«We can do it»: Η Ναόμι Πάρκερ Φράλι -η «Ρόζι» της αφίσας- πέθανε σε ηλικία 96 ετών

Με φακιόλι στα μαλλιά και με σηκωμένα τα μανίκια, η νεαρή εργάτρια επιδεικνύει τα μπράτσα της παροτρύνοντας τις γυναίκες: «We can do it» – όπερ, «Μπορούμε να το κάνουμε!». Πρόκειται για μια από τις διάσημες αφίσες, η οποία χρησιμοποιήθηκε υπό διάφορες μορφές από τη σύγχρονη που κουλτούρα, ενώ επικράτησε ως ένα φεμινιστικό σύμβολο. Η αρχική, όμως, πρόθεση του Τζέι Χάουαρντ Μίλερ, ο οποίος τη σχεδίασε, δεν ήταν ακριβώς αυτή, αφού είχε έναν καθαρό προπαγανδιστικό χαρακτήρα εν μέσω του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ηταν Φεβρουάριος του 1943 -δηλαδή, δυο μόλις μήνες μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ- και οι ΗΠΑ είχαν εμπλακεί ήδη στον πόλεμο κατά των δυνάμεων του Αξονα, μετρώντας πολλούς νεκρούς σε εκείνο το λιμάνι. Τότε, η αμερικανική κυβέρνηση αξίωσε από τις βιομηχανίες μεγαλύτερη παραγωγή πολεμικών υλικών -υπό αντίξοες συνθήκες, λόγω έλλειψης πρώτων υλών- αλλά τα εργατικά συνδικάτα διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους αντιδρώντας έντονα σε κάθε υποβάθμιση των εργασιακών κεκτημένων τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι εταιρείες αποφάσισαν να σχεδιάσουν αφίσες προπαγανδιστικού χαρακτήρα, με στόχο να ενσταλάξουν στους εργαζόμενους την αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στην πατρίδα, η οποία τους χρειαζόταν.

Ο Τζέι Χάουαρντ Μίλερ πήρε το χρίσμα του σχεδιασμού για αντίστοιχες αφίσες από το Τμήμα Πολεμικής Παραγωγής της Westinghouse Electric’s – η οποία, παράλληλα με την παραγωγή ρεύματος, κατασκεύαζε πολεμικό υλικό, όπως έκαναν οι περισσότερες βιομηχανίες εκείνη την εποχή. Ετοίμασε, λοιπόν, 42 πόστερ – τα περισσότερα από τα οποία είχαν μηνύματα τα οποία απευθύνονταν στους άνδρες εργαζόμενους. Επειδή, όμως, και οι γυναίκες ήταν ήδη στις φάμπρικες, σχεδίασε ένα πόστερ και για τις εργάτριες, «διασκευάζοντας» το σλόγκαν που είχε χρησιμοποιήσει ήδη η General Motors.

Το ένα από τα συνθήματα που κοσμούσαν τις προπαγανδιστικές αφίσες της αυτοκινητοβιομηχανίας ήταν και το «Μαζί μπορούμε να το κάνουμε!» («Together We Can Do It!»). Ο Μίλερ, δεν το παίδεψε πολύ: διέγραψε την πρώτη λέξη και κράτησε το «Μπορούμε να το κάνουμε» («We Can Do It!») – όπου «εμείς», εννοούσε τους εργάτες. Μάλιστα, μετά τις αφίσες με τους άντρες, ο σχεδιαστής σχεδίασε μια ατρόμητη εργάτρια η οποία ήταν έτοιμη να δουλέψει πιο σκληρά για την ελευθερία της πατρίδας, βάζοντας τους συνδικαλισμούς και τα εργατικά δικαιώματα στην άκρη. Ετσι, εκτυπώθηκαν 1.800 αντίγραφα με αυτή την εμβληματική γυναικεία μορφή, εκτέθηκαν στους χώρους εργασίας για πέντε μόλις ημέρες και στη συνέχεια αποσύρθηκαν, αφού είχαν πετύχει τον σκοπό τους -την «αφύπνιση» των εργατριών- και στη συνέχεια πέρασαν στη λήθη.

