Ο εκλογικός… πόλεμος του Ερντογάν

Καθώς η Τουρκία προετοιμάζεται για πιθανές πρόωρες εκλογές τον Νοέμβριο, η βία είναι εκτός ελέγχου, γράφει ο Alev Scott.

Η Τουρκία υπέστη μια άνευ προηγουμένου πληθώρα επιθέσεων τη Δευτέρα, προϊόν ενός αμφιλεγόμενου «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» που υποκινήθηκε από μια προσωρινή κυβέρνηση υπό την καθοδήγηση του Προέδρου Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τις τελευταίες εβδομάδες ο τουρκικός στρατός

έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες αεροπορικές επιθέσεις, ενώ η αστυνομία έχει συλλάβει περισσότερους από χίλιους ύποπτους για διασυνδέσεις με το ISIS, την κουρδική μαχητική ομάδα PKK και πολύ-αριστερές ομάδες, όπως η DHKP-C.

Ανεξέλεγκτη βία

Σχεδόν όλοι οι ύποπτοι στις επιθέσεις της Δευτέρας ανήκαν στις δύο τελευταίες ομάδες. Συνολικά, έξι άτομα από προσωπικό ασφαλείας σκοτώθηκαν σε επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και την κουρδική νοτιοανατολική περιοχή, εγείροντας ανησυχίες για την έναρξη των αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων της Τουρκίας σε μια περίοδο που δεν έχει εκλεγμένη κυβέρνηση και βρίσκεται αντιμέτωπη με πιθανές πρόωρες εκλογές τον Νοέμβριο, εν μέσω συνεχούς περιφερειακής αναταραχής .

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, ένα παγιδευμένο με βόμβα αυτοκίνητο εξερράγη μπροστά από ένα αστυνομικό τμήμα στο Σουλτανμπεϊλί, στην Κωνσταντινούπολη και ακολούθησε μια μάχη που άφησε έναν αστυνομικό και δύο ένοπλους νεκρούς. Την επίθεση ανέλαβε η Μονάδα Λαϊκής Άμυνας, μια σχετικά άγνωστη ακροαριστερή οργάνωση που φέρεται να έχει διασυνδέσεις με ισλαμικές ομάδες. Γύρω στις οκτώ, δύο ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον του προξενείου των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη. Ένας από αυτούς, μια γυναίκα, τραυματίστηκε και συνελήφθη. Την επίθεση ανέλαβε η DHKP-C, η οποία ήταν επίσης υπεύθυνη για την επίθεση κατά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Άγκυρα το 2013.

Αργότερα το πρωί, το PKK πυροδότησε απομακρυσμένα ένα IED σε ένα δρόμο στη Σιλώπη, στη νοτιοανατολική Τουρκία, σκοτώνοντας τέσσερις αστυνομικούς σε ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο. Λίγο αργότερα, μαχητές του ΡΚΚ πυροδότησαν έναν εκρηκτικό μηχανισμό στην Μπετισεμπάπ, σκοτώνοντας έναν στρατιώτη. Αργότερα μέσα στην ημέρα, το ΡKK επιτέθηκε σε στρατιωτικά ελικόπτερα στην Τουντσελί και σε αστυνομικούς στην Ντιγιαρμπακίρ.

Ο τεράστιος όγκος των μη συντονισμένων επιθέσεων σε μία ημέρα είναι απόδειξη για τους κινδύνους που ανέλαβε η Άγκυρα για τον μονόπλευρο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» που αγνοεί σε μεγάλο βαθμό τους στόχους ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και, αντ 'αυτού, επικεντρώνεται στο ΡΚΚ. Μέχρι στιγμής, τρεις αεροπορικές επιδρομές έχουν διεξαχθεί κατά του ISIS, σε σύγκριση με εκατοντάδες εναντίον του ΡΚΚ, κυρίως στη βάση του στα βουνά Καντίλ στο Βόρειο Ιράκ, σκοτώνοντας μαχητές και κούρδους πολίτες.

