Αϊρτον Σένα, 23 χρόνια μετά

Είναι απόγευμα Παρασκευής και παιδιά ηλικίας 12 ετών συγκεντρώνονται στο εργαστήριο ενός δημόσιου σχολείου στην Ιτατίμπα – μια μικρή πόλη, η οποία απέχει εξήντα λεπτά από το Σάο Πάολο.

Οπως μετέδωσε το BBC, τα μαθήματα έχουν ήδη τελειώσει για την εβδομάδα, αλλά αυτοί οι μαθητές έχουν επιλέξει να μείνουν στο σχολείο για εξωσχολικές δραστηριότητες οι οποίες περιλαμβάνουν μάθηση και όχι παιχνίδι.

Εκπαιδεύονται στο «Scratch», ένα πρόγραμμα λογισμικού το οποίο αναπτύχθηκε από ειδικούς του MIT

και καθιστά πιο προσιτό τον προγραμματισμό στα παιδιά.

Τα περισσότερα δημόσια σχολεία στη Βραζιλία δεν έχουν μάθημα προγραμματισμού στο πρόγραμμα σπουδών τους. Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα σχολεία αγωνίζονται, απλώς, να έχουν μαθητές στις τάξεις τους για να μάθουν τα βασικά -όπως τα Μαθηματικά και τα Πορτογαλικά- καθώς η Βραζιλία κατατάσσεται στις χειρότερες χώρες του κόσμου σε επίπεδο εκπαίδευσης και μόρφωσης.

Οι μαθητές και οι δάσκαλοι στην Ιτατίμπα ελάχιστα ενδιαφέρονται για τη Formula 1. Αλλά πολλά από αυτά που συμβαίνουν στις τάξεις αυτού του σχολείου είναι μέρος της κληρονομιάς του θρυλικού οδηγού Αϊρτον Σένα, ο οποίος σκοτώθηκε σε ένα τραγικό ατύχημα κατά τη διάρκεια του Grand Prix του Αγίου Μαρίνου. Ηταν 1η Μαΐου 1994.

Η οικογενειακή υπόθεση Σένα

Τα μαθήματα υπολογιστών είναι ένα έργο που οργανώθηκε από το «Ιδρυμα Αϊρτον Σένα», μια μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) που ιδρύθηκε από την αδελφή τού Αϊρτον, Βιβιάν, λίγους μήνες μετά τον θάνατό του.

Τα περισσότερα χρήματα στο Ιδρυμα προέρχονται από τη διαχείριση του ονόματος και της κληρονομιάς του Σένα. Για την ακρίβεια, το Ιδρυμα εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα δικαιώματα ενός εκ των πιο χρυσοφόρων αθλητικών ονομάτων, παγκοσμίως.

Την τελευταία πενταετία, το Ιδρυμα συγκέντρωσε περίπου 1 δισ. βραζιλιάνικα ρεάλ, ήτοι 250 εκατ. λίρες ή 320 εκατ. δολάρια). Και πρόκειται για μια οικογενειακή υπόθεση. Ενώ η Βιβιάν είναι ο διευθύνων σύμβουλος του Ιδρύματος, η κόρη της, η Μπιάνκα, η ανιψιά του Σένα, είναι επικεφαλής του εμπορικού τμήματος.

Βραζιλιάνοι μαθητές εν ώρα διδασκαλίας κοινωνικών δεξιοτήτων (Ayrton Senna Foundation)

Το Ιδρυμα χρησιμοποιεί τα χρήματα που συγκεντρώνει για να χρηματοδοτήσει φιλόδοξα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία αποτελούν σήμερα την κύρια επιχειρηματική του δραστηριότητα.

Βέβαια, ο Αϊρτον Σένα εξακολουθεί να είναι ένα χρυσωρυχείο όσον αφορά στο μάρκετινγκ. Οι ισχυρότερες αγορές οι οποίες πωλούν τα προϊόντα του είναι η Βραζιλία, η Βρετανία και η Ιταλία.

Ερευνα που διεξήχθη το 2015, από την Boston Consulting Group, υποδηλώνει ότι ο Σένα βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο μάρκετινγκ με τον σούπερ σταρ του τένις Ρότζερ Φέντερερ και τον μύθο του μπάσκετ Μάικλ Τζόρνταν, όσον αφορά στην επιδραστικότητα των προϊόντων που φέρουν τα ονόματά τους.

Ο Σένα, αν και σκοτώθηκε το μακρινό 1994, παραμένει ίνδαλμα (και) στη Βραζιλία (Getty Images)

Μια άλλη έρευνα η οποία διεξήχθη μεταξύ βραζιλιάνων αθλητών, οι οποίοι αγωνίστηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο τον περασμένο χρόνο -πολλοί από αυτούς ήταν πολύ νέοι για να παρακολουθούν τους αγώνες του Σένα- τον κατέταξαν ως τη μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης, πάνω από παρελθόντα και σημερινά είδωλα – βλέπε Νεϊμάρ και Πελέ.

Το Ιδρυμα κάνει ό,τι καλύτερο για να διερευνήσει πλήρως τη δυναμική του μάρκετινγκ σε όλα όσα θα μπορούσαν να πωληθούν και να έχουν εισπρακτική επιτυχία, δίνοντας άδεια να κυκλοφορήσουν στην αγορά εκατοντάδες προϊόντα με το πρόσωπο και το όνομα του Σένα επάνω τους.

Εξ αυτού, καλύπτονται δύο ομάδες καταναλωτών. Οι πρώτοι είναι οι οπαδοί της Formula 1 που αγοράζουν βιβλία, DVD, κράνη και συλλεκτικά σουβενίρ με τη μορφή και το όνομα του Σένα. Οι άλλοι αποτελούν το ευρύ κοινό, το οποίο ίσως και να μην ενδιαφέρεται για τις αγωνιστικές επιτυχίες του Αϊρτον, αλλά είναι θαυμαστές τού οδηγικού χαρίσματος που είχε και υποκλίνονται στις αξίες του.

Ετσι, μπορεί να αγοράσουν από παιχνίδια και κόμικς, μέχρι κέτσαπ, μουστάρδα και μαγιονέζα. Αρκεί να έχουν το όνομά του επάνω τους.

Απαράμιλλη μάρκα

Ο ειδικός του μάρκετινγκ, Μάρκος Μασάδο, από την TopBrands Consultancy, λέει ότι «ο τραγικός θάνατος του Σένα, ενώ ήταν στην κορυφή της καριέρας του, έκανε το κοινό να τον θυμάται ως αιώνιο νικητή». Βλέπετε, τα περισσότερα αστέρια του αθλητισμού χάνουν, τελικά, την επιδραστικότητά τους όταν γερνούν και αποσυρθούν από την ενεργό δράση. Κάποιοι, μάλιστα, υποτιμούν με τα καμώματα και τα σκάνδαλά τους τα προϊόντα που φέρουν την επωνυμία τους – θυμηθείτε τι συνέβη με τον αμερικανό σταρ της κολύμβησης Ράιν Λόχτι ή τον γκόλφερ Τάιγκερ Γουντς.

«Αν εστιάσουμε στον Σένα ως εμπορική φίρμα, δεν νομίζω ότι έχει πολλούς ανταγωνιστές», τονίζει ο Mασάδo.

Η καριέρα του Σένα

Τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής – το 1988, το 1990 και το 1991

Αγωνίστηκε σε 161 Grand Prix

Κέρδισε τα 41

65 φορές ήταν στην pole position

Πρώτος αγώνας: GP Βραζιλίας, 1984

Πρώτη νίκη: 1985, GP Πορτογαλίας

Τελευταία νίκη: 1993, στο αυστραλιανό GP

Τελευταίος αγώνας: 1994, Σαν Μαρίνο

Ενα από τα δυνατά σημεία της μπράντας «Σένα» είναι ότι σχεδόν όλα τα χρήματα από τις εισπράξεις των πωλήσεων πηγαίνουν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, δεν αποταμιεύονται στους τραπεζικούς λογαριασμούς της οικογένειάς του.

«Ενώ, συνήθως, οι εταιρείες έχουν ένα φιλανθρωπικό σκέλος που βοηθά την κοινωνία με κοινωνικά έργα, εμείς είμαστε ο άλλος τρόπος: είμαστε η μόνη ΜΚΟ που γνωρίζω ότι διαθέτει μια σπορ μάρκα-εταιρεία», λέει η Μπιάνκα Σένα (Juan Guerra/Instituto Ayrton Senna)

Η εκπαίδευση αποτελεί τη βασική επιχειρηματική δραστηριότητα του Ιδρύματος. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει γίνει μια από τις μεγαλύτερες ΜΚΟ στη Βραζιλία, βοηθώντας 1,9 εκατομμύρια παιδιά και εκπαιδεύοντας 60.000 καθηγητές, ετησίως.

Επενδύει σε μεγάλο βαθμό στην έρευνα, για να καταλήξει σε αυτό που η Βιβιάν Σένα ονομάζει «εμβόλια» – έξυπνες λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν σε πολλά σχολεία, με χαμηλό κόστος.

Κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες

Το Ιδρυμα, πέρυσι, πέτυχε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του στο Colegio Chico Anysio, ένα δημόσιο σχολείο στο Ρίο ντε Τζανέιρο, με φοιτητές από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος. Το «Σένα» εμπλούτισε το πρόγραμμα σπουδών, εκπαιδεύοντας τους μαθητές σε κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες, όπως η πειθαρχία και η αποφασιστικότητα, αντί να επικεντρώνεται αποκλειστικά σε παραδοσιακά μαθήματα, όπως τα Μαθηματικά και οι ξένες γλώσσες. Εκανε ακόμη και ειδικές έρευνες προκειμένου να προσδιορίσει ποιες πρέπει να είναι αυτές οι δεξιότητες και πώς μπορούν να διδαχθούν στους μαθητές. Ετσι, στις εθνικές εξετάσεις (οι αντίστοιχες δικές μας Πανελλαδικές) το Colegio Chico Anysio κατέλαβε την πέμπτη θέση ανάμεσα στα καλύτερα σχολεία της Βραζιλίας που έδωσαν εισακτέους σε πανεπιστημιακές σχολές.

Φέτος το Ιδρυμα εφαρμόζει το πρόγραμμά του σε άλλα 20 σχολεία του νότου της Βραζιλίας. Αυτό το έργο, όμως, έχει δεχτεί σκληρή κριτική. Τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών παραπονούνται ότι αυτές οι κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες αποτελούν προσωπικά χαρακτηριστικά -κάτι μη μετρήσιμο- και ότι το Ιδρυμα βλέπει τα σχολεία και τους δασκάλους περισσότερο ως επιχειρήσεις.

Η αδερφή τού καλύτερου πιλότου όλων των εποχών – έχουν το ίδιο βλέμμα (Ivan Franchet/Instituto Ayrton Senna)

Η Βιβιάν Σένα διαφωνεί: «Αν κάποιος από τον 19ο αιώνα ταξίδευε στην εποχή μας, δεν θα έβλεπε καμία διαφορά στις αίθουσες διδασκαλίας. Ομως, ο πλανήτης μας έχει ζήσει μια τεχνολογική και επιστημονική επανάσταση. Επομένως, το θέμα δεν είναι να δώσουμε σε χέρια μαθητών τάμπλετς και κινητά τηλέφωνα, αλλά να τους προσφέρουμε κοινωνικές και συναισθηματικές ικανότητες και δεξιότητες για να βγουν έτοιμοι, με εφόδια στην κοινωνία».

Η άλλη όψη

Παρά τις κάποιες επιτυχίες, το επίπεδο εκπαίδευσης στη Βραζιλία έχει κατρακυλήσει στην παγκόσμια κατάταξη του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Φοιτητών (Pisa). Η Βραζιλία έχει 50 εκατομμύρια μαθητές στα σχολεία της, ηλικίας μεταξύ έξι και 16 ετών. Μόνο ένας στους πέντε τελειώνει το Γυμνάσιο. Οι υπόλοιποι το εγκαταλείπουν.

Το μέλλον, λοιπόν, είναι γεμάτο προκλήσεις για το «Ιδρυμα Σένα». Ολη η δουλειά που κάνει στα σχολεία πρέπει να εγκριθεί από την κυβέρνηση της χώρας και επιτροπές στις εκάστοτε πόλεις -γραφειοκρατία, δηλαδή- ενώ η Οικονομία καταρρέει στη Βραζιλία, αφού (και εκεί) έχει ενσκήψει οικονομική κρίση και ύφεση.

Στο επιχειρηματικό μέτωπο η μεγάλη δυσκολία είναι να κρατήσει το ενδιαφέρον για τον Σένα ζωντανό – ένα καθήκον που είναι πιθανό να γίνει πιο δύσκολο καθώς περνούν τα χρόνια. «Το Ιδρυμα έχει κάνει σπουδαία δουλειά και το ενδιαφέρον για τον Σένα μπορεί να διατηρηθεί, αλλά όχι για πάντα», υπογραμμίζει ο κ. Μασάδο. «Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Μια μέρα, ο Σένα θα είναι περισσότερο μια απόμακρη ανάμνηση και όχι ένα πραγματικό είδωλο για τις νέες γενιές – μπορεί να κρατήσει το όνομά του ζωντανό, αλλά όχι για πάντα».

Με την ομάδα του, τη Honda, που έγραψε τόσες αξέχαστες επιτυχίες στο παλμαρέ του (Getty Images)

Στους αγώνες ταχύτητας της Formula 1 ο Αϊρτον Σένα έπλασε το όνομα και την υστεροφημία του ως ένας οδηγός που μπορούσε να κάνει πράγματα τα οποία φαίνονταν αδύνατα. Το Ιδρυμα που φέρει το όνομά του έχει δύσκολο αγώνα: να προσπαθεί συνεχώς να ανταποκριθεί σε αυτή την κληρονομιά, εν ονόματι αυτού του θρύλου. Το οποίο δεν πρέπει να σβήσει από τη συλλογική μνήμη.

The post Αϊρτον Σένα, 23 χρόνια μετά appeared first on Protagon.gr.