Λέσβος – Χίος / To «μετά» μιας συμφωνίας

Λέσβος 22 Μαρτίου – Ημέρα πρώτη

Ωρα 13.00. Αρκετή ώρα πριν οι ρόδες του αεροπλάνου ακουμπήσουν το διάδρομο προσγείωσης στο αεροδρόμιο της Λέσβου, είχε γίνει ξεκάθαρο ότι στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου ένα θέμα μονοπωλεί συζητήσεις και ενδιαφέρον.

Καθισμένοι στον άνετο χώρο επιβίβασης του αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος ακούμε δύο γυναίκες να συζητούν έντονα. «Αυτή η προπαγάνδα έχει καταντήσει αηδία, 24 ώρες την ημέρα μας λένε για το Προσφυγικό» φωνάζει η πρώτη γυναίκα, κάτοικος Μυτιλήνης

που φοράει αθλητικά ρούχα και έχει χαλαρό αλλά πληθωρικό στυλ. Η δεύτερη γυναίκα, πιο νεαρή και με πιο ήπιο τόνο προσπαθεί να τονίσει το δράμα των ανθρώπων που φτάνουν με βάρκες στα ελληνικά νησιά. «Ημασταν και εμείς πρόσφυγες» καταλήγει. «Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι πρόσφυγες» επιμένει η πληθωρική κυρία, «αν ήταν ας έμεναν στην Τουρκία και την Σαουδική Αραβία, αλλά θέλουν να πάνε στην Γερμανία και να πάρουν τα επιδόματα».

Οι φωνές της γυναίκας και οι θεωρίες περί «προπαγάνδας των ΜΜΕ» δεν μας πτόησαν, πήραμε το αεροπλάνο με προορισμό το πρώτο νησί που εδώ και αρκετό καιρό έχει γίνει το σταυροδρόμι δύο κόσμων.

Ωρα 17.00. Η Μόρια, είναι ένα μικρό χωριό που απέχει λίγα λεπτά από το λιμάνι της Μυτιλήνης. Εκεί, έχουν στηθεί δύο μεγάλοι καταυλισμοί. Ο ένας είναι των επίσημων αρχών ενώ ο άλλος έχει δημιουργηθεί από εθελοντές που έφτασαν στο νησί από κάθε γωνιά του κόσμου.

Η είσοδος της κατασκήνωσης των εθελοντών

Η μεγάλη χρωματιστή πινακίδα μας καλωσορίζει στον καταυλισμό των εθελοντών. «Δεν υπάρχουν επίσημες οργανώσεις εδώ, είμαστε απλά πολλοί εθελοντές που δουλεύουμε γι’ αυτό που ονομάσαμε ”Καλύτερες μέρες για την Μόρια”» θα μας πει ένας νεαρός από την Ελβετία. Μπαίνοντας στην υπαίθρια κατασκήνωση θα δεις δεκάδες ανθρώπους να δουλεύουν συντονισμένα μαζί με μετανάστες και πρόσφυγες.

Λίγο πιο κάτω δύο νεαροί παίζουν βόλεϊ με μία καινούρια γυαλιστερή μπάλα. Ο Αλί από το Πακιστάν μένει στον καταυλισμό εδώ και ένα μήνα και πλέον νοιώθει σαν το σπίτι του. Οταν τον ρωτάμε γιατί βρίσκεται στην συγκεκριμένη κατασκήνωση, χαμογελά: «Οι άνθρωποι εδώ έχουν καλή καρδιά. Μας έδωσαν καθαρά ρούχα και ότι άλλο ζητήσαμε».

Μετανάστες και πρόσφυγες παίζουν μπάλα με εθελοντές

Τα ψηλά σύρματα και τα κιγκλιδώματα του επίσημου καταυλισμού φαίνονται από μακριά. Μία διμοιρία των ΜΑΤ φυλάει την είσοδο που και σήμερα είναι κλειστή. «Δεν μπορείτε να μπείτε μέσα» μας προειδοποίησε ένας αστυνομικός. «Θα πρέπει να πάρετε άδεια από το αστυνομικό τμήμα ή το Υπουργείο Εσωτερικών». Για το συγκεκριμένο μας είχε ενημερώσει και η κυρία Βασιλική Ανδρεαδέλλη από τον οργάνωση Ηλιαχτίδα. «Δεν ξέρω αν θα μπορέσετε να μπείτε στον επίσημο καταυλισμό. Μετά τη συμφωνία Ευρώπης και Τουρκιάς αυτό έχει γίνει πολύ δύσκολο».

