Φινλανδία: Η «επόμενη Ελλάδα» της ευρωζώνης;

Η Φινλανδία ήταν ένας από τους πιο έντονους επικριτές της Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της, επιπλήττοντάς την για την αποτυχία της να περάσει τις μεταρρυθμίσεις για να αναζωογονήσει την οικονομία της. Τώρα, το σκανδιναβικό έθνος αγωνίζεται για την αναμόρφωση της οικονομία του, καθώς προσπαθεί να βγει από μια τριετή ύφεση η οποία έκανε τον υπουργό Οικονομικών της να χαρακτηρίσει την χώρα τον «νέο ασθενή της Ευρώπης».

Οι προσπάθειες του νέου πρωθυπουργού Γιούχα Σίπιλα να περικόψει τις διακοπές και τους μισθούς προκάλεσαν τεράστιες απεργίες και διαδηλώσεις, ενώ μια μεγάλη μεταρρύθμιση της υγειονομικής περίθαλψης εξέθεσε τις ιδεολογικές διαιρέσεις στην κυβέρνηση συνασπισμού του, σπρώχνοντάς την στο χείλος της κατάρρευσης την περασμένη εβδομάδα.

Έχουν υπάρξει ακόμη και εκκλήσεις από έναν βετεράνο βουλευτή του Σιπίλα, για μια κοινοβουλευτική συζήτηση για το αν η Φινλανδία θα πρέπει να αποχωρήσει από την ευρωζώνη, ώστε να μπορέσει να υποτιμήσει το νόμισμά της και να τονώσει τις εξαγωγές - ένα σημάδι της απογοήτευσης στη χώρα.

Στην τελευταία εκδήλωση των δυσκολιών από τις περικοπές των δαπανών στα κράτη της ζώνης του ευρώ, ο Σιπίλα περπατά σε τεντωμένο σχοινί. Πρέπει να προωθήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης, ενώ προσπαθεί να εξευμενίσει τα εργατικά συνδικάτα για να αποφευχθούν περαιτέρω απεργίες και δαπανηρές μισθολογικές συμφωνίες το επόμενο έτος – κρατώντας παράλληλα ενωμένο τον συνασπισμό των τριών κομμάτων. Η ανεργία και το δημόσιο χρέος αυξάνονται σε μια χώρα που επλήγη από το υψηλό κόστος εργασίας, την πτώση της τηλεφωνικής επιχείρησης Nokia –μιας εθνικής επιχειρηματικής ναυαρχίδας- και την ύφεση στη Ρωσία, μία από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές αγορές της.

Και με ένα πληθυσμό που γερνά ταχέως, οι οικονομολόγοι λένε ότι η προοπτική είναι δυσοίωνη για τη Φινλανδία, η οποία έχει χάσει το τριπλό Α της πιστοληπτικής ικανότητας της και βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Σιπίλα - ο οποίος έχει προειδοποιήσει ότι η Φινλανδία θα μπορούσε να είναι η επόμενη Ελλάδα - πιέζει για ετήσιες περικοπές 10 δις ευρώ ως το 2030, και 4 δις ευρώ μέχρι το 2019.

Ως μέρος αυτής της κυβέρνησης, που είναι στην εξουσία εδώ και πέντε μήνες, σχεδιάζει να επανεξετάσει συνολικά την υγειονομική περίθαλψη, την τοπική αυτοδιοίκηση και την αγορά εργασίας για την ενίσχυση της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών.

Διαδηλώσεις και απεργίες

Αλλά η έκκληση του πρωθυπουργού για ένα «κοινό πνεύμα μεταρρύθμισης» συνάντησε την κατακραυγή, όταν πρότεινε την περικοπή των διακοπών στο δημόσιο τομέα και τη μείωση του ποσού της επιπλέον αμοιβής που δίνεται στους υπαλλήλους που εργάζονται την Κυριακή, για να μειώσουν το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 5 τοις εκατό.

Περίπου 30.000 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο Ελσίνκι το Σεπτέμβριο, στη μεγαλύτερη διαδήλωση της χώρας από το 1991. Η κυβέρνηση υπαναχώρησε σύντομα, λέγοντας ότι θα εξοικονομήσει τα χρήματα από αλλού.

Ο μέσος Φιλανδός εργάζεται λιγότερες ώρες την εβδομάδα από οποιονδήποτε άλλο πολίτη της ΕΕ, σύμφωνα με το think-tank Φινλανδικό Επιχειρηματικό και Πολιτικό Φόρουμ. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι η Φινλανδία βρίσκεται 15 τοις εκατό πίσω από τη Γερμανία και τη Σουηδία στην ανταγωνιστικότητα του κόστους εργασίας, με αποτέλεσμα την απώλεια μεριδίου στην παγκόσμια αγορά των εξαγωγών.

