Οίκοι αξιολόγησης: Οι καραγκιόζηδες της οικονομίας

Την ώρα που οριστικοποιείται η συμφωνία μεταξύ του Ομπάμα και του κογκρέσου σχετικά με την οροφή χρέους των ΗΠΑ, η Αμερική  ακόμη περιμένει την ετυμηγορία των οίκων αξιολόγησης.Θα δώσουν το ΟΚ, ή θα διατάξουν το κογκρέσο να αφαιρέσει κι άλλα χρήματα από τους φτωχούς, τους άρρωστους, και τους ηλικιωμένους, προκειμένου να συνεχίσουν να αξιολογούν τη χώρα θετικά;Τα ΜΜΕ επιμένουν εδώ και εβδομάδες, πως η όποια πολιτική συμφωνία σχετικά με το αμερικανικό χρέος θα κριθεί τελικά από τους τρεις οίκους αξιολόγησης. Το αν θα πετύχει δηλαδή, ή όχι, εξαρτάται από την ετυμηγορία τους. Μας έχουν πει πως οι όποιες συζητήσεις μεταξύ του προέδρου και των ηγετών του κογκρέσου δεν αρκούν, και πως μάλλον θα χρειαστούν πολύ αυστηρότερες περικοπές δημοσίων δαπανών και κοινωνικών προγραμμάτων, για να συναινέσουν οι οίκοι.Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι αυτοί οι οίκοι, πριν καταδικάσουμε τους μη προνομιούχους συμπατριώτες μας στην εξαθλίωση.Είναι οι ίδιοι οίκοι που αξιολογούσαν ως άριστα, κάποια δηλητηριώδη επενδυτικά προϊόντα, που χρησίμευαν ως εγγυήσεις για ενυπόθηκα δάνεια, που με τη σειρά τους χρησιμοποιήθηκαν για να αγοραστούν ακίνητα σε τιμές φούσκας, και με όρους που ο δανειζόμενος σίγουρα δεν μπορούσε να εκπληρώσει.Σε πολλές περιπτώσεις, οι τραπεζίτες συμπλήρωναν πλαστά στοιχεία, έτσι ώστε να μπορούσαν οι πολίτες να πάρουν δάνεια, για τα οποία όμως δεν πληρούσαν τους όρους. Όλα αυτά τα γνώριζαν οι οίκοι, και τα θεωρούσαν μια χαρά. Μάλιστα, αμείβονταν με εκατομμύρια δολάρια, για τις αξιολογήσεις τους.Και αυτή δεν ήταν η μόνη φορά που οι οίκοι τα θαλάσσωσαν πριν από την οικονομική κρίση. Η Lehman Bros είχε αξιολογηθεί με άριστα, μέχρι το τέλος. Όπως με άριστα είχε αξιολογηθεί και η Bear Stearns. Το γεγονός ότι αυτές οι γιγάντιες επενδυτικές τράπεζες κρατούσαν στα χέρια τους εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε ομόλογα με εγγύηση τα επισφαλή ενυπόθηκα δάνεια, ουδόλως απασχόλησε τους οίκους.Όπως δεν τους απασχόλησε ότι η AIG είχε εκδώσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ασφάλειας με μορφή credit default swaps, έναντι των παραπάνω ομολόγων. Και η AIG ήταν αξιολογημένη από τους οίκους με ΑΑΑ.Σε άλλες περιπτώσεις, η Enron είχε καταφέρει να κρύψει δεκάδες δισεκατομμύρια σε χρέος μέσα στα λογιστικά βιβλία των θυγατρικών της. Αυτό βέβαια ήταν και κακό και παράνομο, αλλά οι οίκοι αξιολόγησης δεν πήραν χαμπάρι.Η WorldCom κατάφερνε και κέρδιζε, καμουφλάροντας δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια εξόδων συντήρησης, ως επενδύσεις κεφαλαίων, που υποτιμούνται με τον καιρό.Εν ολίγοις, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τους οίκους αξιολόγησης ως τους «καραγκιόζηδες» της οικονομίας. Εκτός κι αν πρόκειται απλά, περί διαφθοράς.Αλλά πέρα από το ερώτημα όσον αφορά στην επάρκειά τους, υπάρχει και ένα ακόμη, πιο βασικό: Τι θα σήμαινε για την Αμερική μια χρεοκοπία;Δεν πρόκειται για οικονομικό ούτε για φιλοσοφικό ερώτημα. Πρόκειται απλά για ζήτημα λογικής.Οι ΗΠΑ δανείζονται σε δολάρια. Παράλληλα, τυπώνουν δολάρια. Πως λοιπόν, μπορούν να βρεθούν σε θέση να μην έχουν αρκετά δολάρια για αποπληρώσουν