Το κέντρο κράτησης στην Μόρια (REUTERS/Alkis Konstantinidis)

Πίσω στον «ανεπίσημο» καταυλισμό των εθελοντών λοιπόν. Εκεί ο Μαρσέλ από την Τσεχία μας κάνει μία πρόταση. Να τον ακολουθήσουμε στις αποθήκες όπου οι εθελοντές μαζεύουν τα πράγματα για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Δέκα λεπτά οδήγησης και βρισκόμαστε σε ένα τεράστιο χώρο που μοιάζει με εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο. «Νοικιάζουμε αυτόν τον χώρο για να είναι ασφαλή τα πράγματα που αγοράζουμε ή μας δίνονται. Τώρα πρέπει να βρούμε κάποια πράγματα για μία ”ιδιαίτερη” περίπτωση» μας εξηγεί ο Μαρσέλ. Η ιδιαίτερη περίπτωση είναι μια εξαμελής οικογένεια με δύο ηλικιωμένους άνω των 90 ετών. Η ομάδα των εθελοντών λοιπόν κινητοποιήθηκε όταν γνώρισε την οικογένεια και νοίκιασε ένα σπίτι για τους ανθρώπους που προσπαθούν να φτάσουν στην Σουηδία.

Ο χώρος που φιλοξενεί τα πράγματα που προορίζονται για τους πρόσφυγες

Ωρα 20.00. Εχει ήδη βραδιάσει όταν περνάμε ξανά από τους δύο καταυλισμούς στην Μόρια. Στον «επίσημο» καταυλισμό φαίνεται να επικρατεί ένταση. Κάποιοι μετανάστες έφτασαν στην πόρτα του στρατοπέδου και αμέσως κινητοποιήθηκαν τα ΜΑΤ. Ο Μαρσέλ και μία ακόμη εθελοντής μου εξηγούν ότι τα πράγματα εκεί πλέον δεν είναι ευχάριστα. «Παλιά ο καθένας μπορούσε να βγει και να μπει, τώρα έχουν κλείσει τις πόρτες και δεν αφήνουν κανέναν να εισέλθει». Οι δύο νεαροί μας παρακαλούν αν πάρουμε άδεια και μπούμε στον καταυλισμό, να τους ενημερώσουμε για το πώς είναι τα πράγματα μέσα. Τι και αν εδώ και μήνες έχουν περάσει αμέτρητες ώρες στην υπαίθρια κατασκήνωση τον εθελοντών που έχει στηθεί ακριβώς δίπλα στον επίσημο καταυλισμό στη Μόρια.

Ενας εθελοντής, ένας πρόσφυγας και ένα ποντίκι

Λέσβος 23 Μαρτίου – Ημέρα δεύτερη

Ωρα 11.00. Ηταν ξεκάθαρο ότι η διαδικασία πρόσβασης στον επίσημο καταυλισμό της Μόρια είχε γίνει αρκετά πολύπλοκη. Από το δημαρχείο του νησιού μας ενημέρωσαν ότι δεν είναι αρμόδιοι ενώ για να έχουμε πρόσβαση στο καμπ θα πρέπει να απευθυνθούμε στην Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. «Εμείς δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα γι΄ αυτό» μας απαντά η υπάλληλος της Γραμματείας και το κυνήγι για την πολυπόθητη άδεια συνεχίζεται.

