Κοροναϊός : Τι γνωρίζουμε για το διαβόητο εργαστήριο της Ουχάν

Το ερώτημα της προέλευσης του νέου κοροναϊού ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα τις τελευταίες ημέρες, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και τον υπουργό εξωτερικών Μάικ Πομπέο να κατηγορούν ανοιχτά την Κίνα για δημιουργία του ιού σε εργαστήριο της Ουχάν.

Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτό οδήγησε σε σκληρές εκατέρωθεν δηλώσεις, με την κινεζική κυβέρνηση να κάνει λόγο για “λίβελο” που στοχεύει στην επανεκλογή Τραμπ. Ταυτόχρονα, οι πληροφορίες που μοιράζονται μέσω του δικτύου των Πέντε Ματιών, μιας συμμαχία των ΗΠΑ

με άλλες πέντε αγγλόφωνες χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Καναδά) φαίνονται επίσης να διαψεύδουν τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης Τραμπ.

Τι γνωρίζουμε, όμως, και τι μένει ακόμη να μάθουμε για τους ισχυρισμούς, αλλά και για το εργαστήριο που βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης;

Τι λένε οι επιστήμονες;

Μέχρι στιγμής η επιστημονική κοινότητα απορρίπτει τις θεωρίες για δημιουργία του νέου κοροναϊού σε εργαστήριο. Τον Φεβρουάριο, 27 ειδικοί σε ζητήματα δημόσιας υγείας έγραψαν ανοιχτή επιστολή στο ιατρικό περιοδικό Lancet για να καταδικάσουν τέτοιου είδους θεωρίες συνωμοσίας, αναφερόμενοι σε επιστημονικά δεδομένα που “καταλήγουν στη συντριπτική πλειοψηφία τους στο ότι ο ιός ξεκίνησε από κάποιο άγριο ζώο”.

Σε συνέντευξή του στο National Geographic που κυκλοφόρησε τη Δευτέρα, ο Δρ. Άντονι Φάουτσι, κορυφαίος ειδικός σε λοιμώδεις ασθένειες στις ΗΠΑ, ανέφερε ότι τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι αυτές οι θεωρίες δεν ευσταθούν.

“Τα επιστημονικά στοιχεία δίνουν πολύ, πολύ ισχυρές ενδείξεις για το ότι ο ιός δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί τεχνητά”, ανέφερε ο Φάουτσι.

“Κάθε βήμα της εξέλιξής του στο χρόνο δείχνει ότι ο ιός εξελίχθηκε στη φύση και στη συνέχεια έσπασε το φράγμα των ειδών”.

Σε άρθρο τους στο περιοδικό Nature Medicine που δημοσιεύθηκε στις 17 Μαρτίου, κορυφαίοι λοιμωξιολόγοι των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας αναφέρουν ότι είναι “απίθανο” ο νέος κοροναϊός να ξεκίνησε από εργαστήριο, αναφέροντας ως πηγή μια συγκριτική ανάλυση δεδομένων γονιδιώματος.

Αν και η ακριβής προέλευσή του παραμένει άγνωστοι, πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι ο ιός ξεκίνησε από τις νυχτερίδες και μεταπήδησε στον άνθρωπο μέσω ενός ενδιάμεσου είδους, πιθανώς του παγκολίνου.

Όσον αφορά την θεωρία πως ο ιός ξεκίνησε από την “υγρή αγορά” της Ουχάν, ένα άρθρο, τα στοιχεία του οποίου έχουν διασταυρωθεί από άλλες έρευνες, και το οποίο συντάχθηκε από Κινέζους επιστήμονες και δημοσιεύθηκε στο Lancet στις 24 Ιανουαρίου αναφέρει ότι από τα πρώτα 41 επιβεβαιωμένα κρούσματα, μόλις τα 27 είχαν βρεθεί στη συγκεκριμένη αγορά.

Τι γνωρίζουμε για το Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν

Πρόκειται για ένα ερευνητικό κέντρο που συνεργάζεται με την κρατική Κινεζική Ακαδημία Επιστημών. Είναι το μοναδικό εργαστήριο στην κινεζική ενδοχώρα που είναι εξοπλισμένο με το υψηλότερο επίπεδο περιορισμού βιολογικών παραγόντων, γνωστό ως Επίπεδο Βιολογικής Ασφάλειας 4 (BSL-4).

Τα εργαστήρια με BSL-4 είναι σχεδιασμένα για να μελετούν τους πιο επικίνδυνους παθογόνους μικροοργανισμούς στον κόσμο – εκείνους που ενέχουν υψηλό κίνδυνο μετάδοσης, μπορούν να καταστούν θανατηφόροι και κατά κανόνα δεν έχουν μέχρι στιγμής αξιόπιστη θεραπεία, όπως οι κοροναϊοί.

Πότε και γιατί δημιουργήθηκε

Το εργαστήριο της Ουχάν δημιουργήθηκε στη σκιά της θανατηφόρου επιδημίας του SARS που έσπειρε τον τρόμο στην Κίνα, αλλά και σε άλλες περιοχές της Ασίας κατά τα έτη 2002 και 2003. Βλέποντας την καταστροφή που επέφερε ο SARS, η κινεζική κυβέρνηση αποφάσισε να ιδρύσει ένα εργαστήριο BSL-4 για να προετοιμάσει καλύτερα τη χώρα για μελλοντικά ξεσπάσματα ασθενειών. Πρόκειται για μια εγκατάσταση που μπορεί να διαγνώσει, να ερευνήσει και να αναπτύξει αντιικά φάρμακα και εμβόλια για νέα παθογόνα.

