ΗΠΑ και Τουρκία προσπαθούν να αποτρέψουν την κορύφωση μιας διπλωματικής διαμάχης

Αρχικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία σταμάτησαν προσωρινά να χορηγούν βίζα στους πολίτες της άλλης χώρας. Στη συνέχεια, η τουρκική λίρα βυθίστηκε στις διεθνείς αγορές και τα περισσότερα ταξίδια μεταξύ των δύο χωρών περιορίστηκαν. Μέχρι τη Δευτέρα το μεσημέρι, οι φόβοι αυξήθηκαν ότι μια μικρή διπλωματική διαμάχη απειλούσε να ξεσπάσει σε πλήρη διπλωματική διακοπή.

Αλλά από το βράδυ, και οι δύο πλευρές φάνηκαν να λαμβάνουν μέτρα για την ελάφρυνση των εντάσεων. "Αυτή η απόφαση είναι πολύ θλιβερή πριν από οτιδήποτε άλλο", είπε ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

σε συνέντευξη Τύπου κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Κίεβο της Ουκρανίας, μια δήλωση που ακούστηκε σαν μία σπάνια συμβιβαστική σημείωση. "Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Άγκυρα έλαβε μια τέτοια απόφαση". Σε μια δήλωση λίγες ώρες αργότερα, ο Αμερικανός πρεσβευτής, Τζον Ρ. Μπας, ανέφερε: "Αυτή δεν ήταν μια απόφαση που πήραμε εύκολα. Είναι μια απόφαση που πήραμε με μεγάλη θλίψη".

Στην Τουρκία, το υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε την παύση στις θεωρήσεις βίζας επειδή προκαλούσαν "περιττή θυματοποίηση", ανέφερε το τουρκικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu. Η αντιπαράθεση συμβαίνει εν μέσω της επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, συμμάχων του ΝΑΤΟ, που διαφωνούν σε διάφορα θέματα: την αμερικανική υποστήριξη στους Κουρδικούς μαχητές στη Συρία, τα αιτήματα της Τουρκίας για την έκδοση του Ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο οποίος θεωρείται ότι βρίσκεται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα πέρυσι, και την στροφή της Τουρκίας προς τη Ρωσία στον πόλεμο στη Συρία.

Η αναστολή της βίζα ήρθε την Κυριακή το απόγευμα, αφού ένας Τούρκος υπάλληλος του Αμερικανικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη συνελήφθη εν μέσω αναφορών ότι και άλλοι υπάλληλοι του Προξενείου αναζητούνταν από τις τουρκικές αρχές. Οι Τούρκοι κατηγόρησαν τον υπάλληλο, Μετίν Τοπούζ, ότι έχουν σχέσεις με τον Γκιουλέν, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια.

Η πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε την Κυριακή ότι θα αναστείλει την επεξεργασία στις βίζες μη μεταναστών, ενώ επανεξέτασε τη δέσμευση της Τουρκίας για την ασφάλεια του προσωπικού της. Φοιτητές, επαγγελματίες ταξιδιώτες, τουρίστες και διπλωμάτες ταξιδεύουν με τέτοιες βίζες.

Μέσα σε λίγες ώρες, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε παρόμοια μέτρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, προσθέτοντας ότι η αναστολή περιελάμβανε ηλεκτρονικές βίζες και βίζες που αγοράζονταν στα σύνορα - ο τρόπος με τον οποίο οι περισσότεροι τουρίστες και άλλοι επισκέπτες για σύντομο χρονικό διάστημα εισέρχονται στη χώρα. Ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι η πρεσβεία δεν μπόρεσε να μάθει τους λόγους για τη σύλληψη του Τοπούζ ή για τα αποδεικτικά στοιχεία που είχε εναντίον του. "Η σύλληψη έθεσε ερωτήματα σχετικά με το αν ο στόχος ορισμένων αξιωματούχων είναι να διαταράξουν τη μακρόχρονη συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών", ανέφερε η δήλωση του πρεσβευτή.

Τα μέτρα, τα οποία απειλούν να δημιουργήσουν χάος στους Αμερικανούς που ταξιδεύουν στην Τουρκία, δεν φαίνεται να έχουν επιβληθεί στα σύνορα μέχρι στιγμής. Ωστόσο, οι επενδυτές τρόμαξαν. Η λίρα υποχώρησε πάνω από 4% έναντι του δολαρίου στις ασιατικές αγορές, ανέφεραν τα πρακτορεία ειδήσεων. "Είναι μια αρκετά σοβαρή ιστορική κρίση", δήλωσε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, ερευνητής στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον και συγγραφέας ενός βιβλίου για τον Ερντογάν με τίτλο "Ο Νέος Σουλτάνος: ο Ερντογάν και η Κρίση της Σύγχρονης Τουρκίας". "Η Ουάσινγκτον έδωσε στον Ερντογάν το πλεονέκτημα της αμφιβολίας για τα τελευταία 15 χρόνια από τις πολλές διπλωματικές παραβάσεις του, αλλά αυτό είναι διαφορετικό", δήλωσε ο Τσαγκαπτάι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν τόσο ανήσυχες για τις συλλήψεις των τοπικών μελών του προσωπικού τους, επειδή είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή τεχνικής και άλλης υποστήριξης στις διπλωματικές αποστολές, ανέφερε.