Αρκετά τηλέφωνα με την αστυνομία του νησιού και το πόρισμα είχε παρθεί. «Θα πρέπει να καταθέσετε αίτημα στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και στην συνέχεια να περάσει από ένα κλιμάκιο του Στρατού». Το αίτημα προφανώς θα έπαιρνε αρκετές μέρες για να εξετασθεί. Η έρευνα στον επίσημο καταυλισμό με τα υψηλά κιγκλιδώματα και τους άνδρες των ΜΑΤ στην είσοδο, ακυρώθηκε. Γραφειοκρατία ή κάτι άλλο; Από την πρώτη στιγμή που φτάσαμε στην Μυτιλήνη, όλοι μας λένε ότι η κατάσταση στον επίσημο καταυλισμό της Μόρια έχει αλλάξει ριζικά.

«Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει στην Μόρια. Μετά την συμφωνία το καμπ έγινε κλειστό. Κρατάνε τους ανθρώπους εκεί μέχρι να μπορέσουν να τους προωθήσουν και πάλι στην Τουρκία» σημειώνει ο Γιώργος Σηκουτρής από την οργάνωση ΜΕΤΑδραση που δραστηριοποιείται εδώ και μήνες στο νησί.

Το κέντρο κράτησης στο Καρά Τεπέ

Ωρα 13.00. Νέος προορισμός μας λοιπόν το Καρά Τεπέ, το κέντρο κράτησης που ανήκει στον δήμο. Φτάνοντας στον καταυλισμό, ο αέρας και η σκόνη καθιστά πολύ δύσκολο ακόμα και το περπάτημα. Γύρω από την είσοδο υπάρχουν αρκετές καντίνες με καταλόγους γραμμένους στα ελληνικά και τα αραβικά. Στον συγκεκριμένο χώρο διαμένουν κυρίως αραβόφωνοι και -εσχάτως- αρκετοί αφγανοί. Αφού προσκομίσαμε την απαραίτητη άδεια, βρεθήκαμε στο εσωτερικό του καταυλισμού.

Δίπλα στον κεντρικό διάδρομο υπάρχει η είσοδος για τον χώρο των οικογενειών. Μεγάλα κοντέινερ βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο. Είναι τα προσωρινά σπίτια αρκετών ανθρώπων. Μία γυναίκα προσφέρει ζεστό τσάι σε οικογένειες ενώ σε κάθε γωνιά της κατασκήνωσης θα συναντήσεις μικρά παιδιά να παίζουν.

Ο μικρός Χασάν έπαιζε με τον αδερφό του Αμπντάλα σε έναν ανοιχτό χώρο μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο. Μία ξεφούσκωτη μπάλα μπάσκετ και δύο μεγάλες πέτρες που σχημάτιζαν ένα αυτοσχέδιο τέρμα, φαίνεται πως ήταν αρκετά για να δώσουν ένα μεγάλο χαμόγελο στα πρόσωπο των δύο πιτσιρικάδων. Με τα μικρά του δάχτυλα ο Χασάν μας δείχνει τον αριθμό είκοσι. Είναι οι μέρες που χρειάστηκαν αυτός, τα πέντε του αδέρφια και οι γονείς του για να φτάσουν από τον Ιράκ στη χώρα μας. Μαζί τους και ένας μικρός από τη Συρία. Η παρέα τριών παιδιών κάθε απόγευμα παίζει με τις ώρες σε αυτό το σημείο του κέντρου. Μία ανάσα κανονικότητας σε μία παιδική ηλικία που τελείωσε νωρίς.

Οι άνθρωποι του κέντρου φορτίζουν τα κίνητα τους

Μία από τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται εκεί είναι οι Γιατροί του Κόσμου. Συντονιστής της οργάνωσης στο νησί είναι ο κύριος Δημήτρης Παπανδρέου που είναι και κάτοικος του νησιού. «Οι Γιατροί του Κόσμου ήταν και από τις πρώτες οργανώσεις που έφτασαν στο νησί, πριν από τρία χρόνια» μας ενημερώνει ο ίδιος.

