Θα μείνει η ΝΑΤΟϊκή δύναμη στο Αιγαίο;

Κρίσιμες αποφάσεις για την παραμονή ή μη της ναυτικής ΝΑΤΟϊκής δύναμης στο Αιγαίο αναμένονται στο αμέσως ερχόμενο διάστημα. Στις 15 και 16 Φεβρουαρίου 2017 συνέρχεται η Σύνοδος υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, ενώ ήδη, στις 17 και 18 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε η 176η Σύνοδος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ σε επίπεδο Αρχηγών ΓΕΕΘΑ,

Οι ενδείξεις που υπάρχουν στον κόλπο του Οργανισμού συνηγορούν υπέρ της παραμονής της δύναμης στο Πέλαγος, δεδομένου ότι μεγάλες δυνάμεις (όπως οι ΗΠΑ -επί προεδρίας Ομπάμα- η Γερμανία, κ.α.) θέλουν κάτι τέτοιο. Βέβαια, τώρα με τη νέα κυβέρνηση στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει προβληματισμός για το ποια θέση θα πάρει η Ουάσιγκτον. Επίσης, ερωτηματικά υπάρχουν και για τους Βρετανούς, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα, σε πολλές περιπτώσεις, όπως πχ το Κυπριακό, συμπλέουν με την Άγκυρα. Το Βερολίνο, πάντως, φέρεται να έχει δηλώσει ότι, έως τις γερμανικές εκλογές, δεν θέλει αποχώρηση της ΝΑΤΟϊκής δύναμης. Ζητούμενο, επίσης, είναι στην περίπτωση που θα αποφασιστεί η ανανέωση της αποστολής της -κάτι που θα συζητηθεί στη Σύνοδο των υπουργών Άμυνας- εάν θα επεκταθεί και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές στο Αιγαίο, όπως, για παράδειγμα, έως το Καστελόριζο. Κάτι που “διαφήμιζε” προ μηνών ότι θα γίνει ο υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος.

Ωστόσο, οι αντιδράσεις εκ μέρους της Τουρκίας είναι εντονότατες. Κατ' επανάληψη τους τελευταίους μήνες, ο Τούρκος εκπρόσωπος στο ΝΑΤΟ, μεταφέροντας τη “γραμμή” της Άγκυρας, ζητούσε επιτακτικά να φύγουν τα ΝΑΤΟϊκά πλοία από το Αιγαίο. Ως γνωστόν, η απόφαση γι' αυτή την αποστολή, ελήφθη με αφορμή το Μεταναστευτικό, αν και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι η ναυτική δύναμη δεν περιπολεί εδώ τόσο για το Μεταναστευτικό – Προσφυγικό, όσο για ευρύτερους λόγους ασφαλείας που έχουν να κάνουν τόσο με την κατάσταση στην Τουρκία, όσο και με την παρουσία ρωσικού στόλου στην ευρύτερη περιοχή. Μάλιστα, στην τελευταία Σύνοδο σε επίπεδο αρχηγών ΓΕΕΘΑ, ο Τούρκος, σύμφωνα με πληροφορίες, εμφανίστηκε άκρως επιθετικός, σχεδόν εριστικός, απευθυνόμενος στους υπόλοιπους αρχηγούς. Ούτε λίγο ούτε πολύ, τους είπε ότι “οι σύμμαχοι δεν στηρίζουν την Τουρκία στον “αντιτρομοκρατικό” αγώνα της”, τόσο στη Συρία και στο Ιράκ, όσο και εντός της Τουρκίας, και ότι, αφού έχουν έτσι τα πράγματα, κι αυτή θα ακολουθήσει τη δική της πολιτική. Η εικόνα που μεταφέρεται από τον Οργανισμό για τις σχέσεις ΝΑΤΟ – Τουρκίας, δείχνουν τεταμένες και δύσκολο να γεφυρωθούν στην παρούσα συγκυρία.

Στο μεταξύ, έγινε γνωστό το εξής εντυπωσιακό στοιχείο: Τουρκία και Ρωσία αποφάσισαν κοινές αεροπορικές – στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών σε κάποιες περιοχές της Συρίας. Αυτό το άκρως ενδιαφέρον δεδομένο, έρχεται τη στιγμή που η Άγκυρα φαίνεται πως αλλάζει τη θέση της απέναντι στον Άσαντ, και, αντί να ζητάει την εδώ και τώρα απομάκρυνσή του ως όρο για την ειρήνευση στη Συρία, συζητάει την παραμονή του. Κάτι φυσικό, εάν ληφθούν υπόψιν οι μεγάλες νίκες του Άσαντ (χάρις στους Ρώσους – και στους Τούρκους;) το τελευταίο διάστημα, με κορυφαία αυτή στο Χαλέπι. Κι όλα αυτά, στο ενδιάμεσο της αλλαγής, από την κυβέρνηση Ομπάμα, στην κυβέρνηση Τράμπ, οπότε δημιουργήθηκαν νέα τετελεσμένα στη Συρία. Δεδομένα που μάλλον δείχνουν ότι οι ΗΠΑ “εγκατέλειψαν” την εμπλοκή τους στο Συριακό. Έτσι, λοιπόν, ο Τούρκος αναπληρωτής πρωθυπουργός, Μεχμέτ Σιμσέκ, δήλωσε χαρακτηριστικά σε πάνελ για τη Συρία και το Ιράκ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός: “Όσον αφορά τη θέση μας για τον Άσαντ, πιστεύουμε ότι για τις συμφορές του συριακού λαού και για την τραγωδία (που βιώνει) ευθύνεται ξεκάθαρα ο Άσαντ. Αλλά πρέπει να είμαστε πραγματιστές, ρεαλιστές. Οι συνθήκες στο έδαφος έχουν αλλάξει δραματικά. Επομένως, η Τουρκία δεν μπορεί πια να επιμένει σε μία λύση χωρίς τον Άσαντ, αυτή δεν είναι ρεαλιστική”.

Και στη μέση, Κυπριακό

Η δήλωση αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαία, δεδομένου ότι αυτές τις ημέρες θα γίνει η ιδιαίτερα σημαντική Διάσκεψη για το Συριακό, στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστανά, στις 23 Ιανουαρίου. Την ημέρα εκείνη, μάλιστα, είχε προταθεί από τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, κατά τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, στη Γενεύη, να πραγματοποιηθεί Σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων (Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας). Όμως, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αρνήθηκε, ακριβώς με το επιχείρημα αυτής της Διάσκεψης στην Αστανά. Το θέμα είναι ότι το νέο ναυάγιο στις συνομιλίες για το Κυπριακό, όπως φάνηκε από τις εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων (ελληνικού, τουρκικού και βρετανικού υπουργείων εξωτερικών, σε επίπεδο γενικών γραμματέων και ειδικών), δείχνει πως η “λύση” μάλλον θα πάρει παράταση χρόνου.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η τουρκική πλευρά κατέβηκε στις διεργασίες των ομάδων εμπειρογνωμόνων δίχως να κομίσει την παραμικρή εναλλακτική πρόταση για το θέμα της ασφάλειας – καθεστώτος εγγυήσεων – κατοχικών στρατευμάτων. Ουσιαστικά, δηλαδή, απλώς κατεγράφησαν οι θέσεις των τριών πλευρών, δίχως να γίνει προσπάθεια εξεύρεσης συγκλίσεων. Η ελληνική πλευρά, πάντως, έχει εδώ και καιρό υποβάλλει πακέτο εναλλακτικών προτάσεων, τις οποίες εμπλούτισε και παρουσίασε και τώρα στις “τεχνικές ομάδες”. Αντίθετα, η Τουρκία εμφανίστηκε μονότονα αδιάλλακτη. Να σημειωθεί ότι οι εργασίες των “τεχνικών ομάδων” ήταν προγραμματισμένο να κρατήσουν τρείς ημέρες. Ωστόσο, δημόσια ανακοινώθηκε ότι διήρκεσαν μόλις δυο ημέρες. Στην πραγματικότητα, αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, τα πάντα είχαν τελειώσει από την πρώτη κιόλας ημέρα. Κάτι που δείχνει το μέγεθος των διαφορών.

Μια εξίσου σημαντική εξέλιξη, είναι η πληροφορία που διέρρευσε, σύμφωνα με την οποία αλλάζει στις ΗΠΑ ο κύριος χειριστής του Κυπριακού, η βοηθός υπουργού Εξωτερικών, Βικτώρια Νούλαντ. Κατά τις πληροφορίες, φέρεται να απομακρύνεται από τη θέση της, και δεν θα είναι στην κυβέρνηση Τράμπ. Το τι μέλλει γενέσθαι στο “μέτωπο του Κυπριακού” (εάν θα υπάρξει Σύνοδος υπουργών Εξωτερικών ή νέα διεθνής Διάσκεψη με ενδεχόμενη συμμετοχή Τσίπρα – Ερντογάν ή Γιλντιρίμ – Τούρκου πρωθυπουργού), θα φανεί μάλλον μετά τις 3 Φεβρουαρίου. Να σημειωθεί ότι και στον ΟΗΕ, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως νέος γενικός γραμματέας, από τον Πορτογάλο, Αντόνιο Γκουτιέρες, δεν αποκλείονται ανακατατάξεις. Πόσο μάλλον, αφού, κατά πληροφορίες, δεν φαίνονται να ταιριάζουν και πολύ τα χνώτα του νέου γ.γ. με τον ειδικό απεσταλμένο για το Κυπριακό, Μπάρθ Αϊντα, ο οποίος σε αρκετές περιπτώσεις στις συνομιλίες λέγεται πως δεν έπαιξε και τόσο “τίμιο” παιχνίδι.

ΝΑΤΟ προς Ανατολάς

Τέλος, αυτές τις ημέρες υπογράφτηκε συμφωνία Στρατιωτικής Συνεργασίας Ελλάδας – Βουλγαρίας, για το 2017. Σε αυτήν, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, προβλέπονται “δράσεις που αφορούν σε αντικείμενα επιχειρησιακής εκπαίδευσης, αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, και διεξαγωγή κοινών ασκήσεων ειδικών δυνάμεων και εναέριας αστυνόμευσης”. Όσον αφορά την “εναέρια αστυνόμευση”, επανειλημμένως έχει αναφερθεί ότι η Ελλάδα θα αναλαμβάνει σε ορισμένες περιπτώσεις την “αεροπορική κάλυψη” του εναέριου χώρου της Βουλγαρίας, δεδομένου ότι η γείτων ουσιαστικά δεν διαθέτει Πολεμική Αεροπορία, αφού τα παλαιά, σοβιετικής κατασκευής, αεροσκάφη της, είναι παροπλισμένα. Αυτά εντάσσονται στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία, στη Μαύρη Θάλασσα. Να σημειωθεί ότι εδώ και μια διετία, αλλά το τελευταίο διάστημα ιδιαίτερα διαφημίζεται και επικοινωνιακά, προωθούνται δυνάμεις του ΝΑΤΟ (γερμανικές, βρετανικές, αμερικανικές) στα σύνορα με τη Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια, επίσης, έχουν μεταφερθεί εκεί σύγχρονα οπλικά συστήματα και συστήματα επιτήρησης.

Διαβάστε περισσότερα