Ατενίζοντας τον όχλο

«Τα ψέματα συντηρούνται μόνο με τη βία» Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, Ρώσος λογοτέχνης, βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας 1970

Η τραγωδία της συλλογικότητας, είτε είναι η συλλογική συνείδηση της πόλης, της χώρας ή του έθνους, εκφράζεται κυρίως όταν ο λόγος μετουσιώνεται σε κτηνωδία. Όταν οι λέξεις διαστρέφονται και χάνουν το νόημά τους, ή ακόμα χειρότερα, όταν νοηματοδοτούνται από σάπιες, ασαφείς, μπερδεμένες σκέψεις και άγνοια. Τότε ο πολίτης γίνεται τραμπούκος, ο δήμος γίνεται όχλος, και δεν μένουν πια στους φανατικούς ή τους ανόητους παρά μονάχα ο οχετός και η βλακεία της τυφλής βίας.

Η πολιτική

Φοβούμαι ότι τα χειρότερα δεν τα έχουμε δει ακόμα. Τα σοκαριστικά και ανερυθρίαστα ψεύδη της πολιτικής απάτης του πολιτικού κινήματος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ανέκαθεν στηρίχτηκαν στη βία και τον τραμπουκισμό. Σήμερα, όσο μεγαλύτερο πάταγο κάνει η πλήρης αποσάρθρωση της πολιτικής αφήγησης του λαϊκιστικού κινήματος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα, υπό το βάρος της αλήθειας και της πραγματικότητας, τόσο περισσότερο οξύνεται ο βίαιος λόγος που εκφέρουν, εγκρίνουν ή επικροτούν οι εκλεκτοί του κινήματος και βουβά ανέχονται μεγάλα στρώματα του πληθυσμού.

Ένας βρώμικος και αηδιαστικός οχετός μίσους ξεχύνεται στα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με κάθε αφορμή, πρόσφατα μετά την άνανδρη δολοφονική απόπειρα κατά του σεμνού και ευπατρίδη πρώην πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου.

Ο κρετινισμός της αμάθειας, ο φανατισμός της αφόρητης βλακείας, οι σημαιοφόροι του ψεύδους, όλοι εφορμούν αταλάντευτοι και πείσμονες στην αμάθειά τους, προς την τελική πράξη της συλλογικής μας τραγωδίας: τον ενταφιασμό του λόγου, της σκέψης, και της κοινωνίας των θεσμών. Οφείλουμε όλοι όσοι δεν ανήκουμε στην πλημμυρίδα αυτή της αποχαύνωσης να πούμε κάτι, έστω μερικές σκέψεις. Η σιωπή είναι πλέον σιωπηρή συνενοχή.

Στην αρχή, ο εθνικολαϊκισμός του κινήματος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα έσκιζε αμέσως το μνημόνιο, θα καταργούσε τη λιτότητα και θα έσβηνε μονομερώς το χρέος. Οι ονειρώξεις αυτές, εξάρσεις επαναστατικού παλιμπαιδισμού γραφικών καφενόβιων των Εξαρχείων, συνοδεύτηκαν από σαδιστικούς προπηλακισμούς και τυφλή βία εναντίον των πολιτικών τους αντιπάλων των παλαιών κομμάτων και ανωτάτων οικονομικών στελεχών που πάσχιζαν να κρατήσουν τη χώρα όρθια, μιας άνευ προηγουμένου έντασης οχλοκρατικής βίας, που γιγαντώθηκε με τρόπο πρωτόγνωρο στην Ελλάδα, ίσως για πρώτη φορά μετά το τέλος του Εμφυλίου.

Τα παραδείγματα πολλά για να χωρέσουν στο κείμενο αυτό. Μου έχει μείνει το προκλητικό χαμόγελο κάποιου Κατρούγκαλου, καθηγητή Πανεπιστημίου τότε, κάπου σε κάποια τηλεοπτική εκπομπή την περίοδο 2011-2012 να υμνεί τη βία των πολιτών κατά των μνημονιακών υπουργών και βουλευτών των παλαιών κομμάτων. Όταν σπέρνεις ανέμους, θερίζεις θύελλες.

Η βία της περιόδου 2011-2014 ήταν τυφλή, ήταν ακραία και στράφηκε απρόκλητα και συλλήβδην εναντίον όλων των εκφραστών της παλιάς πολιτικής τάξης και της οικονομικής ελίτ. Χυδαίοι και λειτουργικά αναλφάβητοι πολιτικοί, που σήμερα καταλαμβάνουν τους υπουργικούς θώκους, ανέχθηκαν τη βία, κάποιοι την υποκίνησαν, της έδωσαν ιδεολογικό περίγραμμα, τη γιγάντωσαν.