Οπως και οι περισσότεροι εθελοντές στη Λέσβο, ο κ. Παπαδρέου δεν γνωρίζει πως ακριβώς θα υλοποιηθεί η συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Τουρκία σχετικά με την επαναπροώθηση των μεταναστών στην γειτονική χώρα. «Υπάρχουν αρκετά πρακτικά ζητήματα και γκρίζες ζώνες. Περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει». Σε ότι έχει να κάνει με τις προσφυγικές ροές προς το νησί ο κ. Παπανδρέου σημειώνει ότι υπήρξε μία μικρή μείωση που ενδέχεται να οφείλεται και στις κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή.

Ωρα 18.00. Η πρόσβαση μας στον καταυλισμό είχε συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο. Ετσι, καθώς ο ήλιος έχει πέσει και ο αέρας έχει δυναμώσει, απομακρυνόμαστε από το ύψωμα στο Καρά Τεπέ και επιστρέφουμε στο λιμάνι του νησιού.

Χίος 24 Μαρτίου- Ημέρα πρώτη

Ωρα 08.00. «Πως πάνε τα πράγματα εδώ;» ρωτάμε τον ευδιάθετο οδηγό ταξί που σήμερα έχει αρχίσει νωρίς τη βάρδια του. «Δύσκολη η κατάσταση» μας απαντά, «τόσοι άνθρωποι έχουν εγκλωβιστεί εδώ. Χθες μάλιστα έγιναν και επεισόδια. Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες έπαιξαν πετροπόλεμο και οι μανάδες έβαζαν τα παιδιά τους στα κοντέινερ για να γλυτώσουν».

Οπως και στη Λέσβο, μετά την απόφαση της Κυριακής, το επίσημο κέντρο καταγραφής και φιλοξενίας μετατράπηκε σε κέντρο κράτησης. Σκοπός είναι οι μετανάστες να οδηγηθούν κάποια στιγμή πίσω στην Τουρκία. Από το δημαρχείο του νησιού μας επιβεβαιώνουν ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει. Στο κέντρο κράτησης δεν επιτρέπεται η είσοδος σε δημοσιογράφους. Το ίδιο μας λένε και από την Αστυνομία. «Εκτός των άλλων είναι και επικίνδυνο. Αυτοί οι άνθρωποι είχαν συνηθίσει να είναι έξω και τώρα είναι κλεισμένοι και περιμένουν τις νέες αποφάσεις» θα μας πει ένας αστυνομικός.

Το κλειστό κέντρο κράτησης ΒΙ.ΑΛ

Τι γίνεται όμως με τις μεταναστευτικές ροές προς το νησί; Μειώθηκαν μετά την συμφωνία της ΕΕ – Τουρκίας; Ο Διοικητής του Τμήματος Ασφαλείας Χίου, Γιώργος Κεβόπουλος υποστηρίζει ότι αυτό δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα. «Αυτές τις ημέρες δεν έχουν έρθει βάρκες όμως αυτό οφείλεται στις καιρικές συνθήκες. Οταν φτιάξει ο καιρός θα φανεί αν έχει αλλάξει κάτι. Προσωπικά το βλέπω δύσκολο».

Ωρα 14.00. Η περιοχή Χαλκιές βρίσκεται περίπου δέκα χιλιόμετρα από το λιμάνι του νησιού. Εκεί, μέσα σε μία μεγάλη έκταση με καταπράσινα χωράφια, βρίσκεται το παλιό εργοστάσιο ανακύκλωσης ΒΙ.ΑΛ.. Σε αυτόν τον χώρο κρατούνται περίπου 1100 πρόσφυγες και μετανάστες. Αντρες γυναίκες και παιδιά από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Ιράκ αλλά και το Μαρόκο και τη Λιβύη αναμένουν τις αποφάσεις που θα κρίνουν το μέλλον τους. Βρίσκονται σε ένα σταυροδρόμι και κάποιοι άλλοι θα αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν προς τη Βόρεια Ευρώπη, αν θα μείνουν στην Ελλάδα ή αν θα γυρίσουν πίσω στην Τουρκία.