Χωρίς κυβέρνηση

Η Άγκυρα ξεκίνησε επίσημα την αντιτρομοκρατική εκστρατεία της στις 24 Ιουλίου μετά από μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στις 20 Ιουλίου στην πόλη Σουρούτς για την οποία κατηγορείται το ISIS, στην οποία σκοτώθηκαν 32 νέοι ακτιβιστές που παρείχαν βοήθεια στην πολιορκημένη κουρδική πόλη Κομπάνι. Το ΡΚΚ κατηγόρησε για συνενοχή το κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν και την επόμενη μέρα προχώρησε σε αντίποινα με τη δολοφονία δύο αστυνομικών στην Ούρφα. Σε απάντηση, η Άγκυρα ξεκίνησε εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ. Οι επιθέσεις της Δευτέρας από μαχητές του ΡΚΚ ήρθαν στον απόηχο των συγκρούσεων μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας, μαχητών και αμάχων την περασμένη εβδομάδα στην Σιλόπι, η οποία άφησε πέντε νεκρούς. Ενώ υποστηρίζεται δημοσίως από το ΝΑΤΟ αλλά και από μια συμφωνία με τις ΗΠΑ στην οποία χορήγησε τις αεροπορικές βάσεων του Ιντσιρλίκ στη νότια Τουρκία, η σημερινή τουρκική εκστρατεία έχει καταδικαστεί αυστηρά τόσο στο εσωτερικό όσο και από διεθνείς παρατηρητές ως μια μορφή καλυμμένου προεκλογικού αγώνα. Η Τουρκία αντιμετωπίζει πλέον πιθανές πρόωρες εκλογές τον Νοέμβριο, αφού στις εκλογές της 7ης Ιουνίου το ΑΚΡ έχασε την πλειοψηφία του για πρώτη φορά σε 13 χρόνια, με αποτέλεσμα ένα προσωρινό κοινοβούλιο. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο 13 τοις εκατό που απέκτησε το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού (HDP), το οποίο βρίσκεται τώρα αντιμέτωπο με μαζικές συλλήψεις εκλεγμένων βουλευτών, τις οποίες ζήτησε ο Ερντογάν κατηγορώντας τους για «τρομοκρατικές διασυνδέσεις».

Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, συμπρόεδρος του HDP, έχει κατηγορήσει την κυβέρνηση Ερντογάν ότι επινοεί ταραχές για τους δικούς του σκοπούς. «Η κυβέρνηση προσπάθησε να κάνει το HDP να πληρώσει το πολιτικό τίμημα επειδή έκλεψε την πλειοψηφία στις γενικές εκλογές του Ιουνίου» είπε ο Ντεμιρτάς. «Μας επιτίθεται και προσπαθεί να καταστρέψει το εκλογικό μας σώμα και το δημόσιο κύρος μας, έτσι ώστε να μπορεί να προκηρύξει πρόωρες γενικές εκλογές και να έρθει στην εξουσία αυτοδύναμο. Κινούμασταν ειρηνικά και τώρα όλα αυτά συνέβησαν εξαιτίας της φιλοδοξίας ενός ανθρώπου».

«Απαραίτητες οι ειρηνευτικές συνομιλίες»

Ο αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπαινίχθηκε έντονα την περασμένη εβδομάδα ότι η Άγκυρα επιβαρύνει υπερβολικά τους όρους της συμφωνίας για το Ιντσιρλίκ, η οποία αφορά την παροχή των αεροπορικών βάσεων της Τουρκίας σε αντάλλαγμα για τον περιορισμό της υποστήριξης των ΗΠΑ προς τους Κούρδους. Μιλώντας στο Λευκό Οίκο, ο Ομπάμα είπε ότι είχε προειδοποιήσει τους Τούρκους να «παραμείνουμε συγκεντρωμένοι» εναντίον του ISIS, της «μεγαλύτερης απειλής για την περιοχή». Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές κατηγορούν επίσης το PKK για άσκηση βίας μετά από μια διετή εκεχειρία. «Η επιδείνωση της κατάστασης οφείλεται σε πολύπλευρους παράγοντες» δήλωσε ο Άαρον Στάιν, συνεργάτης στο Κέντρο Ραφίκ Χαρίρι του Ατλαντικού Συμβουλίου για τη Μέση Ανατολή. «Ένα μεγάλο μέρος αυτού οφείλεται στις δευτερογενείς επιπτώσεις από τη σύγκρουση της Συρίας και των Κούρδων ανταρτών στο εσωτερικό της Συρίας» σχολιάζει. «Ωστόσο, οφείλεται επίσης στην μεγάλη αύξηση της κυβερνητικής ρητορικής εναντίον των Κούρδων, που άρχισε τον Φεβρουάριο. Τόσο οι Κούρδοι όσο και η κυβέρνηση χρησιμοποιούν πλέον βία για να αποκτήσουν δύναμη για την ενδεχόμενη επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών. Και είναι τρομερά αντιπαραγωγικό».

Σε συνέντευξή του τη Δευτέρα στο BBC, ο Τζεμίλ Μπαγίκ, ο εν ενεργεία ηγέτης του PKK καθώς ο ιδρυτής του Αμπντουλάχ Οτσαλάν εκτίει ποινή φυλάκισης, είπε ότι η ομάδα θα τερματίσει τις επιθέσεις της αν η Τουρκία σταματήσει την στρατιωτική επιχείρησή της και ζήτησε μία κατάπαυση του πυρός που θα εποπτεύεται από διεθνείς παρατηρητές. Αν και πολλοί κύκλοι στην Τουρκία τον αντιμετωπίζουν με καχυποψία, ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ειλικρινή την πρόσκληση του Μπαγίκ για επανάληψη των διαπραγματεύσεων. «Είναι σαφές ότι το ΡΚΚ έριξε τις βολές τους και θέλει να επιστρέψει στην προηγούμενη καθεστηκυία τάξη», δήλωσε ο Νοτβ Φρλιντμαν, ένας ανεξάρτητος αναλυτής που ειδικεύεται στην Τουρκία και στην ευρύτερη περιοχή του Κουρδιστάν. «Δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο και για τον Ερντογάν. Το HDP στέκεται στο δρόμο του, εμποδίζοντας τις πολιτικές του φιλοδοξίες, κι έτσι παίρνει μέτρα κατά των ηγετών και των υποστηρικτών του».

Σύμφωνα με τον Φρίντμαν, θα είναι δύσκολο για τις δύο πλευρές να απεμπλακούν από τον τρέχοντα κύκλο βίας, δεδομένου του τι διακυβεύεται πολιτικά για τον Ερντογάν. «Ο Ερντογάν έχει αλλάξει τακτική απρόβλεπτα και στο παρελθόν, αλλά αυτή η αντι-κουρδική δραστηριότητα είναι τόσο νέα, τόσο κατάφωρη, ώστε το να φανταστούμε ένα νέο πρόσωπο είναι δύσκολο αυτή τη στιγμή». Ωστόσο, ο Φρίντμαν υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ μπορεί να διαδραματίσουν χρήσιμο ρόλο στην άσκηση πίεσης στην Τουρκία για να σταματήσει τις επιθέσεις του κατά των Κούρδων, μέσω της συμφωνίας του Ιντσιρλίκ.

«Μια καταδίκη των ΗΠΑ για την καταστολή του HDP –και των Κούρδων γενικότερα - θα μπορούσε να έχει μεγάλη σημασία. Οι ΗΠΑ κατέχουν σημαντική επιρροή όσον αφορά την εισβολή της Τουρκίας στα διεθνή σύνορα. Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να υποστηρίξουν τις επιθέσεις της Τουρκίας στο Καντίλ. Μπορούν να επιμείνουν ότι εάν η Τουρκία δεν θα συμμετάσχει στο συνασπισμό ενάντια του ISIS υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ, καλύτερα να μην χτυπήσουν το συριακό Κουρδιστάν, έστω και ακούσια».

Οι περισσότεροι σχολιαστές συμφωνούν ότι η Κουρδική αναζήτηση αυτονομίας δεν θα τερματιστεί με τη βία, παρά την σκληρή στάση της Άγκυρας. Ο Στάιν θεωρεί ότι η νόμιμη πολιτική διαδικασία των Κούρδων, που ενσαρκώνεται από το HDP, θα πληγεί από την επιστροφή του ΡΚΚ στη βία.

«Το κύμα βίας πλήττει όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένου και του Ντεμιρτάς, ο οποίος μπορεί τώρα να δεχθεί επιθέσεις για την σχετικά ήπια - αλλά παρόλα αυτά πολύ σημαντική - καταδίκη του ΡΚΚ. Ούτε οι αεροπορικές επιθέσεις θα νικήσουν το ΡΚΚ. Ο μόνος εφικτός τρόπος για να λυθεί αυτό είναι μέσω πραγματικών ειρηνευτικών συνομιλιών». Αυτό είναι κάτι που επανέλαβαν τόσο ο Μπαγίκ όσο και ο Ντεμιρτάς, ο οποίος έχει κατ' επανάληψη κάνει έκκληση για μια διμερή κατάπαυση του πυρός και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων: «Οι δύο πλευρές θα πρέπει να πάρουν το χέρι τους από τη σκανδάλη και τα όπλα να σιγήσουν. Αν μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, τότε μπορούμε να αναγκάσουμε τις δύο πλευρές να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αλλά χρειαζόμαστε την υποστήριξη τόσο στο εσωτερικό όσο και της διεθνούς κοινότητας».

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα