Πώς ο Πούτιν παίρνει τα ηνία στη Μέση Ανατολή

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πραγματοποίησε μια επίσκεψη- έκπληξη στη Συρία τη Δευτέρα, στο πλαίσιο μιας περιοδείας-αστραπής στη Μέση Ανατολή.Ο Πούτιν, ο οποίος σταμάτησε επίσης στην Αίγυπτο και την Τουρκία, συναντήθηκε με ηγέτες, πόζαρε στους φωτογράφους, υπέγραψε μια τεράστια συμφωνία για την ενέργεια και, εν πάση περιπτώσει, έπαιξε το ρόλο ενός σημαντικού διεθνούς πολιτικού.Ενώ ο αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ έχει προκαλέσει οργή σε ολόκληρη την περιοχή, ο

Στο Κάιρο, ο Πούτιν ανακοίνωσε την επανέναρξη άμεσα των ρωσικών εμπορικών πτήσεων στη χώρα για πρώτη φορά μετά από την κατάρριψη του αεροπλάνου το 2015. Οι συζητήσεις με τον Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ- ελ-Σίσι επίσης, κινήθηκαν γύρω από την υπογραφή της ρωσικής σύμβασης για πυρηνική ενέργεια ύψους 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων,καθώς και μια πιθανή συμφωνία για τη χρήση των αιγυπτιακών βάσεων από τη ρωσική αεροπορία.

Στην Άγκυρα, ο Πούτιν συναντήθηκε για όγδοη φορά με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν το 2017, σε μια περαιτέρω απόδειξη για το πόσο δραματικά οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βελτιώθηκαν μέσα στο έτος, μετά από τη δολοφονία του Ρώσου πρεσβευτή στην Τουρκία και τα δύο χρόνια που πέρασαν από τότε που οι τουρκικές δυνάμεις κατέρριψαν ένα ρωσικό πολεμικό αεροπλάνο.Ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του κατέληξαν σιγά-σιγά να αποδεχτούν ότι η Ρωσία απλώς υπερίσχυσε στη Συρία και, εν πάση περιπτώσει, είναι περισσότερο ενθουσιασμένοι από ότι με τις τρέχουσες διαμαρτυρίες τους με την Ουάσινγκτον.

Και τι γίνεται με την ίδια τη Συρία;Κατά την πρώτη του επίσκεψη στη χώρα από τότε που διέταξε τη ρωσική στρατιωτική παρέμβαση του 2015, ο Πούτιν συναντήθηκε με τον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Ασαντ, ανακήρυξε τη νίκη επί του Ισλαμικού Κράτους και ανακοίνωσε μια επικείμενη απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων."Μετά από δύο χρόνια, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις μαζί με τον Συριακό Στρατό έχουν νικήσει τη διεθνώς πιο ικανή μαχητικά τρομοκρατική ομάδα", δήλωσε ο Πούτιν σε ομιλία του στην αεροπορική βάση του Χμέιμιμ κοντά στη συριακή παράκτια πόλη Λατάκια. “Σε σχέση με αυτό, έχω αποφασίσει: ένα σημαντικό μέρος του ρωσικού στρατιωτικού σώματος στην Αραβική Δημοκρατία της Συρίας να επιστρέψει στη Ρωσία".

Υπάρχει μία υγιής ποσότητα σκεπτικισμού σχετικά με το τι μπορεί να σημαίνει αυτό το "σημαντικό κομμάτι", αλλά η στιγμή αυτή εξακολουθεί να παρουσιάζει τη δυνατότητα της Ρωσίας να κομπάζει για την αποτελεσματικότητά της στη Συρία - ανεξάρτητα από τον αριθμό των πολιτών που σκοτώθηκαν από τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές κατά τα δύο περασμένα χρόνια.Οι επικριτές κατά τη στιγμή της παρέμβασης υποστήριξαν ότι η Μόσχα εμπλεκόταν σε μια αδιέξοδη κατάσταση.Δύο χρόνια αργότερα, όμως, ο Πούτιν έχει αποδείξει τόσο ότι η Ρωσία συμπαραστέκεται στους φίλους της, όσο και ότι μπορεί να ασκεί εξουσία πολύ πέρα από την Ανατολική Ευρώπη.

"Καθώς ο παραδοσιακός ρόλος της Αμερικής συρρικνώθηκε στη Μέση Ανατολή, η Ρωσία επέκτεινε τον δικό της, κάνοντας μια κραυγαλέα επίδειξη της καταπολέμησης των ισλαμιστών τρομοκρατών για λογαριασμό μιας απρόθυμης Δυτικής Χριστιανοσύνης", γράφει η Julia Ioffe στο "Atlantic", σε ένα πρόσφατο κεντρικό άρθρο για την στρατηγική του Πούτιν.