Πίσω από τα κάγκελα της ΒΙ.ΑΛ

Φτάσαμε έξω από το κέντρο την ώρα που οι άνθρωποι έμπαιναν στην ουρά για το μεσημεριανό τους φαγητό. Αρκετοί βρίσκονται στην κεντρική πύλη που τις τελευταίες ημέρες είναι κλειδωμένη. Στα κάγκελα είναι κρεμασμένα τα ρούχα των ανθρώπων. Ορισμένοι αστυνομικοί και άνθρωποι από οργανώσεις έχουν τη δυνατότητα να μπαίνουν και να βγαίνουν καθημερινά από το κέντρο κράτησης.

Ο χώρος φαίνεται καθαρός ενώ σε διάταξη είναι τοποθετημένοι μεγάλοι οικίσκοι. Οι συνολικά 75 οικίσκοι που μετασκευάστηκαν σύμφωνα με τις απαιτούμενες διεθνείς προδιαγραφές μεταφέρθηκαν στο νησί από τον Ομιλο Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) όταν δημιουργήθηκε ο χώρος σαν κέντρο φιλοξενίας. Οι 67 οικίσκοι που μπορούν να φιλοξενήσουν αξιοπρεπώς 1100 ανθρώπους διαθέτουν κοιτώνες, έπιπλα και συστήματα ψύξης – θέρμανσης, ενώ οι άλλοι οχτώ μετασκευάστηκαν σε χώρους υγιεινής, που είναι πλήρως εξοπλισμένοι με νιπτήρες, λεκάνες και ντουζιέρες με ζεστό νερό. Το εμβαδόν για κάθε ένα από τα 35 μεγάλα σπιτάκια -διαστάσεων 12,57 x 3,30- είναι 41,5 τ.μ. και για τα υπόλοιπα 40 – διαστάσεων 9,70 πλ. x 3,10 ύψ.- φτάνει τα 30 τ.μ..

Στο εσωτερικό ενός οικίσκου (Μάρω Κουρή)

Στην περιφραγμένη έκταση υπάρχουν δύο ανοιχτοί χώροι και ένας κλειστός. Μέσα από τα κάγκελα ακούγεται μουσική. Δύο γυναίκες από μία οργάνωση έχουν στήσει πάρτι για τα μικρά παιδιά. Χορός, παιχνίδι και πολλά χαμόγελα. Οι οργανώσεις προσπαθούν με κάθε τρόπο να καλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων που μένουν στο κέντρο.

«Γιατί δημιουργούνται εντάσεις;» ρωτάμε τον αστυνομικό που βρίσκεται στην πύλη. «Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που μένουν εδώ είναι ήρεμοι» μας λέει. «Υπάρχουν βέβαια τέσσερα – πέντε άτομα που ξεσηκώνουν τους υπολοίπους αλλά το βασικό είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν ελεύθεροι και τώρα είναι τρεις ημέρες κλεισμένοι και δεν ξέρουν που θα πάνε και πότε. Κανείς δεν ξέρει».

Η αλήθεια είναι ότι παρά την ηρεμία που επικρατούσε εκείνη τη στιγμή, είχες την αίσθηση ότι από μία ασήμαντη αφορμή μπορούσε να προκληθεί πανικός. Την ανησυχία τους εκφράζουν και αρκετά μέλη οργανώσεων που επισημαίνουν ότι η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Σκεφτείτε πως σε ένα κλειστό καταυλισμό μένουν άνθρωποι από πολλές εθνικότητες – ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν και αντιπαλότητες. Μία μικρή και ανούσια αφορμή όπως η ουρά στο φαγητό μπορεί να είναι αρκετή για να δημιουργήσει προβλήματα.

Εκτός από την ΒΙ.ΑΛ όμως αρκετοί μας μίλησαν για το κέντρο φιλοξενίας στη Σούδα. «Ισως βρείτε κάποιους δεκάδες που έχουν ξεμείνει εκεί» μας είπαν.

