Αγαπάμε τον πολιτισμό; Μπορεί ναι, μπορεί όχι
«Αγαπάτε τον πολιτισμό;». Μοιάζει με ερώτηση από αυτές που κάνουν σε τετράχρονα νήπια, του τύπου «Αγαπάς τη μαμά σου;», προεξοφλώντας (ή εκβιάζοντας) μια ορισμένη απάντηση. Αλλά επειδή η έρευνα της Public Issue απευθυνόταν σε μεγάλα παιδιά, για την ακρίβεια σε ενήλικους, μπορούμε και να διακρίνουμε εδώ επί το έργον το πνεύμα της έρευνας αγοράς, όπως όταν ευειδείς, γελαστές ένστολες νεαρές μάς ρωτούν στον δρόμο «Πίνετε γκότζι μπέρι;» ή κάτι
Αυτή είναι η ουσία της πολιτισμικής κρίσης μας, που πολλοί έχουν εντοπίσει ως ρίζα της δημοσιονομικής κατάρρευσης και των συνακόλουθων κοινωνικών και πολιτικών ανατροπών, μόνο που το βλέμμα τους μένει εστιασμένο στη μια ή την άλλη επιμέρους πλευρά της. Μια διαδικασία που άρχισε να γίνεται αισθητή τη δεκαετία του 1990 κατέληξε στην ολοκληρωτική μετάθεση της συζήτησης από τα δημιουργήματα του πολιτισμού στους τρόπους προβολής τους. Ο πολιτισμός έπαψε να είναι ζήτημα αναμέτρησης αξιών και έγινε ζήτημα κατανάλωσης. Η κριτική των καλλιτεχνικών και των λογοτεχνικών έργων εντάχθηκε πρόθυμα στη λογική του μάρκετινγκ και η αποφυγή αντιπαραθέσεων έγινε ο πρώτος κανόνας ενός καινούργιου savoir vivre. Οι αντιπαραθέσεις υποκαταστάθηκαν από μια εθιμοτυπική, αλλά όχι γι’ αυτό λιγότερο ιδιοτελή συναίνεση, πίσω από την οποία κρύβεται η αδιαφορία για το ίδιο το έργο τέχνης και η στροφή του ενδιαφέροντος στα κοσμικά events που το συνοδεύουν (και από τα οποία δεν εξαιρούνται, κατέχουν μάλιστα εξέχουσα θέση ανάμεσά τους οι απονομές ποικίλων βραβείων, γιατί η Ελλάδα πρωταγωνιστεί διεθνώς στη βιομηχανία βραβεύσεων). Η αξία ενός πολιτισμικού προϊόντος μετριέται πλέον με τη λάμψη των κοσμικών εκδηλώσεων που είναι η επικοινωνιακή συσκευασία του.
Κοντεύουμε να νοσταλγήσουμε (θου Κύριε…) τις διαμάχες της δεκαετίας του 1960 για την «αστική» και την «προοδευτική» τέχνη. Παρά τις ιδεολογικές αγκυλώσεις τους πιστοποιούσαν ένα γνήσιο ενδιαφέρον για τον ρόλο του πολιτισμού και πάντως μέσα από αυτές δοκιμάζονταν καινούργιες ιδέες, πολιτισμικές αξίες και διεκδικήσεις. Σήμερα τα εγκαίνια μιας έκθεσης απασχολούν περισσότερο από τα εκθέματα, μια τελετή βράβευσης βιβλίων διεγείρει περισσότερο από τα βραβευόμενα βιβλία.
Η συνέπεια είναι κάτι απείρως χειρότερο από την επισκίαση της πολιτισμικής παραγωγής. Είναι ο μαρασμός της, αν δεν θέλουμε να την αξιολογούμε με ποσοτικούς μόνο όρους. Σε μια πειθήνια κριτική, που έχει αποδεχτεί ότι αρμόδιος να κρίνει είναι μόνον ο Θεός (δηλαδή οι χορηγοί, οι εκδότες, οι αιθουσάρχες, οι διευθυντές πολιτισμικών ενθέτων κ.λπ.), αντιστοιχεί μια εφησυχασμένη, ναρκισσιστική τέχνη, που σερβίρει αναμασήματα, κοινοτοπίες και ιδέες του συρμού με ολοένα πιο επιτηδευμένο ή εκκεντρικό περιτύλιγμα.
Είναι βέβαια αλήθεια ότι ένα σημαντικό καλλιτεχνικό έργο δεν προϋποθέτει οπωσδήποτε περιβάλλον ανθηρού κριτικού λόγου για να βλαστήσει. Αλλά χωρίς τέτοιο περιβάλλον θα μείνει ένα μοναχικό συμβάν. Η κριτική δεν είναι προξενήτρα της τέχνης, είναι μαία και τροφός της. Στην Ελλάδα η παραίτηση από τον κριτικό διάλογο προηγήθηκε της απονεύρωσης της τέχνης και είναι αδύνατο να μη τη δούμε ως μία τουλάχιστον από τις αιτίες αυτής.
