Κοτζιάς εναντίον «Athens Review of Books»: Ενας βιασμός της ελευθερίας του λόγου

Είναι προφανώς ένα δείγμα του πώς αντιλαμβάνονται οι κυβερνώντες την ελευθεροτυπία στη χώρα μας. Στο τελευταίο επεισόδιο της αντιπαράθεσής του με τη λογοτεχνική επιθεώρηση «Athens Review of Books», ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, δια του δικηγόρου Ι. Κ. Μαντζουράνη, δέσμευσε χθες, Δευτέρα τους τραπεζικούς λογαριασμούς της εκδότριας της Athens Review of Books Μαρίας Βασιλάκη.

Επίσης προέβη σε κατάσχεση των εσόδων του περιοδικού από το πρακτορείο διανομής «ΑΡΓΟΣ».

Στην πραγματικότητα ο κ. Κοτζιάς, ο οποίος είχε καταθέσει αγωγή κατά της εκδότριας για συκοφαντική δυσφήμηση -επειδή σε άρθρο αναγνώστη που είχε δημοσιευτεί εμφανιζόταν ως θαυμαστής του Χόνεκερ- δεν αρκείται απλώς στη δικαίωσή του από τα δικαστήρια, αλλά με μάλλον εκδικητικό τρόπο επιδιώκει το οριστικό κλείσιμο της «Athens Review of Books».

Η ιστορία είναι πολύ γνωστή στον χώρο του Τύπου: το «Athens Review of Books» είχε δημοσιεύσει μία επιστολή αναγνώστη που χαρακτήριζε τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά ως «γκαουλάιτερ του σταλινισμού», υποστηρίζοντας ότι θαύμαζε το καθεστώς Χόνεκερ στην Ανατολική Γερμανία. «Γκαουλάιτερ» είναι, εν προκειμένω, ο πολιτικός καθοδηγητής.

Ο κ. Κοτζιάς έκανε αγωγή. Με την απόφαση 4034/2015 του Εφετείου Αθηνών, ο Νίκος Κοτζιάς δικαιώθηκε. Η απόφαση έλεγε ότι «ναι μεν απεδείχθη ότι ο ενάγων υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΚΚΕ», όμως «ούτε και από τα κείμενά του που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι προκύπτει ο θαυμασμός του για το εν λόγω απολυταρχικό καθεστώς και η διαφήμισή του». Ασχέτως αν πρόκειται για παραλογισμό -ο κ. Κοτζιάς να αναφέρεται ως ιδρυτικό στέλεχος του ΚΚΕ που ιδρύθηκε τον Μεσοπόλεμο- ο υπουργός Εξωτερικών δικαιώθηκε και απαιτεί 27.000 ευρώ, εξοντώνοντας οικονομικά τη λογοτεχνική επιθεώρηση.

Μετά τη δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών η «Athens Review of Books» έκανε γνωστό ότι θα επισπεύσει την προσφυγή της στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η υπόθεση έχει προκαλέσει αντιδράσεις από νομικούς και πολιτικούς. Μια τελευταία ήρθε από τον πρώην υπουργό Στέφανο Μάνο, ο οποίος ανέφερε:

«Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς άσκησε αγωγή κατά της εκδότριας του “Athens Review of Books” για συκοφαντική δυσφήμηση. Ο Άρειος Πάγος, όπου κατέληξε η υπόθεση, εξέδωσε μια δυσεξήγητα κακή απόφαση που δικαίωσε τον κ. Κοτζιά. Ο υπουργός δεν αρκέστηκε στη «νίκη» αλλά σπεύδει να εκτελέσει την απόφαση σε βάρος της εκδότριας του Athens Review of Books, με συνέπεια το σχεδόν βέβαιο κλείσιμο του περιοδικού.

Εκφράζω την αποστροφή μου για τη συμπεριφορά του υπουργού κ. Κοτζιά, για την οποία δεν βρίσκω κανένα δικαιολογητικό. Ελπίζω ότι οι πνευματικοί άνθρωποι, που στο Athens Review of Books βρήκαν το “όχημα” για να διαδώσουν τις ιδέες τους, θα αντιδράσουν. Το ARB δεν πρέπει να κλείσει».

Χαρακτηριστικό είναι επίσης και το άρθρο του λογοτέχνη και πανεπιστημιακού Νάσου Βαγενά που αναρτήθηκε από tanea.gr με τίτλο «Ενας βιασμός της ελευθερίας του λόγου».

Γράφει λοιπόν ο κ. Βαγενάς:

«Oπως σωστά διακηρύσσει ο κ. Πολάκης, οι δικαστικές αποφάσεις δεν είναι υπεράνω κριτικής, δεν βρίσκονται «στο απυροβόλητο». Όμως το πρόβλημα με τη διακήρυξη αυτή είναι ότι η κυβέρνηση περιορίζει τη χρήση αυτού του δικαιώματος μόνο στις περιπτώσεις που οι δικαστικές αποφάσεις δεν είναι της αρεσκείας της (ακόμη και όταν αυτές υπαγορεύονται από το υπέρτερο αγαθό της τήρησης του Συντάγματος). Κι αυτό, ενώ την ίδια στιγμή τηρεί υποκριτική (για την ακρίβεια, αναίσχυντη) σιωπή σε εκείνες τις περιπτώσεις που εξωφρενικά άδικες δικαστικές αποφάσεις ευνοούν την πολιτική της ή συγκεκριμένα κυβερνητικά στελέχη, ακόμη και όταν αυτές έρχονται σε αντίθεση με θεμελιώδη ζητήματα δημοκρατίας και ελευθερίας του λόγου, για τα οποία οι κυβερνώντες σήμερα κόπτονται.

» Δύο κυρίως είναι οι λόγοι για τους οποίους ένας δικαστής μπορεί να οδηγηθεί ενσυνειδήτως σε μια φιλοκυβερνητική άδικη απόφαση: η ισχυρή φιλοδοξία ανόδου στην κλίμακα της δικαστικής ιεραρχίας, σε συνδυασμό – συνήθως – με την έλλειψη καλλιέργειας, που τον καθιστά ανασφαλή και ευάλωτο σε κυβερνητικές πιέσεις. Διαβάζοντας το πρόσφατο σκεπτικό με το οποίο οι δικαστές του Αρείου Πάγου επικύρωσαν την απόφαση των δικαστών του Εφετείου Αθηνών, σύμφωνα με την οποία οι υπεύθυνοι του περιοδικού The Athens Review of Books διέπραξαν το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης του νυν υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά (που κατά τη διάπραξη του “αδικήματος” – τo 2010 – ήταν σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου) δεν μπορεί κανείς παρά να κάνει θλιβερές σκέψεις για την ποιότητα (το μορφωτικό επίπεδο, τη συλλογιστική ικανότητα και το νομικό ήθος) ορισμένων λειτουργών της ελληνικής δικαιοσύνης.

» Τη συκοφαντική δυσφήμιση του νυν υπουργού οι εν λόγω Εφέτες και Αρεοπαγίτες διαπίστωσαν στον χαρακτηρισμό του ως “γκαουλάιτερ του σταλινισμού”, που περιεχόταν σε επιστολή προς το περιοδικό αναγνώστη του. “Ναι μεν απεδείχθη ότι ο ενάγων υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του Κ.Κ.Ε.”, λέει η απόφαση, όμως “ούτε και από τα κείμενά του, που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, προκύπτει ο θαυμασμός του για το εν λόγω απολυταρχικό καθεστώς” (το καθεστώς Χόνεκερ). Τι μπορεί να πει κανείς για τη συναρπαστική άγνοια πέντε Αρεοπαγιτών και τριών Εφετών, οι οποίοι μάλιστα αναφέρονται και σε κάτι το οποίο ουδέποτε απεδείχθη στο δικαστήριο, γιατί δεν ήταν δυνατόν να τεθεί ως αποδεικτέο, αφού το Κ.Κ.Ε. ιδρύθηκε το 1918/1924, τριάντα χρόνια πριν από τη γέννηση (1950) του ενάγοντος (ο ένας από τους τρεις Εφέτες, μετά την καταδικαστική απόφαση του Εφετείου προήχθη σε Αρεοπαγίτη). Και τί να πει για την αδυναμία (;) αυτών των δικαστών να διακρίνουν τη διαφορά ανάμεσα στη μεταφορά και στην κυριολεξία, προσλαμβάνοντας τον όρο γκαουλάιτερ κυριολεκτικά, προφανώς θεωρώντας ότι οι γκαουλάιτερ εξέλιπαν μετά την κατάρρευση του ναζιστικού καθεστώτος.

» Σημειωτέον ότι ο όρος γκαουλάιτερ με μεταφορική έννοια απαντά σε πλείστα φύλλα του Ριζοσπάστη της εποχής που ο ενάγων υπήρξε υπεύθυνος ιδεολογικής καθοδήγησης του Κ.Κ.Ε. (λ.χ.: «Ο Αμερικανός πρεσβευτής σαν γκαουλάιτερ απευθύνει διάγγελμα προς τους ραγιάδες του», 8-9-1981˙ “Με το γνωστό ύφος γκαουλάιτερ ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας…”. 5-10-1983, κ.τ.λ.˙ έρευνα Δ. Ψαρρά)˙ και ότι η Αρεοπαγίτις εισηγήτρια της υπόθεσης, παρά τη θετική για την ARB εισήγησή της, ψήφισε τελικά εναντίον του περιοδικού, χωρίς να πει λέξη για τη μεταστροφή της.
Το γεγονός ότι η εξωφρενική απόφαση του Εφετείου ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών του πανεπιστημιακού και ευρύτερα διανοητικού χώρου (επιφανείς νομικοί, πολιτικοί επιστήμονες, ιστορικοί, διεθνολόγοι, οικονομολόγοι κ.ά.), με σχόλια ακόμη και διακωμωδικά, άφησε ασυγκίνητους τους αδέκαστους Αρεοπαγίτες. Παραθέτω μερικά από αυτά:

“Η απόφαση προδίδει αδιανόητη και εξόφθαλμη έλλειψη λογικής, θλιβερή αμάθεια και έλλειψη στοιχειωδών γνώσεων ιστορίας” (Ν. Διαμαντούρος). “Αριστούργημα ιστορικής αμάθειας και ακρισίας που απάδει σε δικαστές” (Γ. Β. Δερτιλής). “Τόσες ανοησίες μέσα σε τόσο λίγο χώρο” (Θ. Βερέμης). “Ανοησία πελωρίων διαστάσεων” (Γ. Γιαννουλόπουλος). “Η απόφαση του δικαστηρίου είναι μνημείο αμάθειας που καταρρακώνει το κύρος της Ελληνικής Δικαιοσύνης” (Π. Σ. Βαλλιάνος). “Η απόφαση του δικαστηρίου υποδηλώνει ότι η σάτιρα του Όργουελ φαίνεται να έχει γίνει πραγματικότητα στην Ελληνική Δικαιοσύνη»” (Α. Νεχαμάς). “Δυστυχώς εκτός από διασκεδαστική η απόφαση είναι και ανησυχητική, γιατί εικονογραφεί πόσο πάσχει πλέον στην πράξη η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης” (Π. Κιτρομηλίδης). “Ανιστόρητης αιτιολογίας και εντυπωσιακά λανθασμένη καταδικαστική απόφαση” (Α. Δεληβοριάς). «“ο σκεπτικό της δικαστικής απόφασης μαρτυρεί ανεπίτρεπτη για δικαστήριο πολιτική μεροληψία” (Α. Μανιτάκης).

Δεν θα περίμενε, βέβαια, κανείς ότι το περί δικαίου αίσθημα του ΣΥΡΙΖΑ και ο «πόλεμος», τον οποίο εξήγγειλε εναντίον των μη αρεστών αποφάσεων της δικαιοσύνης ο κ. Πολάκης, θα είχαν ως στόχο και την ανακουφιστική για τον κ. Κοτζιά καταδίκη της ARB. Ωστόσο η καταδίκη αυτή περιέχει και κάτι που δεν μπορεί να μην ενόχλησε την κυβέρνηση και ιδιαίτερα τον κ. Πολάκη: την απαλλαγή του ενάγοντος από την κατηγορία του θαυμαστή της Σοβιετίας. Γιατί, παρότι οι δικαστές δεν αμφισβητούν ότι ο κ. Κοτζιάς υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του Κ.Κ.Ε., κατά τον χρόνο της δίκης αποδείχθηκε, όπως είδαμε, ότι δεν προέκυψε θαυμασμός του για τα απολυταρχικά καθεστώτα. “Έγραφα”, αποκάλυψε στο Σπήγκελ ο νυν υπουργός, “κατ’ εντολήν του Κόμματός μου [του Κ.Κ.Ε.] πράγματα τα οποία ήταν ανοησίες”»…

The post Κοτζιάς εναντίον «Athens Review of Books»: Ενας βιασμός της ελευθερίας του λόγου appeared first on Protagon.gr.