Συγκριτικά, δύο διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ προσπάθησαν να καταλήξουν σε μια συνεκτική πολιτική στη Μέση Ανατολή.Οι σχολιαστές διαφόρων τάσεων προειδοποιούσαν τη διοίκηση του Ομπάμα για την ενεργοποίηση των αραβικών δυνάμεων, που ήταν παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ πριν από τις δημοκρατικές εξεγέρσεις του 2011 και στη συνέχεια ότι δεν έκανε αρκετά για να διώξει τον Ασαντ, καθώς η εξέγερση στη Συρία "φούντωνε". "Η κυβέρνηση Ομπάμα, λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντός της, έδωσε πολλές ευκαιρίες στη Ρωσία", δήλωσε ο Paul Salem του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής στο Today's WorldView. "Και με αυτή τη σημερινή διοίκηση, με έναν πρόεδρο που είναι πραγματικά φιλο-ρώσος, οι [Ρώσοι] τα πάνε επίσης αρκετά καλά".

Παραδόξως, ο Τραμπ -ο οποίος κατήγγειλε την κληρονομιά των πολέμων των ΗΠΑ στην περιοχή- έκανε μια μεγάλη επίδειξη εκτόξευσης πυραύλων σε ένα συριακό κυβερνητικό αεροδρόμιο, μετά από την επίθεση με χημικά όπλα σε πολίτες που πραγματοποίησε ο Άσαντ νωρίτερα αυτό το έτος.Από τότε όμως δεν έχει δείξει έντονο ενδιαφέρον για τη Συρία, πέρα από την εκτέλεση των τελικών σταδίων της εκστρατείας του Ομπάμα κατά του Ισλαμικού Κράτους, η οποία περιελάμβανε την πρόσφατη ανάκτηση της Ράκα.Ο Τραμπ έθεσε επίσης τέλος στην αμερικανική μυστική υποστήριξη στους καταπονημένους "μετριοπαθείς" αντάρτες της Συρίας.

Οι τελευταίες συμπλοκές του Τραμπ δεν είναι πιθανό να βοηθήσουν.Στην Άγκυρα, μαζί με τον Ερντογάν, ο Πούτιν εκμεταλλεύτηκε την ανησυχία για την κίνηση του Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.Τόνισε ότι η εντολή του Τραμπ "δεν βοηθά την διευθέτηση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, αλλά το αντίθετο, αποσταθεροποιεί την ήδη δύσκολη κατάσταση στην περιοχή".

Μια έρευνα του Pew που διεξήχθη φέτος σε κατοίκους ορισμένων χωρών της περιοχής διαπίστωσε ότι το 64% θεωρεί ότι η Ρωσία έχει μεγαλύτερη επιρροή στις υποθέσεις της Μέσης Ανατολής σε σύγκριση με μια δεκαετία πριν.Αυτή η αντίληψη μπορεί να αυξηθεί τους ερχόμενους μήνες, με τη Ρωσία να επωφελείται. "Για πολλούς τοπικούς παράγοντες, η αυξανόμενη παρουσία της Ρωσίας φαίνεται να είναι πιο ελκυστική ως πηγή κάποιας ισορροπίας", γράφει ο Τούρκος ακαδημαϊκός Talha Kose στην εφημερίδα Daily Sabah, μια εφημερίδα υπέρ του Ερντογάν."Οι ασταθείς κινήσεις της διοίκησης Τραμπ, όπως η πρόσφατη αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, θα επιταχύνει μόνο την παρακμή της επιρροής των ΗΠΑ και θα ανοίξει το δρόμο στη Μόσχα".

Σύμφωνα με τον Salem, οι Ρώσοι "δεν ενδιαφέρονται για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, αλλά θα εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες τους" για να επεκτείνουν την επιρροή τους στη Μέση Ανατολή και να παίξουν τον ρόλο μιας διεθνούς δύναμης.Οι προσπάθειές τους θα συμπεριλάβουν την εξαγωγή όπλων και την πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς -όπως διαπιστώνεται στην επίμαχη συμφωνία με την Αίγυπτο- και την δημιουργία πρόσβασης σε δυνητικά τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο.

Από πολιτική άποψη, καθώς ο Τραμπ εισέρχεται σκληρά στη μία πλευρά της Σαουδικής-Ιρανικής αντιπαλότητας, ο Salem υποστηρίζει ότι οι Ρώσοι θα "χτυπήσουν όπου θέλουν, ευτυχισμένοι που θα είναι ο δεύτερος πιο αποτελεσματικός 'παίκτης'" στη Μέση Ανατολή, σε αντίθεση με τον χαοτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. "Η Μόσχα έχει μια στρατηγική, την εκπληρώνει μέσα από έγκαιρες και καλά εκτιμημένες πολιτικές που έχουν ενισχύσει με επιτυχία τη θέση της όχι μόνο με το Ιράν, αλλά και στους συμμάχους μας και σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή", γράφει ο Stephen Blank του Συντηρητικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής της Αμερικής."Η αμερικανική εμπλοκή έχει εκφυλιστεί σε μια σειρά από σπασμωδικές και, στην καλύτερη περίπτωση, τακτικές κινήσεις και στη χειρότερη σε μια αφηρημένη οργή ενάντια σε πλασματικές απειλές, ακόμη και αν αποφασίσουμε να αποφύγουμε να αντιμετωπίσουμε τις πραγματικές απειλές για τη θέση μας καιτην επιρροή μας".

washingtonpost.com

Διαβάστε περισσότερα