητήματα εμπορίου Robert Lighthizer ο οποίος υποστήριξε ότι θα επιτυχημένο το δείπνο των δύο ηγετών και ότι μπορεί να υπάρξει συμφωνία, από τη στιγμή που οι δύο άντρες «συμπαθούν ο ένας τον άλλο».

Όμως, την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι ο Ντόναλντ Τραμπ όλο και περισσότερο εμπιστεύεται τη γνώμη του Michael Pillsbury για τα θέματα των αμερικανοκινεζικών σχέσεων.

Βετεράνος της Ουάσιγκτον, αλλά και με επικρίσεις για σχεδόν συνωμοσιολογική προσέγγιση ο 73χρονος Pillsbury υποστηρίζει ότι η Κίνα προσπαθεί να παρασύρει τις ΗΠΑ σε έναν εφησυχασμό την ίδια που ώρα που απεργάζεται την διεκδίκηση της παγκόσμιας ηγεμονίας περί το 2049. Απέναντι, σε αυτό η γνώμη του είναι ότι πρέπει με κάθε τρόπο οι ΗΠΑ να διατηρήσουν τον ηγετικό ρόλο τους στον κόσμο.

Από τη μεριά του ο Τραμπ έχει δείξει ότι πολλές φορές προκρίνει την πόλωση και την ένταση ως μοχλό πίεσης για μια συμφωνία. Ταυτόχρονα, έχει δείξει ότι θέλει να μπορεί να έχει έναν «κακό» τον οποίο να προβάλλει ως φόβητρο και αντίπαλο και η Κίνα δείχνει να βολεύει σε αυτή τη φάση για έναν τέτοιο ρόλο.

Ωστόσο, η συμφωνία δεν εξαρτάται μόνο από τις διαθέσεις του αμερικανού Προέδρου αλλά και από τη διάθεση της Κίνας να κάνει υποχωρήσεις.

Παρότι εκτιμάται ότι η Κίνα θα δείξει διάθεση να προχωρήσει σε μια συμφωνία που θα ρυθμίζει τα ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας που είναι από τα πιο ακανθώδη στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, να εξετάσει την παραπέρα διευκόλυνση της παρουσίας ξένων εταιρειών στην Κίνα και να συζητήσει το ζήτημα της υποχρεωτικής μεταφοράς τεχνολογίας, εντούτοις δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα κάνει σημαντικές υποχωρήσεις ως προς τις μορφές κρατικής ενίσχυσης των κινεζικών επιχειρήσεων.

Οι υπόλοιπες δυνάμεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με σχετική αμηχανία την όλη σύγκρουση. Επιθυμούν να αποτραπούν οι εντάσεις που επηρεάζουν γενικά την παγκόσμια οικονομία αλλά δεν μπορούν και εύκολα να υποδείξουν διέξοδο, όταν στην πραγματικότητα τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα συμπεριφέρονται σαν νεομερκαντιλιστές γίγαντες που προσπαθούν να ενισχύσουν τις δικές τους οικονομίες και να διαμορφώσουν τον μεταξύ τους συσχετισμό.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους στηρίζοντας τις δικές τους επιχειρήσεις εν μέσω μιας σχετικής αδυναμίας τους να ηγηθούν των τομών στην παραγωγικότητα και την κερδοφορία. Την ίδια ώρα η Κίνα θέλει να συνεχίσει να οικοδομεί τη σταδιακή οικονομική της επέκταση, με άξονα και τη στρατηγική «μία ζώνη, ένας δρόμος» αλλά και την προσπάθεια με κάθε τρόπο να βρεθεί και στην τεχνολογική πρωτοπορία (το αδύναμο σημείο μέχρι τώρα). Ο εμπορικός πόλεμος έρχεται ουσιαστικά στην τομή αυτών των δύο στρατηγικών.

Και αυτό σημαίνει ότι ανεξαρτήτως των όποιων τακτικών κινήσεων, συμπεριλαμβανομένης και μιας συμφωνίας με σχετικά βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η αντιπαράθεση αυτή έχει βάθος και δεν θα τελειώσει τόσο εύκολα.

Σε αυτό το πλαίσιο οι εκκλήσεις άλλων παραγόντων όπως της Κριστίν Λαγκάρντ για μια απλή επιστροφή στην προτεραία κατάσταση χωρίς επιπλέον φραγμούς στο εμπόριο και αντιστροφή των αυξήσεων στους δασμούς περισσότερο παραπέμπουν σε ευσεβείς αν και αμήχανες επιθυμίες παρά σε πραγματική απάντηση στη σημερινή σύγκρουση.