Εξω από το ανοιχτό καμπ στη Σούδα

Ωρα 17.οο. Πίσω από το κάστρο της Χίου λοιπόν σε μία «ξεχασμένη» κατασκήνωση ζουν περίπου 30 άνθρωποι. Η ιστορία αυτών των ανθρώπων έχει μία ιδιαιτερότητα. Ολοι τους έφτασαν στο νησί πριν αλλάξει το καθεστώς και οι αφιχθέντες αρχίσουν να μεταφέρονται στο κέντρο κράτησης της ΒΙ.ΑΛ. Η έλλειψη χρημάτων ή λόγοι υγείας δεν τους επέτρεψαν να μπουν σε ένα πλοίο για τον Πειραιά όπως όλοι οι υπόλοιποι. Ουσιαστικά ξέμειναν σε μία ανοιχτή κατασκήνωση που διατηρείται από τις προσπάθειες του δήμου και αρκετών οργανώσεων.

Φτάνοντας στο ανοιχτό κέντρο φιλοξενίας οι μετανάστες και οι πρόσφυγες έπαιζαν ποδόσφαιρο. Εκεί συναντάμε και την Αννα, μέλος της οργάνωσης Samaritan’s Purse που προτίμησε να μας πει μόνο το μικρό της όνομα. Είναι εδώ από τον Νοέμβρη και έχει ζήσει τις ημέρες που οι βάρκες «έσκαγαν» στην παραλία μπροστά στις σκηνές. «Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα από τη συμφωνία και μετά;» την ρωτάμε. Αφού χαμογελάσει, μας απαντά: «Δραματικά. Η διαδικασία πριν την συμφωνία ήταν η εξής: Ερχόντουσαν οι άνθρωποι στην Χίο, πήγαιναν στο κέντρο υποδοχής για να πάρουν το υπηρεσιακό σημείωμα και στην συνέχεια έρχονταν εδώ όπου τους φιλοξενούσαμε μέχρι να φύγουν. Μέσος όρος διαμονής ήταν μία ημέρα. Το πολύ δύο».

«Μετά τη συμφωνία η κατάσταση άλλαξε τελείως» επισημαίνει η Αννα. «Οσοι ήρθαν μετά την Κυριακή πάνε κατευθείαν στην ΒΙ. ΑΛ όπου θεωρούνται κρατούμενοι. Οπότε εμείς στην Σούδα έχουμε 30 άτομα που έχουν διάφορα θέματα και πρέπει να μείνουν εδώ. Τα θέματα είναι κυρίως οικονομικά και θέματα υγείας».

Το μέλος της οργάνωσης Samaritan’s Purse μας πληροφορεί ότι τα περίπου 1100 άτομα που βρίσκονται στη ΒΙ. ΑΛ και ήρθαν αμέσως μετά τη συμφωνία, δεν είχαν πληροφορηθεί για το νέο καθεστώς. «Από την Τουρκία τους είπαν ότι το μέτρο δεν τους αφορά και θα φύγουν από το νησί άμεσα». «Αυτοί που είναι πρόσφυγες θα φύγουν για την Τουρκία;» ρωτάμε την Αννα. «Αυτό δεν το ξέρει κανείς» σημειώνει. «Οσοι είναι στη ΒΙ. ΑΛ αυτή τη στιγμή θεωρούνται κρατούμενοι. Ουσιαστικά η έννοια ”πρόσφυγας” έχει ακυρωθεί. Δεν υπάρχει καν ενημέρωση για το αν και πότε θα γίνει ένας διαχωρισμός με όσους κάνουν αίτημα ασύλου ή όσους έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού στο εξωτερικό και δικαιούνται να μεταφερθούν εκεί».

Υστερα από έναν ακόμα απογευματινό αγώνα

Ωρα 20.00. Εχει ήδη νυχτώσει. Μία φωτεινή λάμπα διευκολύνει το παιχνίδι των μεταναστών και των εθελοντών που συνεχίζεται. Δύο αυτοσχέδια τέρματα από κάδους σκουπιδιών και αρκετοί άντρες και γυναίκες έχουν μπει για τα καλά στο πνεύμα του αγώνα. «Οι επίσημες αρχές τι ρόλο παίζουν στους καταυλισμούς;» ρωτάμε το μέλος της οργάνωσης. «Σε ότι αφορά στη Σούδα, ο δήμος είναι ουσιαστικά ο επικεφαλής αφού και ο χώρος ανήκει σε αυτόν και έχει ξοδέψει κάποια χρήματα. Κατα τ’ άλλα η παρουσία του κράτους είναι ανύπαρκτη. Οτι βλέπεις είναι αποτέλεσμα της Υπατης Αρμοστείας και των οργανώσεων.

