Με τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»: «Το Αλφαβητάρι με τον Ηλιο»

Μαζί με τα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο μια ακόμη μεγάλη προσφορά:

«Το Αλφαβητάρι με τον Ηλιο»

Το πρώτο αλφαβητάρι στη δημοτική γλώσσα, μέρος της ιστορικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Ελευθέριου Βενιζέλου, 100 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση.

Με κείμενα των Δημοσθένη Ανδρεάδη, Αλέξανδρο Δελμούζο, Παύλο Νιρβάνα, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Μανόλη

Σε πολυτελή σκληρόδετη έκδοση

Το Αλφαβητάριο της Συντακτικής Επιτροπής (1919), είναι το προϊόν μιας ιστορικά ταραγμένης περιόδου, στο αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού, με το γλωσσικό ζήτημα να εξακολουθεί να έχει εθνική διάσταση με ιδεολογικό περιεχόμενο.

Η πρώτη λοιπόν επιτυχής κίνηση για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας γίνεται στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης αυτής. Για πρώτη φορά, καθιερώνεται η δημοτική γλώσσα σε όλες τις τάξεις του δημοτικού σχολείου, ενώ επίσης προκηρύσσεται η συγγραφή αναγνωστικών στη δημοτική γλώσσα. Πρωταγωνιστικές μορφές της μεταρρύθμισης ήταν οι πρωτεργάτες του Εκπαιδευτικού Ομίλου, που στάθηκαν στο πλευρό του Ελευθέριου Βενιζέλου: ο Αλέξανδρος Δελμούζος, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης και ο Δημήτρης Γληνός.

Το «Αλφαβητάρι με τον Ηλιο» (όπως αποκαλούσαν οι μαθητές το Αλφαβητάριο της Συντακτικής Επιτροπής και όπως έχει έκτοτε επικρατήσει να λέγεται) θεωρείται σημαντικότατος σταθμός «όχι μόνο στην ιστορία του ελληνικού σχολικού βιβλίου αλλά και γενικότερα στην εξέλιξη των ελληνικών εκπαιδευτικών πραγμάτων». Η μεταρρύθμιση όμως αυτή υπήρξε σύντομη καθώς, αμέσως μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου το 1920, συγκροτήθηκε αρμόδια «Επιτροπεία» η οποία, εις άπταιστον καθαρεύουσα, αποφάνθηκε ότι τα βιβλία αυτά ως «εθνικώς επιλήψιμα» έπρεπε να «εκβληθώσι πάραυτα εκ των σχολείων και να καώσι», ενώ οι δημιουργοί τους έπρεπε να διωχθούν ποινικά για τη «διαφθορά της ελληνικής γλώσσας».

Ωστόσο, το «Αλφαβητάρι με τον Hλιο» δεν κάηκε, παρά απομακρύνθηκε προσωρινά από τις σχολικές αίθουσες, στις οποίες επέστρεψε από το 1928, μετά τη νίκη του Ελευθέριου Βενιζέλου στις εκλογές της 19ης Αυγούστου. Μάλιστα, έναν χρόνο αργότερα, το 1929, κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο «Δημητράκου Α.Ε.» το δεύτερο μέρος του Αλφαβηταρίου.

Το «Αλφαβητάρι με τον Ηλιο», όπως και τα άλλα σχολικά βιβλία της βενιζελικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1917-1920, εκφράζει –όχι μόνο γλωσσικά αλλά και από την άποψη του περιεχομένου– το πνεύμα του εκπαιδευτικού δημοτικισμού, έχει στο επίκεντρό του το παιδί, κυριαρχείται από αντιαυταρχικό πνεύμα, προβάλλει τη συλλογικότητα, την τιμιότητα και την εργατικότητα, και αποφεύγει «το διδακτισμό, τους δογματισμούς και τις ηθικολογίες»