Οι διαφωνίες σχετικά με τις περικοπές κόστους στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης την περασμένη εβδομάδα απείλησαν να διαλύσουν την κυβέρνηση συνασπισμού, πριν επιτευχθεί μια συμφωνία. Ο καυγάς εξέθεσε τα ρήγματα στον τρικομματικό συνασπισμό του Σιπίλα, που περιλαμβάνει συντηρητικούς αγρότες ψηφοφόρους, αστούς τεχνοκράτες και λαϊκιστές ενάντια στη μετανάστευση. Ο Σιπίλα μπορεί να είναι πρόθυμος για μεταρρύθμιση, αλλά αντιμετωπίζει αντιπολίτευση από συντηρητικά μέλη του δικού του Κόμματος του Κέντρου. Το κόμμα Εθνικού Συνασπισμού, με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών Αλεξάντερ Σταμπ, είναι ρεφορμιστικό, αλλά το κόμμα Φινλανδοί κλίνει προς τα αριστερά στη δημοσιονομική πολιτική και δεν συμφωνεί με τη λιτότητα.

Η απογοήτευση του Σταμπ ήταν εμφανής όταν είπε το Σεπτέμβριο: «Βασικά, είμαστε ο ασθενής της Ευρώπης». Αυτή η ετικέτα –που χαρακτηρίζει την αποτυχία μιας χώρας να μεταρρυθμίσει την οικονομία της- χρησιμοποιήθηκε ευρέως για τη Γερμανία γύρω στο 2000 και πιο πρόσφατα για τη Γαλλία.

Μειώνεται το εργατικό δυναμικό

Μια εναλλακτική λύση στη λιτότητα - η αύξηση των δαπανών για την τόνωση της ανάπτυξης - δεν είναι στο τραπέζι, καθώς το δημόσιο χρέος παραβιάζει ήδη το όριο του 60 τοις εκατό της ΕΕ. Είναι ακόμα χαμηλά συγκριτικά με πολλά άλλα κράτη, αλλά δεδομένης της γρήγορης γήρανσης του πληθυσμού της Φινλανδίας, η κυβέρνηση λέει ότι η αύξηση του χρέους πρέπει να σταματήσει.

Η Φινλανδία αναμένεται να έχει τον υψηλότερο ευρωπαϊκό μέσο όρο του δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων (Old-age dependency ratio) μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ μέχρι το 2020, με 35,8 άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω να αντιστοιχούν σε 100 άτομα που είναι σε ηλικία εργασίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Καθώς το ποσοστό ανεργίας ανεβαίνει προς το 10 τοις εκατό, πολλοί Φινλανδοί λαχταρούν την εποχή προ του 1990, όταν μπορούσαν να υποτιμήσουν το μάρκα ξανά και ξανά για να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών.

Η γειτονική Σουηδία επωφελήθηκε από μια απότομη πτώση στο νόμισμα, στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Χωρίς ένα ανεξάρτητο νόμισμα, η κυβέρνηση ζητά μια «μετριοπαθή συμφωνία για τους μισθούς», καθώς οι συλλογικές συμβάσεις λήγουν σε πολλούς τομείς το επόμενο έτος. Πριν από την έναρξη των συνομιλιών για τους μισθούς, η κυβέρνηση έχει ζητήσει από τα συνδικάτα να παρουσιάσουν εναλλακτικές λύσεις για τις περικοπές που προτείνει.

Η πλειοψηφία των Φινλανδών εξακολουθεί να υποστηρίζει το ευρώ. Μια σφυγμομέτρηση του Ευρωβαρόμετρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την περασμένη εβδομάδα έδειξε ότι το 64 τοις εκατό των Φινλανδών υποστηρίζουν το ενιαίο νόμισμα, αν και το ποσοστό ήταν κάτω από το 69 τοις εκατό πριν από ένα χρόνο. Αλλά σε μια ένδειξη αγανάκτησης, ο Παάβο Βάιρινεν, ένας βετεράνος του κόμματος του Σιπίλα και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για να ζητήσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ένταξη στο ευρώ. Με περισσότερες από 49.000 υπογραφές, το ζήτημα είναι πιθανό να συζητηθεί στο κοινοβούλιο την επόμενη χρονιά. «Η Φινλανδία έχει ένα ακριβό εργατικό δυναμικό και υψηλούς φόρους», σχολιάζει ο Γιάνε Ράντανεν, διευθύνων σύμβουλος της Merta Logistic Oy, μιας φινλανδικής εταιρείας τροφίμων start-up, που θέλει να ξεκινήσει εξαγωγές γκουρμέ ψαριών το επόμενο έτος. «Για τις εξαγωγές, θα ήταν πολύ χρήσιμο να έχουμε το πλεονέκτημα της υποτίμησης».

reuters.com

Διαβάστε περισσότερα