Επειτα από αρκετούς μήνες στο νησί, η Αννα έχει ζήσει πολλές ιδιαίτερες στιγμές. Ποια είναι όμως η ιστορία που την έχει συγκινήσει ιδιαίτερα; «Οι περιπτώσεις που σε συγκινούν περισσότερο έχουν να κάνουν κυρίως με παιδιά. Εχουν συμβεί και αρκετές περιπτώσεις όπου οι βάρκες έφταναν στη δική μας παραλία. Το χειρότερο είναι όταν δεν μπορείς να ανταποκριθείς στις ανάγκες όλων ενώ το πιο όμορφο είναι ο τρόπος που οι άνθρωποι σε ευχαριστούν για κάτι πολύ απλό. Αυτές οι αντιδράσεις σου μένουν στο μυαλό».

Ωρα 21.00. Ενώ η νύχτα έχει πέσει για τα καλά και οι φωνές των παιδιών που παίζουν έχουν σταματήσει, δίνουμε ραντεβού για την επόμενη ημέρα οπότε και θα μπορέσουμε να μπούμε στο κέντρο φιλοξενίας.

Χίος Παρασκευή 25 Μαρτίου – Ημέρα δεύτερη

Ωρα 13.00. Το μεσημέρι της Παρασκευής στον ανοιχτό του καταυλισμό στη Σούδα δεν βρίσκονται πολλοί άνθρωποι. Μερικές οικογένειες κάθονται δίπλα στην «ταραγμένη» θάλασσα ενώ τα μέλη των οργανώσεων είναι στο πόστο τους από νωρίς.

Το κέντρο στη Σούδα που κάποτε φιλοξενούσε σχεδόν χίλια άτομα

Στην είσοδο του καμπ μας υποδέχεται η Αναστασία που εργάζεται για τον δήμο της Χίου. Μαζί της κάνουμε την πρώτη βόλτα στο εσωτερικό του καταυλισμού που κάποτε φιλοξενούσε μέχρι και 1200 ανθρώπους. Πλέον στον χώρο φιλοξενούνται μόλις 30 άνθρωποι. «Ιδιαίτερες περιπτώσεις» θα μας πουν οι εθελοντές. Ανθρωποι που με την βοήθεια της Υπατης Αρμοστίας περιμένουν ένα μαγικό χαρτάκι για να ταξιδέψουν στην Βόρεια Ευρώπη.

Ανάμεσά τους η οικογένεια του Αμπντούλ και της Σαμάρ. Αφού μας υποδέχονται στο προσωρινό τους σπίτι μας γνωρίζουν τα πέντε παιδιά τους. Τέσσερα κορίτσια και ένα αγόρι, όλα από 2 έως 10 ετών. Ο Αμπντούλ μας λέει ότι βρίσκονται στην Χίο εδώ και 15 ημέρες. Γνώριζαν ότι η κατάσταση στα σύνορα είναι δύσκολη και προτίμησαν να μείνουν προσωρινά στον καταυλισμό.

Η οικογένεια από τη Συρία

Στην Συρία η οικογένεια είχε μία σχετικά άνετη ζωή. Ο Αμπντούλ είχε σε ένα μαγαζί με εσώρουχα και παπούτσια ενώ του άρεσε να περνάει την ώρα του ακούγοντας μουσική, Μότσαρτ και Βιβάλντι. Στην συνέχεια όλα άλλαξαν. «Θυμάμαι ακόμα όταν κοιμόμασταν και ακούγαμε τις βόμβες. Τα πράγματα είναι πολύ άσχημα στην Συρία» μας λέει. Ανοίγουμε έναν υπολογιστή και του δείχνουμε φωτογραφίες από την κατάσταση στο λιμάνι του Πειραιά αλλά και στα σύνορα με την ΠΓΔΜ όπου μικρά παιδιά κοιμούνται στον δρόμο ή στις λάσπες. Φαίνεται σοκαρισμένος, φωνάζει την γυναίκα του και της δείχνει τις εικόνες. Κοιτιούνται και χαμογελούν σφιχτά. «Θα μείνουμε εδώ. Εδώ μέχρι να αλλάξει η κατάσταση».

