Ευρώπη: μια λεωφόρος με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας

Πολλά έχουν γραφτεί κατά το παρελθόν έτος για τους κινδύνους μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων, στην οποία οι 17 χώρες της ευρωζώνης προχωρούν πιο γρήγορα από ό,τι η υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια τέτοια απόκλιση, λέει η λογική, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή ενός ξεκαθαρίσματος για την 60χρονη μεταπολεμική ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και να χωρίσει την ΕΕ.

Ωστόσο, αντί να έχει μία ταχύτητα, δύο ταχύτητες, ή και καθόλου ταχύτητες, ή να είναι στα πρόθυρα της αντίστροφης μετάβασης, η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει περισσότερο με μια λεωφόρο με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας. Και όταν οι ηγέτες της ΕΕ ξανασυναντηθούν

στη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, στις 13 και 14 Δεκεμβρίου, το επίκεντρο των συζητήσεων θα είναι το πώς θα προχωρήσουν.

Στην αργή λωρίδα, που βρίσκεται πλησιέστερα προς τη ράμπα εξόδου σε περίπτωση στραβοτιμονιάς, είναι η Βρετανία, ο απρόθυμος εταίρος της Ευρώπης τα τελευταία 40 χρόνια. Όπως επανέλαβε αυτή την εβδομάδα ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, ένας πιθανός μελλοντικός πρωθυπουργός και πρώην ανταποκριτής στις Βρυξέλλες, η Βρετανία βρίσκεται στη διαδικασία αναδιαμόρφωσης των δεσμών της με την Ευρώπη, έχοντας λιγότερη προσήλωση στο στόχο και όχι περισσότερη.

Πολλοί Βρετανοί δυσανασχετούν με αυτό που θεωρούν παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα που κυμαίνονται από την κατάσταση του Λονδίνου ως χρηματοοικονομικού κέντρου ως το δικαίωμα ψήφου των φυλακισμένων.

Προς το παρόν, η Βρετανία κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, όπως όλοι οι άλλοι, αλλά τους επόμενους μήνες ή τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε κάλλιστα να αποφασίσει ότι έχει να κερδίσει λιγότερα εντός από ό,τι εκτός.

Πέρα από τη Βρετανία, είναι πιο δύσκολο να εντοπίσουμε με ακρίβεια ποιες χώρες έχουν κολλήσει στη δεξιά λωρίδα (ή αριστερή στους βρετανικούς αυτοκινητόδρομους), αλλά διπλωμάτες της ΕΕ δείχνουν τουλάχιστον δύο: την Τσεχία και τη Σουηδία.

Δεν ακολουθούν  την ίδια δημόσια σκληρή γραμμή με τη Βρετανία στη διαμάχη, αλλά με λεπτούς τρόπους και οι δύο έχουν δείξει μια αυξανόμενη δυσφορία για την βαθύτερη και ταχύτερη ολοκλήρωση που προωθεί η ΕΕ. Στο τέλος του 2011, οι Τσέχοι ακολούθησαν την Βρετανία, αρνούμενοι να υπογράψουν τη «δημοσιονομική συμπίεση», μια συνθήκη που επιβάλλει αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία για τα κράτη μέλη και την οποία οι άλλες 25 χώρες της ΕΕ έχουν επικυρώσει.

Η Σουηδία έφτασε πολύ κοντά στο να συμμαχήσει με τους Βρετανούς και τους Τσέχους για τη συμπίεση και τώρα είναι στο ίδιο στρατόπεδο και σε ένα άλλο ευαίσθητο και επείγον θέμα, την τραπεζική ένωση.

Η ώθηση για τη δημιουργία μιας ενοποιημένης τραπεζικής δομής σε όλη την ευρωζώνη και η ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ωθήσει τις χώρες εκτός ευρωζώνης να καθορίζουν τις θέσεις τους απότομα. Οι πολίτες ανησυχούν για την απώλεια της κυριαρχίας τους, αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το ίδρυμα που εστιάζει στο ευρώ, αποκτήσει την αποκλειστική εποπτεία.

Για διαφορετικούς λόγους, η Βρετανία, η Σουηδία, η Τσεχική Δημοκρατία και μια χούφτα άλλες χώρες όπως