Η αρπαγή της Καρυάτιδας της Ελευσίνας από τον Βρετανό Έντουαρντ Κλαρκ, που κατηγορούσε τον Έλγιν για λεηλασία του Παρθενώνα
Το 1676 χωρικοί εντόπισαν στην Ελευσίνα ένα μαρμάρινο άγαλμα. Είχε τη μορφή μιας λυγερόκορμης γυναίκας και το κεφάλι της κοσμούσε μία κίστη, ένα κυλινδρικό κουτί με γιρλάντες και στάχυα για στολίδια. Οι χωρικοί δεν το πείραξαν, πεπεισμένοι ότι μία ανώτερη δύναμη είχε φέρει το άγαλμα εκεί. Με τα χρόνια, η Καρυάτιδα συνδέθηκε με τις λαϊκές δοξασίες και έγινε η προστάτιδα των καλλιεργειών τους.
Η Καρυάτιδα της Ελευσίνας, σχέδιο του John Flaxman, 1803
Σχεδόν δύο αιώνες αργότερα, τον χειμώνα του 1801, ένας Βρετανός ακαδημαϊκός αντίκρισε το άγαλμα στα βοσκοτόπια της Ελευσίνας.
Το όνομά του ήταν Έντουαρντ Κλαρκ και σαν τον συμπατριώτη του, Λόρδο Έλγιν, αντιλήφθηκε αμέσως την τεράστια αξία του.
Στο παρελθόν είχε κατηγορήσει τον Έλγιν για την καταστροφή του Παρθενώνα, αλλά όταν ήρθε αντιμέτωπος με τον δικό του αρχαίο θησαυρό, άλλαξε γνώμη.
Το φιρμάνι του πασά και η «ευλογία» του παπά
Ο Βρετανός δεν έδωσε σημασία στις εκκλήσεις των ντόπιων που του ζητούσαν να μην πάρει την Καρυάτιδα, γιατί πίστευαν ότι μόλις έχαναν την «προστάτιδά» τους, θα καταστρέφονταν οι καλλιέργειές τους.
Συνεννοήθηκε με τον Τούρκο Πασά και με ένα αδρό φιλοδώρημα, εξασφάλισε την πολυπόθητη άδεια για τη μεταφορά του γλυπτού.
Όταν ο Κλαρκ επέστρεψε στην Ελευσίνα, προσέλαβε διάφορους χωρικούς για να τον βοηθήσουν να μεταφέρει το άγαλμα.
Για να τους πείσει, επέδειξε το φιρμάνι που είχε παραλάβει από τους Τούρκους.
Ο λαϊκός μύθος λέει ότι την ώρα που οι ντόπιοι συζητούσαν, ένα βόδι πλησίασε το άγαλμα, το χτύπησε με τα κέρατά του και έφυγε τρέχοντας προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Η περίεργη συμπεριφορά του πανικόβαλε τους ντόπιους.
Εξέλαβαν την κίνηση ως προειδοποίηση από το Θεό να μην πειράξουν το άγαλμα, γιατί θα ζημιωνόταν η σοδειά.
Ο Κλαρκ όμως, δεν θα άφηνε τις ντόπιες δοξασίες να τον σταματήσουν.
Το επόμενο πρωί εμφανίστηκε στην περιοχή μαζί με έναν παπά στο πλευρό του. Ο ιερέας της Ελευσίνας πήρε στα χέρια του ένα κασμά και έδωσε το πρώτο χτύπημα στη βάση του αγάλματος.
Ήταν το σήμα που χρειάζονταν οι ντόπιοι για να πειστούν ότι ο Θεός ήταν μαζί τους και επέτρεπε την μεταφορά του αγάλματος…
Άποψη Ελευσίνας από τον αρχαιολογικό χώρο, στα αριστερά ο ναός του Αγίου Γεωργίου. L. Heldring, 1898.
Αρπαγή με «λαϊκή συμμετοχή»
Αμέσως συγκεντρώθηκαν περίπου 100 εργάτες που χωρίστηκαν σε δύο ομάδες.
Έδεσαν το άγαλμα με σχοινιά και η μία ομάδα τραβούσε απ’ τη μεριά, ενώ η δεύτερη ομάδα απ’ την αντίθετη για να το ξεκολλήσουν απ’ το χώμα.
Ορισμένοι είχαν τοποθετήσει λοστούς στη βάση και πίεζαν με όλη τους τη δύναμη.