Ο Mίλερ, μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι φέρεται να εμπνεύστηκε αυτό το σκίτσο από τη φωτογραφία μιας γυναίκας, ονόματι Τζεραλντίν Χοφ, η οποία εργαζόταν ως χειρίστρια διατρητικού μηχανήματος για μεταλλικές σφραγίδες για λογαριασμό της εταιρείας American Broach & Machine Co. Η φωτογραφία είχε τραβηχτεί περίπου έναν χρόνο νωρίτερα και απεικόνιζε τη Χοφ την ώρα που χειριζόταν το μηχάνημα. Δεν ήταν τόσο μυώδης και αποφασιστική όσο η γυναίκα της αφίσας και, βασικά, είχε παραιτηθεί από την εργασία της υπό το φόβο πιθανού ατυχήματος στα χέρια. Η Χοφ έπαιζε τσέλο και δεν ήθελε να διακινδυνεύσει το ενδεχόμενο να μην μπορέσει να παίξει ξανά. Ετσι, παραιτήθηκε από την εργασία της και βρήκε δουλειά σ’ ένα άλλο εργοστάσιο, όπου τα καθήκοντά της ήταν πολύ πιο ήπια. Η Χοφ, που εν τω μεταξύ παντρεύτηκε και άλλαξε το επίθετο της σε Ντόιλ, δεν γνώριζε καν την ύπαρξη αυτής της αφίσας. Επρεπε να περάσουν σχεδόν 40 χρόνια, όταν το 1982 το ένθετο περιοδικό της εφημερίδας Washington Post ετοίμασε ένα αφιέρωμα με προπαγανδιστικές αφίσες από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Μεταξύ αυτών περιλαμβανόταν και η αφίσα του Μίλερ, οπότε αυτή η γυναίκα αναγνώρισε τον εαυτό της!

Ηταν η εποχή που το φεμινιστικό κίνημα εμφανιζόταν ολοένα και πιο δυνατό και, περίπου, σαράντα χρόνια μετά την αρχική δημιουργία οι ιθύνουσες σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν αυτή την αφίσα, τη «Ρόζι που καρφώνει» (Rosie the Riveter), ως σύμβολο του δικού τους αγώνα. Η Χοφ πέθανε το 2010, σε ηλικία 86 χρόνων.

Κατά μία άλλη εκδοχή, η «Ρόζι που καρφώνει» ήταν ένα τραγούδι που γράφτηκε το 1942 και αποσκοπούσε επίσης στο να τονώσει το πατριωτικό φρόνημα των εργατριών λόγω του πολέμου. Εκείνο το τραγούδι ανέφερε την αληθινή ιστορία της Ροζαλίντ Ουόλτερ, η οποία εργαζόταν στη νυχτερινή βάρδια κατασκευής του μαχητικού αεροπλάνου F4U Corsair – παρά το ότι καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Το τραγούδι ακούστηκε πολύ τότε και όντως είχε απήχηση, όπως και το πόστερ «We Can Do It!», στην ενδυνάμωση της μαχητικής συνείδησης των γυναικών.

Ομως, σύμφωνα με τους Times, η γυναίκα που εικονιζόταν σε εκείνη την προπαγανδιστική αφίσα δεν ήταν η Χοφ. Ηταν η Ναόμι Πάρκερ Φράλι, η οποία πέθανε το Σάββατο στην Ουάσινγκτον, σε ηλικία 96 ετών.

Εκείνη αναγνωρίστηκε ευρέως ως «Rosie the Riveter» το 2016, όταν ο ακαδημαϊκός Τζέιμς Τζέι Κιμπλ από το Seton Hall University -ναι, εκεί που φοίτησε και ο Νίκος Γκάλης- δημοσίευσε ένα άρθρο όπου αποκάλυπτε την ταυτότητά της κατόπιν ενδελεχούς έρευνας, η οποία διήρκεσε έξι χρόνια. Η Ναόμι είχε γεννηθεί στην Τούλσα της Οκλαχόμα. Μετά την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, εργάστηκε στο Naval Air Station της Καλιφόρνιας.

Λέτε, τελικά, να είναι εκείνη η πραγματική Ρόζι της αφίσας; Πιθανώς, μέχρι να εμφανιστεί μια νέα ιστορία, μια άλλη γυναίκα που θα διεκδικεί και εκείνη το πρόσωπο που απεικονίζεται εκεί. Εως τότε, αλλά και για πάντα, αυτή η αφίσα θα συνεχίσει να αντιπροσωπεύει τη γυναικεία αλληλεγγύη ενάντια στην ανισότητα των φύλων, που δεν έχει μόνο ένα γυναικείο πρόσωπο, αλλά δισεκατομμύρια σε όλον τον πλανήτη και θα συνεχίζει να βροντοφωνάζει αγέρωχα: «We Can Do It!».

The post «We can do it»: Η Ναόμι Πάρκερ Φράλι -η «Ρόζι» της αφίσας- πέθανε σε ηλικία 96 ετών appeared first on Protagon.gr.