Ο Τοπούζ συνελήφθη επισήμως με την κατηγορία της κατασκοπείας, στην οποία αναφέρεται ότι προσπάθησε να ανατρέψει την κυβέρνηση και να ενεργήσει κατά του Συντάγματος. Οι κατηγορίες δημοσιευτήκαν στην φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah.
Ένας άλλος υπάλληλος, στο προξενείο στα Αδάνα της Τουρκίας, συνελήφθη τον Μάρτιο με παρόμοιες κατηγορίες, αλλά η υπόθεσή του δεν έχει ακόμη δικαστεί. Και οι δύο άνδρες φαίνεται να έχουν κατηγορηθεί εν μέρει λόγω των σχέσεων που ανέπτυξαν με πρώην αξιωματούχους ασφαλείας κατά τη διάρκεια των εργασιών τους - θέτοντας ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια όλων των τοπικών υπαλλήλων των αμερικανικών διπλωματικών αποστολών στην Τουρκία.

Η απόφαση της Τουρκίας να καλωσορίσει τους ηγέτες του Ιράν και της Βενεζουέλας τις τελευταίες εβδομάδες έχει επίσης αναστατώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως είπε ο Τσαγκαπτάι, όπως και το γεγονός ότι ο Ερντογάν εγκατέλειψε τα δημοκρατικά πρότυπα αφότου επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου χρόνου και στη συνέχεια πήρε στα χέρια του περισσότερες εξουσίες μετά από ένα δημοψήφισμα την άνοιξη.

Η Τουρκία έχει συλλάβει δεκάδες αλλοδαπούς πολίτες κατηγορώντας τους για τρομοκρατία, ανάμεσά τους και αρκετούς Αμερικανούς. Είναι ολοένα και πιο σαφές ότι θεωρούνται πιθανά διαπραγματευτικά χαρτιά στις προσπάθειες της Τουρκίας να εξαναγκάσει την έκδοση του Γκιουλέν.

Ο Ερντογάν εξέφρασε επίσης την οργή του για τις κατηγορίες εναντίον 15 σωματοφυλάκων του σχετικά με τη χρήση βίας εναντίον διαδηλωτών στην Ουάσινγκτον τον Μάιο και για δικαστικές υποθέσεις εναντίον πρώην Τούρκων υπουργών και τριών άλλων σε μια υπόθεση συνωμοσίας για παραβίαση κυρώσεων κατά του Ιράν. Ο Πρόεδρος Τραμπ επαίνεσε τον Ερντογάν ως ισχυρό σύμμαχο στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Είπε τον περασμένο μήνα μετά από μια συνάντηση στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών ότι οι δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών ήταν "πιο στενοί από ποτέ".

Τη Δευτέρα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Αμπντουλχαμίτ Γκιούλ δήλωσε σε συνέντευξη στην τηλεόραση ότι δεν έχει ληφθεί απόφαση για τη σύλληψη άλλων Αμερικανών υπαλλήλων, απορρίπτοντας τις τοπικές ειδήσεις ότι οι εισαγγελείς προετοιμάζονταν να συλλάβουν και άλλον υπάλληλο του προξενείου. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Κωνσταντινούπολης είπε τη Δευτέρα λέγοντας ότι ένας εργαζόμενος στο προξενείο της Κωνσταντινούπολης, για τον οποίο δόθηκαν μόνο τα αρχικά Ν.Μ.Κ., είχε προσκληθεί στο γραφείο του εισαγγελέα για ανάκριση. Η σύζυγος και το παιδί του άνδρα τέθηκαν υπό κράτηση στην Αμάσεια. Δύο ακόμη άτομα κρατήθηκαν σε σχέση με την υπόθεση του Τποπούζ, ανέφερε το κανάλι ειδήσεων NTV. Ένας αξιωματούχος των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι οι τρέχουσες βίζες παραμένουν έγκυρες και ότι οι Τούρκοι πολίτες μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για βίζα σε άλλες χώρες, ενώ οι υπηρεσίες στην Τουρκία έχουν ανασταλεί.

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα