Αποκαλυπτικό έγγραφο για τις απαιτήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ – Τι ζητά και ποιους απειλεί

Ενα ιδιαίτερα σκληρό μπρα ντε φερ μεταξύ της Λευκωσίας και της Αγκυρας με φόντο τις ενεργειακές εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ παίζεται τις τελευταίες ημέρες. Κι ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν έχει ανεβάσει τους τόνους, λόγω εκλογών, και απειλεί, ειρωνεύεται ή εκβιάζει, όλο το παιχνίδι παίζεται στην Ανατολική Μεσόγειο και στην προσπάθεια της Τουρκίας να μπει στη μοιρασιά του φυσικού αερίου, ειδικά μετά την αποκάλυψη του κοιτάσματος στο οικόπεδο 10.

Σε μια κίνηση που δεν προκαλεί έκπληξη, αλλά που δημιουργεί φόβους για επικίνδυνες καταστάσεις, η Αγκυρα στέλνει μήνυμα στην Ευρώπη ότι δεν θα κάνει πίσω στις διεκδικήσεις σημαντικού μέρους της κυπριακής ΑΟΖ.

Το αποκαλυπτικό έγγραφο που έφερε στο ο «Φιλελεύθερος» της Κύπρου, είναι ενδεικτικό του πώς σκέφτεται να δράσει το επόμενο διάστημα η Αγκυρα. Σύμφωνα με το έγγραφο που κατέθεσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο Συμβούλιο Σύνδεσης με την Ε.Ε. η Αγκυρα στέλνει και προειδοποιητικά μηνύματα στις εταιρείες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή.

Οπως αναφέρει ο «Φ», η Άγκυρα παραπέμπει και σε συγκεκριμένα οικόπεδα, ενώ δεν διστάζει να προειδοποιήσει και τις εταιρείες και να διαμηνύσει ότι θα προχωρήσει σε «δίκαιη οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας με όλα τα σχετικά παράκτια κράτη που αναγνωρίζει και έχει διπλωματικές σχέσεις», θέτοντας ουσιαστικά εκτός την Κυπριακή Δημοκρατία. Στο έγγραφο, που εκτείνεται σε 59 σελίδες (για όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων), το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίζεται, μεταξύ άλλων, ότι τα οικόπεδα 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ εμπίπτουν στην τουρκική υφαλοκρηπίδα και ότι το οικόπεδο 3 ανήκει στη λεγόμενη «ΤΔΒΚ».

Το τουρκικό ΥΠΕΞ διαμηνύει γραπτώς προς την Ε.Ε. και προς την Κυπριακή Δημοκρατία:

«Η εμμονή σε μαξιμαλιστικές προσεγγίσεις θα καταστεί μόνο αντιπαραγωγική και επιβλαβής σε σχέση με διμερείς σχέσεις και τη σταθερότητα της περιοχής. Αυτοί οι μαξιμαλιστικοί ισχυρισμοί (σ.σ. της Κυπριακής Δημοκρατίας) βρίσκονται ξεκάθαρα σε αντίθεση με τους καθιερωμένους κανόνες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, περιλαμβανομένης της νομολογίας για την οριοθέτηση της θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Οποιαδήποτε προσπάθεια οριοθέτησης, που δεν λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας, θα είναι άκυρη και ανυπόστατη υπό το διεθνές δίκαιο. Η Τουρκία θα συνεχίσει να προστατεύει τόσο τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στην ηπειρωτική της υφαλοκρηπίδα, όσο και εκείνα των Τουρκοκυπρίων».
«Ένα σημαντικό τμήμα μίας από τις σχετικές περιοχές, ήτοι το λεγόμενο οικόπεδο 6, εμπίπτει στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας και οι αλλοδαπές εταιρείες δεν θα μπορούν ποτέ υπό οποιεσδήποτε συνθήκες να πραγματοποιούν μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας».

«Η ελληνοκυπριακή διοίκηση ανακοίνωσε τον Οκτώβριο του 2018 ότι αποφάσισε να προσκαλέσει διεθνείς εταιρείες για την εξερεύνηση υδρογονανθράκων ανοικτής θάλασσας μέσα στο λεγόμενο οικόπεδο 7. Η απόφαση αυτή δεν αποτελεί μόνο απόδειξη ότι οι Ελληνοκύπριοι επιμένουν να αγνοούν τα ίσα και αναφαίρετα δικαιώματα και συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, αλλά παραβιάζει για άλλη μια φορά τα δικαιώματα της Τουρκίας στην ηπειρωτική της υφαλοκρηπίδα στην περιοχή, τα οποία απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Ένα σημαντικό τμήμα του λεγόμενου οικοπέδου αριθμός 7 παραμένει στα εξωτερικά όρια της τουρκικής ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο, η οποία έχει εγγραφεί στον ΟΗΕ» αναφέρουν οι γραπτές θέσεις της Άγκυρας.

Το κυπριακό ΥΠΕΞ, αναφέρει η εφημερίδα, κατόπιν οδηγιών του Νίκου Χριστοδουλίδη, δεν δίστασε να σπάσει τη «σιωπηρή διαδικασία» (silent procedure) της Ε.Ε., απορρίπτοντας το πλαίσιο συμφωνίας που πρότεινε η ρουμανική Προεδρία, σε διαδοχικά προσχέδια. Η Λευκωσία επεδίωξε και τελικά εξασφάλισε ένα ισχυρό λεκτικό, το οποίο για πρώτη φορά ανοίγει τον δρόμο σε συζητήσεις αναφορικά με την ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων προς την Άγκυρα, εάν υλοποιήσει τις εξαγγελίες για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η Κοινή Θέση των «28» αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Η Ε.Ε. καλεί την Τουρκία να απόσχει από τέτοιες έκνομες ενέργειες, στις οποίες η Ε.Ε. θα απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο». Παρά το αδιαμφισβήτητα ισχυρό λεκτικό που εξασφάλισε η Λευκωσία και την αποφασιστικότητα που επέδειξε το ΥΠΕΞ, η επιβολή κυρώσεων δεν θα είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία, ακόμη και εάν η Άγκυρα υλοποιήσει τις εξαγγελίες της. Θα απαιτηθεί απόφαση Συνόδου Κορυφής, κάτι που υπέδειξαν αρκετά κράτη-μέλη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε σχέση με τον βαθμό δυσκολίας ενός ενδεχόμενου τέτοιου εγχειρήματος. Η θέση που εξασφάλισε η Λευκωσία δεν παύει πάντως να έχει χαρακτήρα προειδοποίησης προς την Άγκυρα, δημιουργώντας και συνθήκες συζητήσεων για επιβολή κυρώσεων, αναλόγως των εξελίξεων.