Ήταν η Ελλάδα των αγανακτισμένων απέναντι στην Ελλάδα των «προδοτών», των «γερμανοτσολιάδων», των «δωσίλογων», των «δοτών πρωθυπουργών», τέτοιων σαν τον Παπαδήμο.

Με τα πολλά, το κίνημα έγινε κυβέρνηση και η μονομερής διαγραφή του χρέους ακυρώθηκε από την αλήθεια της πραγματικότητας. Την ώρα που η πρώην πρόεδρος της Βουλής οργάνωνε κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διαγραφή του χρέους (Φεβρουάριος 2015), το κίνημα ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ζητούσε διεθνή συνδιάσκεψη για το χρέος, όχι πια μονομερή διαγραφή (όπως του Ιράκ ή της μεταπολεμικής Γερμανίας), στη συνέχεια δέχτηκε την τήρηση όλων των υποχρεώσεων της χώρας προς τους δανειστές (Φεβρουάριος 2015), μετά υπέγραψε το νέο μνημόνιο (Ιούλιος 2015), μετά δέχτηκε να μη θέσει ποτέ θέμα κουρέματος του χρέους (Μάιος 2016), μετά δέχτηκε το μεγάλο όφελος του πάλαι ποτέ «άθλιου» PSI (αιτιολογική έκθεση προϋπολογισμού 2016), μετά επικαλέστηκε τα οφέλη της συμφωνίας Σαμαρά-Βενιζέλου του Νοεμβρίου 2012 (Φεβρουάριος-Μάρτιος 2017), μετά θεώρησε το ΔΝΤ απαραίτητο για τη σωτηρία της χώρας (Μάρτιος 2017) και στο τέλος η συμβία του πρωθυπουργού Περιστέρα (Μπέτυ) παρακάλεσε τη Λαγκάρντ να «κάνει κάτι για το χρέος» μετά το επιδόρπιο του επίσημου δείπνου κάπου στην Κίνα όπου βρέθηκαν ως επίσημοι καλεσμένοι (Μάϊος 2017).

Από τη μονομερή διαγραφή του χρέους και τις κρεμάλες κατά των «γερμανοτσολιάδων» στο Σύνταγμα, στα παρακάλια της Περιστέρας προς τη Λαγκάρντ σε κάποιο επίσημο δείπνο να «κάνει κάτι»…

Από την ηδονή της βίας στην οδύνη του αυτοεξευτελισμού, και πάλι πίσω στην τυφλή βία κατά του πρώην πρωθυπουργού που ενορχήστρωσε τη μεγαλύτερη διαγραφή δημοσίου χρέους στην παγκόσμια οικονομική ιστορία. Όσο μεγαλύτερη η έκθεση του ψευδούς και απατηλού αφηγήματος του κινήματος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στο φως της αλήθειας, τόσο οι απογοητευμένοι του κινήματος θα καταφεύγουν στην αποκρουστική ρητορική που είδαμε τις τελευταίες μέρες.

Τα λόγια αδύναμα να εκφράσουν την κατάπτωση του πολιτικού, δημοσίου και θεσμικού λόγου της χώρας. Η ηθική συγκρότηση και η στοιχειώδης δυνατότητα κατανόησης της πραγματικότητας, για μεγάλη μερίδα των πολιτών της χώρας αυτής, είναι έννοιες δυσνόητες, ακατάληπτες.

Πνευματικά ευνουχισμένοι και λειτουργικά αναλφάβητοι. Με μηδαμινή εμπειρία ανάγνωσης ενός καλού βιβλίου, με θλιβερά χαμηλού επιπέδου δυνατότητα κατανόησης του σύνθετου κόσμου γύρω μας. Σχεδόν σε παρατεταμένη ψηφιακή υπνηλία, ρουφώντας κυριολεκτικά ό,τι πιο γελοίο έχουν να προσφέρουν τα κατάβαθα του Διαδικτύου. Μεγάλος αριθμός Ελλήνων μοιάζει ταγμένος να προχωρήσει στον γκρεμό, στην απόλυτη καταστροφή, σχεδόν από βλακεία.

Ατενίζοντας τον όχλο, αναζητώ απαντήσεις. Πως φτάσαμε εδώ; Υπάρχει διέξοδος;

Το παρόν σημείωμα δεν έχει σκοπό φυσικά να παρουσιάσει τις αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας και να σκιαγραφήσει απαντήσεις. Θα αρκεστώ να συστήσω στους φιλόπονους αναγνώστες να διαβάσουν το μικρό βιβιλαράκι του Παναγιώτη Κονδύλη, «Η Καχεξία του Αστικού Στοιχείου στη Νεοελληνική Κοινωνία και Ιδεολογία», όπου ο κορυφαίος ίσως έλλην φιλόσοφος του 20ου αιώνα πραγματεύεται τις βαθιές αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας (Εκδόσεις Θεμέλιο, 2011).

Εδώ θα αρκεστώ να σημειώσω την αξία και σημασία της ελληνικής γλώσσας ως οχήματος αναγέννησης της εθνικής συλλογικότητας. Κυριολεκτώ όταν αναφέρομαι στη γλώσσα ως την αιτία των κακών και ως τον μόνο δίαυλο προς τη συλλογική αρετή. Ίσως αυτό θα εκπλήξει όσους βλέπουν τα πάντα υπό το πρίσμα της οικονομίας. Αλλά πριν από την οικονομία, πριν από το πρακτέο, πριν τη χάραξη πορείας, απαιτείται συμφωνία για τη νοηματοδότηση των πάντων, κυρίως για το νόημα των κοινών.

Όλα κυοφορούνται μέσα στη γλώσσα. Η σάπια γλώσσα τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από σάπιες ιδέες. Και οδηγεί σε σάπιες πράξεις. Προσέξτε την ανηθικότητα της γλώσσας και την ηθική κατάπτωση της πρότασης της Κωσταντοπούλου: το μνημόνιο είναι βία και η βία αυτή ισοσκελίζεται από τη φυσική βία κατά του αυτουργού των μνημονίων.

Και καθώς ο Παπαδήμος ασκεί βία, η βία εναντίον του δικαιολογείται, αν δεν εξαγνίζεται. Το γεγονός ότι η μεν βία του μνημονίου είναι μια μεταφορική υπερβολή, ένα ασύστολο ψέμα, δεν εμποδίζει τον οχετό να υιοθετήσει το υπόδειγμα. Εξάλλου, στην άσκηση βίας εναντίον μας, δικαιολογείται η βία ως νόμιμη άμυνα. Και αν ο Παπαδήμος είναι «χουντικός πρωθυπουργός» (Χαϊκάλης, πρώην υπουργός του κινήματος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ), γιατί δεν δικαιολογείται η βία εναντίον του; Ο Αλέκος Παναγούλης πώς έγινε ήρωας, βάζοντας βόμβα στον χουντικό Παπαδόπουλο… Γιατί όχι και στον Παπαδήμο;

Αν η φυσική και ιστορική ηγεσία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αντιμετωπίζουν τους αντιπάλους τους ως προδότες και χούντα, κάποιος ανόητος θα βρεθεί να οπλίσει το χέρι του να μας απαλλάξει. Το ψέμα οδηγεί στη βία και συντηρείται από αυτήν.

Από όπου και αν προέρχονται κοινωνικά και πολιτικά, οι σκεπτόμενοι Έλληνες αναζητούν πυξίδα σωτηρίας. Η πολιτική αλλαγή που κυοφορείται όταν γίνουν οι επόμενες εκλογές αφήνει ελπίδες ανάκαμψης, κυρίως οικονομικού χαρακτήρα. Δεν είμαι βέβαιος ότι ο βαθμός υστέρησης της εθνικής συλλογικότητας, υστέρησης θεσμικής, πολιτικής, αξιών, υστέρησης κατανόησης του σύγχρονου κόσμου, υστέρησης γλωσσικής, εν τέλει σκέψης και κρίσης, έχει γίνει κατανοητός από την ηγετική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας. Μακάρι ειλικρινά να κάνω λάθος. Θα πρέπει να περάσουμε, φοβούμαι, μέσα από μεγάλο καμίνι πνευματικής αυτογνωσίας πριν έρθει αυτό που όλοι ποθούμε.

*Ο Απόστολος Γκουτζίνης είναι δικηγόρος Λονδίνου και Νέας Υόρκης και διδάκτωρ Νομικής.

The post Ατενίζοντας τον όχλο appeared first on Protagon.gr.