Ενα βράδυ με την οικογένεια την Σαμάρ και τα παιδιά της

Στην είσοδο του καμπ βρίσκεται από το πρωί ένας νεαρός άντρας που κρατά μπαστούνι. Κάθεται μόνος του και σιωπηλός. Ο Μοχάμεντ είναι τυφλός. Εχει καταγωγή από την Συρία ενώ ζούσε για χρόνια στον Λίβανο. «Είναι μόνος του εδώ» θα μας πουν τα μέλη των οργανώσεων. «Την περίπτωση του έχει αναλάβει ή Υπατη Αρμοστεία και σύντομα ευελπιστούμε να φύγει για το εξωτερικό».

Ο νεαρός Μοχάμεντ που ζούσε στον Λίβανο

Ωρα 20.00. Οι άνθρωποι στον καταυλισμό σήμερα συζητούν για μία ιδιαίτερη υπόθεση ενός ζευγαριού από τη Συρία. Η γυναίκα έφτασε στο νησί μία μέρα πριν τη συμφωνία και με τη βοήθεια μίας οργάνωσης μεταφέρθηκε στη Σουηδία. Ο άντρας όμως έφτασε στο νησί μετά τη συμφωνία και μεταφέρθηκε στο κλειστό κέντρο της ΒΙ.ΑΛ. Μόλις η γυναίκα έμαθε ότι ο άντρας της κρατείται στο νησί πήρε το πρώτο αεροπλάνο και έφτασε στην Χίο. Τα μέλη των οργανώσεων προσπάθησαν να την βρουν όμως δεν τα κατάφεραν. «Μάλλον θα πήγε μόνη της να παραδοθεί στο κέντρο κράτησης».

Τα μέλη των οργανώσεων μαζί με τον φύλακα και μία γυναίκα από τον δήμο έχουν ανάψει τη σόμπα και έχουν καθίσει γύρω από ένα μικρό τραπεζάκι. Αυτό γίνεται κάθε βράδυ εδώ και μήνες. «Σήμερα έχει απανεμιά» θα πει ένας νεαρός από μία οργάνωση. Δείχνει προς την θάλασσα και τα τουρκικά παράλια. «Δεν θα είναι περίεργο να δεις κάποια βάρκα να φτάνει προς τα εδώ».

Μία φουσκωτή βάρκα αναχωρεί από τις δυτικές ακτές προς την Χίο. 5 Μαρτίου (REUTERS/Umit Bektas)

Υ.Γ: Ο καιρός τις επόμενες ημέρες έχει βελτιωθεί και κάθε μέρα στα δύο νησιά φτάνουν εκτατοντάδες άνθρωποι. Πολύ σύντομα τα κέντρα κράτησης δεν θα έχουν αρκετό χώρο για να φιλοξενήσουν τους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που θα έχουν εγκλωβιστεί εκεί.

Παράθεμα

[Το τελευταίο βράδυ στην Χίο μας πλησίασε ένας νεαρός – μελος οργάνωσης. Ηθελε να μας δόσει ένα βίντεο στο οποίο ένας άνδρας κάνει παράνομη συναλλαγή με πρόσφυγες που κρατούνται στο κέντρο της ΒΙ.ΑΛ.. «Είναι ένα από τα καθημερινά φαινόμενα τον τελευταίο καιρό». Στο βίντεο φαίνεται ένας άνδρας που παίρνει 140 τουρκικες λίρες για να δώσει πίσω 20 ευρώ. Η παράνομη συναλλαγή με θύμα τους μετανάστες και τους πρόσφυγες γίνεται στα σύρματα του κέντρου κράτησης που παραμένει κλειστό εδώ και μέρες]

The post Λέσβος – Χίος / To «μετά» μιας συμφωνίας appeared first on Protagon.gr.