Το Εργαστήριο Εθνικής Βιολογικής Ασφάλειας της Ουχάν σχεδιάστηκε και οικοδομήθηκε με τη βοήθεια της Γαλλίας. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 2014 ενώ τέθηκε σε πλήρη λειτουργία μόλις το 2018 – ένα γεγονός που συνοδεύτηκε από εορτασμούς και εθνική υπερηφάνεια.

Έκτοτε, η επικεφαλής ιολόγος του εργαστηρίου Shi Zhengli, η οποία είναι γνωστή στην Κίνα με το παρατσούκλι “γυναίκα – νυχτερίδα” εξαιτίας των αποστολών της σε σπηλιές νυχτερίδων με σκοπό τον εντοπισμό ιών, και η ομάδα της έχουν μελετήσει πολλούς κοροναϊούς με προέλευση από τις νυχτερίδες.

Η ίδια ομάδα βρίσκεται και στην πρώτη γραμμή των ερευνών για τον νέο κοροναϊό. Στις αρχές Φεβρουαρίου δημοσίευσαν ένα άρθρο στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature, μέσω του οποίου κατέληγαν ότι ο νέος κοροναϊός είναι όμοιος κατά 96% με έναν κοροναϊό που είχε εντοπιστεί σε νυχτερίδες στην νότια κινεζική επαρχία Γιουνάν.

Από πού ξεκίνησαν οι θεωρίες συνωμοσίας

Το συγκεκριμένο εργαστήριο βρίσκεται 12,8 χιλιόμετρα μακριά από την αγορά της Ουχάν που θεωρήθηκε ως πρώτο σημείο διασποράς του ιού. Αυτό οδήγησε σε έναν κυκεώνα φημών και θεωριών συνωμοσίας εντός της Κίνας κατά τις πρώτες μέρες της πανδημίας, μήνες πριν η κυβέρνηση Τραμπ προωθήσει τη δική της θεωρία που συνδέει τον ιό με το εργαστήριο.

Σε μια εκδοχή των πρώτων φημών, μια νυχτερίδα δάγκωσε έναν ερευνητή που τη μελετούσε, με αποτέλεσμα εκείνος να κολλήσει τον ιό. Σε μια άλλη, ένας μεταπτυχιακός φοιτητής του ινστιτούτου ήταν ο “ασθενής μηδέν”. Σύμφωνα με μια ακόμη πιο εξωφρενική θεωρία, το εργαστήριο συνεργάστηκε με τον κινεζικό στρατό για τη δημιουργία όπλων βιολογικού πολέμου, με τον ιό να ξεφεύγει από λάθος κατά τη διάρκεια των πειραμάτων.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένα αξιόπιστο στοιχείο που να στηρίζει οποιαδήποτε σχετική θεωρία, ενώ οι φήμες ξεκίνησαν από ψεύτικους λογαριασμούς κοινωνικών δικτύων. Ωστόσο, οι φήμες φούντωσαν τόσο, ώστε στις 2 Φεβρουαρίου η Shi να αναγκαστεί να γράψει στα κοινωνικά δίκτυα ότι “εγγυάται με τη ζωή της” πως το εργαστήριο δεν είχε την παραμικρή εμπλοκή στο ξέσπασμα της πανδημίας. Το ινστιτούτο έχει επίσης διαψεύσει πολλές φορές τις θεωρίες με ανακοινώσεις του, όμως οι υποψίες επέμειναν για αρκετό καιρό, μέχρι να κοπάσουν μετά τον περιορισμό της πανδημίας στην Κίνα.

Οι φήμες μεταναστεύουν στις ΗΠΑ

Στα μέσα Απριλίου, ωστόσο, το εργαστήριο βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο σχετικών υποψιών, όταν ένας αρθρογράφος της Washington Post αναφέρθηκε σε άρθρο γνώμης του σε δύο διπλωματικά τηλεγραφήματα του 2018, στα οποία το State Department προειδοποιούσε για αδυναμίες στην ασφάλεια και τη διοίκηση του εργαστηρίου.

Έκτοτε η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξετάζει το ενδεχόμενο της προέλευσης του ιού από εκεί, αωστόσο ο Διευθυντής των Μυστικών Υπηρεσιών ανέφερε σε ανακοίνωσή του την προηγούμενη εβδομάδα ότι οι μυστικές υπηρεσίες συμφωνούν με την ευρύτατα διαδεδομένη επιστημονική άποψη ότι ο κοροναϊός δεν είναι φτιαγμένος από τον άνθρωπο ούτε έχει τροποποιηθεί γενετικά.

Οι πληροφορίες των Πέντε Ματιών φαίνεται πως συμφωνούν με αυτή την αντίληψη. Ωστόσο, μια τρίτη πηγή από κράτος που ανήκει επίσης στα Πέντε Μάτια, ανέφερε στο CNN ότι εξακολουθεί να υπάρχει πιθανότητα ο ιός να ξεκίνησε από κάποιο εργαστήριο, χωρίς ωστόσο αυτό να στοιχειοθετείται από αποδείξεις.

Πηγή: www.cnn.com