Τα παιδιά καθάριζαν το δρόμο από πέτρες για να γίνει πιο ομαλά η μετακίνηση.
Μέχρι το τέλος της ημέρας, είχαν μεταφέρει το άγαλμα στο λιμάνι και από εκεί έφυγε για Αγγλία στις 23 Νοεμβρίου.
Αριστερα η Καρυάτιδα που άρπαξε ο Έντουαρντ Κλαρκ την τοποθέτησαν στη βιβλιοθήκη του Κέιμπριτζ. Δεξιά η άλλη Καρυάτιδα που διασώθηκε και εκτίθεται στην Ελευσίνα
Από την Ελευσίνα στο βυθό της θάλασσας και μετά στο Κέιμπριτζ
Το πλοίο βούλιαξε λίγο πριν φτάσει στον προορισμό του και η Καρυάτιδα έμεινε στο βυθό της θάλασσας για δύο χρόνια.
Κατάφεραν να την ανασύρουν την 1η Ιουλίου του 1803 και την τοποθέτησαν στη βιβλιοθήκη του Κέιμπριτζ.
Για την προσφορά του, ο Κλαρκ κέρδισε τον τίτλο του «Doctor of Laws» και το όνομά του χαράχτηκε στη βάση του αγάλματος.
Πέθανε το 1822 και δεν είδε ποτέ τη δεύτερη Καρυάτιδα της Ελευσίνας, που ανασκάφηκε το 1892 και εκτίθεται στο Μουσείο της Ελευσίνας σε άριστη κατάσταση.
Πηγή: Eλένη Στούμπου-Κατσαμούρη,
Η άλλη Καρυάτιδα, εφ.»Μακεδονία», Κυριακή 29.05.2011 και αναδημοσίευση: http://www.elzoni.gr/html/ent/439/ent.26439.asp
Το κείμενο βασίζεται στην έρευνα για την αρχαιολογική ταινία μικρού μήκους «Το παράξενο πεπρωμένο της αρπαγείσας κόρης», σενάριο-σκηνοθεσία: Ελένη Στούμπου-Κατσαμούρη, βραβείο μικρού μήκους στο Φεστιβάλ Αρχαιολογικών Ταινιών της Αμιένης (Γαλλία) το 2011
Το άρθρο Η αρπαγή της Καρυάτιδας της Ελευσίνας από τον Βρετανό Έντουαρντ Κλαρκ, που κατηγορούσε τον Έλγιν για λεηλασία του Παρθενώνα δημοσιεύθηκε αρχικά στον δικτυακό τόπο ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ψυχαγωγία
- Ζωζώ Σαπουντζάκη: Σπάνια νυχτερινή έξοδος με εντυπωσιακό λουκ! Δείτε πως υποδέχτηκε το νέο χρόνο
- Το παιδί που έχασε τη μητέρα του στον βομβαρδισμό του Πειραιά και έγινε ταινία. Υιοθετήθηκε από μία περαστική, κατέληξε στην Αμερική ενώ η πραγματική του μητέρα το αναζητούσε
- Η Μαρία Ένεζλη μιλάει αποκλειστικά στο tvnea.com λίγο πριν την πρεμιέρα του «Art Box»
- Σουλεϊμάν. Ήταν μεγαλοπρεπής στις μάχες ή στις δεξιώσεις; Υπήρξε ένας βάρβαρος οραματιστής ή ένας πανέξυπνος ηγέτης;
- Μητσιάς & Καραμπέτη, φέρνουν τον… “Γκάτσο που αγάπησα” στη Θεσσαλονίκη, για μία παράσταση…
- Νέο album για τους Tango With Lions…
- Katy Perry: Πώς γυρίστηκε το video clip για το «Hey Hey Hey»;
- «If You Leave Me Now»: Ο Charlie Puth σε νέο single με τους Boyz II Men
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Mixani tou Xronou
- Το παιδί που έχασε τη μητέρα του στον βομβαρδισμό του Πειραιά και έγινε ταινία. Υιοθετήθηκε από μία περαστική, κατέληξε στην Αμερική ενώ η πραγματική του μητέρα το αναζητούσε
- Σουλεϊμάν. Ήταν μεγαλοπρεπής στις μάχες ή στις δεξιώσεις; Υπήρξε ένας βάρβαρος οραματιστής ή ένας πανέξυπνος ηγέτης;
- Η ζωή του αληθινού ελέφαντα Τζάμπο και ο τραγικός του θάνατος όταν συγκρούστηκε με τρένο. Μεγάλωσε σε ζωολογικούς κήπους και έγινε το διασημότερο ζώο του 19ου αιώνα