Ελλείψει ουσιαστικής συζήτησης ο χώρος του βιβλίου, για παράδειγμα, εκχωρήθηκε αμαχητί στη βιομηχανικά τυποποιημένη λογοτεχνία, που έχει φτάσει να μονοπωλεί σχεδόν τη λίστα των ευπώλητων (πιο πρόσφατο δείγμα η έρευνα του «Βιβλιοδρόμιου» των «Νέων» πριν από μια εβδομάδα) και γύρω από την οποία στήνονται εξάλλου οι αστραφτερότερες, οι πιο πολυσύχναστες κοσμικές εκδηλώσεις του εκδοτικού τομέα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οκτώ χρόνια σοκαριστικής κατάστασης στην Ελλάδα δεν ενέπνευσαν πάνω από ένα ή δύο λογοτεχνικά βιβλία που να την επεξεργάζονται σε επίπεδο κάπως βαθύτερο του δημοσιογραφικού ρεπορτάζ. Ολα τα υπόλοιπα που αγγίζουν αυτό το θέμα (και είναι πάμπολλα στο μεταξύ) αρκούνται στο να δίνουν μυθοπλαστικό σχήμα στο εξόφθαλμο και σε εύκολα, στερεότυπα ανθρωπιστικά ή πολιτικά κηρύγματα, για το οποίο και επαινούνται από μια μακάρια κριτική. Ο ύπνος της συνείδησης της «πνευματικής ελίτ» γεννάει τέρατα. Όχι μεσαιωνικού τύπου, όπως στην γκραβούρα του Γκόγια, αλλά μεταμοντέρνα τέρατα, φριχτότερα μέσα στο φανταχτερό κοστούμι τους και το ευχαριστημένο πρόσωπό τους.
The post Αγαπάμε τον πολιτισμό; Μπορεί ναι, μπορεί όχι appeared first on Protagon.gr.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Οι γονείς της 19χρονης με την κόκα μηνύουν την κόρη τους
- Αυτή είναι η 49χρονη σύζυγος του αστυνομικού που σκόρπισε το θάνατο - Η άτυχη γιατρός του είχε ζητήσει να χωρίσουν! (ΒΙΝΤΕΟ)
- Αυτός είναι ο μεγάλος νικητής του The Voice
- The Voice: Αυτός είναι ο μεγάλος νικητής! (VIDEO)
- Η παρεξήγηση στο πλατό του Voice και ο εκνευρισμός διαγωνιζόμενης
- Το κόλπο για να διατηρείτε τις μπανάνες λαχταριστές για περισσότερο καιρό
- Έφυγε από τη ζωή ο δημοσιογράφος Πάνος Γιαννάκαινας
- Ελληνοφρένεια: Ο Τσολιάς μιλά στο Έθνος για το 'μαύρο' στην εκπομπή
- Πέθανε κι άλλος δημοσιογράφος -Τρίτος στη σειρά ο Πάνος Γιαννάκαινας
- Το σκληρό σχόλιο του Λιάγκα για την εκπομπή της Καινούργιου (video)
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Protagon
- Τελευταία Νέα Protagon
- Αγαπάμε τον πολιτισμό; Μπορεί ναι, μπορεί όχι
- To «άλλοθι» του Κώστα Καραμανλή
- Ξαφνικό δώρο 60 εκατομμυρίων ευρώ στο Μέγαρο Μουσικής
- Εγκρίθηκε οριστικά από το Κογκρέσο η φορολογική μεταρρύθμιση Τραμπ
- ΝΔ: «Φωτογραφική τροπολογία της κυβέρνησης διαγράφει πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων»
- Ο Νίκος Παππάς προανήγγειλε ρυθμίσεις για την TaxiBeat
- Ο Τραμπ απειλεί με διακοπή χρηματοδότησης τα κράτη που θα ψηφίσουν για την Ιερουσαλήμ
- Στις κάλπες προσέρχονται την Πέμπτη οι Καταλανοί
- Στις κάλπες -εν μέσω αβεβαιότητας- προσέρχονται την Πέμπτη οι Καταλανοί
- tejt
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Νέοι μνηστήρες για Τσάβες
- Πρωτοβουλία για την Μάνδρα αναλαμβάνει ο Καμίνης
- Παγγαίο: Πρακτικά Συνεδρίου Τοπικής Ιστορίας
- Φρίκη στο Μεξικό: 'Εξι πτώματα βρέθηκαν κρεμασμένα σε τρεις γέφυρες (ΒΙΝΤΕΟ)
- Τι καιρό θα κάνει τα Χριστούγεννα - Με χιονόνερο και χαμηλές θερμοκρασίες το τριήμερο
- Θέλετε έξτρα ελαιόλαδο στο εστιατόριο; Μόνο συσκευασμένο στο εξής...
- Αναδρομική μείωση προστίμων για εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις
- Αξιαγάπητο τσιουάουα βγάζει βόλτα… άλογο (video)
- ΚΥΣΕΑ: «Πράσινο» για την αγορά 70 ελικοπτέρων από τις ΗΠΑ