- Το Μπαρουτάδικο στο Αιγάλεω που «γέννησε» την ΠΥΡΚΑΛ. Πώς πέρασε στα χέρια του Μποδοσάκη και έφτιαχνε πυρομαχικά στον πόλεμο του ’40. Τα αιματηρά εργατικά ατυχήματα στις σήραγγες και η μετατροπή σε πάρκο (βίντεο drone)
- Ο ναύαρχος Κουντουριώτης αποφεύγει την παγίδα των Τούρκων και ταπεινώνει το «Βαρβαρόσα». Η θρυλική ναυμαχία της Λήμνου και η κυριαρχία του ελληνικού στόλου
- Μουσικό Quiz: Μπορείτε να βρείτε τα τραγούδια που έχει γράψει ο Θ. Παπακωνσταντίνου;
- Τελευταία Νέα Mixani tou Xronou
- Μουσικό Quiz: Μπορείτε να βρείτε τα τραγούδια που έχει γράψει ο Θ. Παπακωνσταντίνου;
- Η ζωή του αληθινού ελέφαντα Τζάμπο και ο τραγικός του θάνατος όταν συγκρούστηκε με τρένο. Μεγάλωσε σε ζωολογικούς κήπους και έγινε το διασημότερο ζώο του 19ου αιώνα
- Το παιδί που έχασε τη μητέρα του στον βομβαρδισμό του Πειραιά και έγινε ταινία. Υιοθετήθηκε από μία περαστική, κατέληξε στην Αμερική ενώ η πραγματική του μητέρα το αναζητούσε
- Το Μπαρουτάδικο στο Αιγάλεω που «γέννησε» την ΠΥΡΚΑΛ. Πώς πέρασε στα χέρια του Μποδοσάκη και έφτιαχνε πυρομαχικά στον πόλεμο του ’40. Τα αιματηρά εργατικά ατυχήματα στις σήραγγες και η μετατροπή σε πάρκο (βίντεο drone)
- Ο ναύαρχος Κουντουριώτης αποφεύγει την παγίδα των Τούρκων και ταπεινώνει το «Βαρβαρόσα». Η θρυλική ναυμαχία της Λήμνου και η κυριαρχία του ελληνικού στόλου
- Σουλεϊμάν. Ήταν μεγαλοπρεπής στις μάχες ή στις δεξιώσεις; Υπήρξε ένας βάρβαρος οραματιστής ή ένας πανέξυπνος ηγέτης;
- Ο ακήρυχτος εμφύλιος. Η σφαγή στην Απείρανθο της Νάξου και η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στο Παρίσι. Νέα εκπομπή από την Μηχανή του Χρόνου στο COSMOTE HISTORY (8/1/2018)
- Αυτός είναι ο 31χρονος που συνελήφθη για τη δολοφονία της 22χρονης Κύπριας στο Λονδίνο. Εμφανίστηκε στο δικαστήριο, όπου του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για το ειδεχθές έγκλημα
- Πολύνεκρο τροχαίο στην Κρήτη. Τραγική μοίρα για το αρραβωνιασμένο ζευγάρι. Μπροστά στα μάτια των γονέων του 23χρονου το δυστύχημα
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ψυχαγωγία
- Ακούσαμε | Μίλτος Πασχαλίδης – “Τραγούδια που ζούνε λαθραία”
- “Το Μόνον Της Ζωής Του Ταξείδιον”, με την Ιωάννα Παππά, στο Θέατρο Τζένη Καρέζη…
- Νέο album για τους Tango With Lions…
- Μητσιάς & Καραμπέτη, φέρνουν τον… “Γκάτσο που αγάπησα” στη Θεσσαλονίκη, για μία παράσταση…
- Η Δήμητρα Γαλάνη και το Chronos Project συναντούν τους Τακίμ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών…
- Η «Μάντρα» του Αττίκ θα αναβιώσει στο Παλλάς!
- “Το Πεπρωμένο Ονομάζεται Κλοτίλδη” και… παίζει στο Bios
- Magic De Spell, Υπόγεια Ρεύματα, Δ. Μητσοτάκης & Π. Κατσιμάνης, live στο Κύτταρο…
- “Η Βοσκοπούλα”, ένα γκόθικ παραμύθι, στο Θέατρο Νέου Κόσμου (Δώμα)