4+1 κάλπες με σημασία σε Ευρώπη και Αμερική

Το 2017, που πριν από λίγες ημέρες αποχαιρέτησε ο πλανήτης, ήταν μία χρονιά με αρκετές κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά το καλεντάρι του 2018 δεν πάει πίσω. Κατά την διάρκεια της νέας χρονιάς, κάλπες θα στηθούν σε 5 χώρες σε Αμερική και Ευρώπη, είναι δε τέτοια η σημασία τους που πολλά έγκριτα ΜΜΕ του εξωτερικού εκτιμούν ότι το αποτέλεσμα που θα προκύψει από αυτές μπορεί να είναι κατά περίπτωση σεισμικό.

Επιμέλεια: Βιβή Μαρίτσα

1ΜΕΞΙΚΟ (ΙΟΥΛΙΟΣ
2018):
Οι «κορώνες» Τραμπ «γιγαντώνουν»

Η επιθετικότητα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ενάντια στο Μεξικό έχει πριμοδοτήσει την δημοτικότητα του προερχόμενου από την Αριστερά, πρώην δημάρχου και δύο φορές υποψήφιου προέδρου (δίχως όμως επιτυχία), Άντρες Μανουέλ Λόπεζ Ομπραντόρ, ο οποίος θεωρείται φαβορί. Ο Andres μοιάζει να αυξάνει την εκλογική επιρροή του στους Μεξικανούς ψηφοφόρους, χρησιμοποιώντας σκληρή ρητορική κόντρα στις «κορώνες» του Τραμπ γεγονός που αρέσει στην κοινή γνώμη της χώρας του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό των Μεξικανών που εξέφραζαν φιλικά αισθήματα για τις ΗΠΑ έχει κατρακυλήσει από το 66% του 2015 στο 30% σήμερα.

Ένας από τους κύριους αντιπάλους του Άντρες είναι ο πρώην υπουργός Οικονομικών του Μεξικού, Χοσέ Αντόνιο Μέντε. Πρόκειται για έναν τεχνοκράτη που έχει θητεύσει σε τόσες θέσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο του Μεξικό, όσο κανείς άλλος πολιτικός άνδρας στην ιστορία της χώρας. Πώς έγινε αυτό; Ο Mέντε επισήμως δεν ανήκει σε κανένα κόμμα, μολονότι εκλέχθηκε ως συνεργαζόμενος με το κυβερνών κόμμα PRI. Τα τελευταία γκάλοπ δείχνουν τον Άντρες να έχει ένα δημοσκοπικό προβάδισμα της τάξης του 6% έναντι του Μέντε (29% έναντι 23%). Η διαφορά δεν είναι και τόσο ασφαλής, αλλά οι αναλυτές εκτιμούν ότι όσο ξεθωριάζει η λαϊκή απήχηση της NAFTA (σ.σ. η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής μεταξύ του Μεξικού, των ΗΠΑ και του Καναδά), τόσο ο Άντρες θα πλησιάζει όλο και πιο πολύ στην θέση του προέδρου.

2ΒΡΑΖΙΛΙΑ (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2018):
Ο υπό φυλάκιση Λούλα
και ο «χουντο-Μεσσίας»

Το 63% των Βραζιλιάνων συμφωνεί ότι η διαφθορά είναι ένα «μεγάλο πρόβλημα» κι αυτό δεν προξενεί καμία εντύπωση, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι το ένα τρίτο του Υπουργικού Συμβουλίου, των γερουσιαστών και των κυβερνητών στην χώρα τού καφέ βρίσκονται υπό έρευνα με την κατηγορία της διαφθοράς. Μετά τις έρευνες για σκάνδαλο ξεπλύματος μαύρου χρήματος με επίκεντρο την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Petrobras, οι οποίες «τρέχουν» με δικαστική εντολή από τον Μάρτιο του 2014 –και ήδη έχουν κοστίσει σε έναν πρόεδρο το αξίωμά του– η μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής αναζητά κάτι διαφορετικό.

Τα… μελλούμενα δεν φαίνονται ευοίωνα για τον πρώην πρόεδρο Λουίζ Ινάσιο Λούλα Ντα Σίλβα. Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας στις αρχές του 2000 προσπαθεί να επανακτήσει την πολιτική κυριαρχία που είχε κάποτε και έχει πάρει κεφάλι στις δημοσκοπήσεις, αλλά το εμπόδιο της εμπλοκής του στο σκάνδαλο διαφθοράς μοιάζει για την ώρα ανυπέρβλητο. Θυμίζεται ότι για να λάβει μέρος στις εκλογές ο Λούλα θα πρέπει να γίνει δεκτή η έφεση που έχει καταθέσει κατά της ποινής κάθειρξης των 9 ετών και 6 μηνών που του έχει επιβληθεί για υποθέσεις διαφθοράς και νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα. Ο Λούλα είναι προσωρινά ελεύθερος, αλλά ακόμη κι αν εκπέσουν οι κατηγορίες εναντίον του (σ.σ. αν η καταδίκη επικυρωθεί στην έφεση, ο Λούλα θα οδηγηθεί στην φυλακή) δεν είναι διόλου ξεκάθαρο ότι θα μπορέσει να συγκεντρώσει αρκετές ψήφους από τους «συντρόφους» του στο κόμμα.

Υποψηφιότητα έχει βάλει και η Μαρίνα Σίλβα, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος στην κυβέρνηση Λούλα, αλλά το αντίπαλο δέος του πρώην προέδρου ακούει στο όνομα Jair Messias Boslonaro. Πρόκειται για έναν δεξιό υπερσυντηρητικό λαϊκιστή υποψήφιο που έχει για μότο του το «νόμος και τάξη». Ο Bolsonaro αναπολεί τα χρόνια της στρατιωτικής χούντας και δεν ντρέπεται να δηλώσει ότι τον ίδιο δεν τον ενοχλούν οι αντιδημοκρατικοί πολιτικοί εφόσον είναι αποτελεσματικοί! Μ’ αυτά και μ’ αυτά ο Bolsonaro ελπίζει ότι να κερδίσει την υποστήριξη του 55% των Βραζιλιάνων.

3ΙΤΑΛΙΑ (ΠΙΘΑΝΟΝ ΑΡΧΕΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2018):
Το come back του Σίλβιο;

Κάτι οι διαπραγματεύσεις για το Brexit, κάτι το «όραμα» του Εμανουέλ Μακρόν να ξαναφτιάξει ισχυρή την Γαλλία ως ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι οι μετεκλογικές δυσκολίες σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού από την νικήτρια των γερμανικών εκλογών Άνγκελα Μέρκελ, έχουν δημιουργήσει ένα άνευ προηγουμένου μπερδεμένο τοπίο στην ευρύτερη πολιτική σκηνή της Ευρώπης.

Αν στα παραπάνω προστεθεί και η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση στην Ιταλία –πιθανότατα τον Μάρτιο– τότε το παζλ της… ανακατωσούρας συμπληρώνεται.

Σχεδόν μία δεκαετία μετά το ξέσπασμα της κρίσης που ξεκίνησε στην Ευρώπη, κάποιες χώρες έχουν σημειώσει πρόοδο (Ισπανία, Ιρλανδία), ενώ άλλες (βλ. Ελλάδα) το παλεύουν ακόμα με μνημόνια και μέτρα λιτότητας. Η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη, συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα όπως τα υψηλά ποσοστά της ανεργίας, το μεγάλο κυβερνητικό χρέος, το αδύναμο τραπεζικό σύστημα, το προσφυγικό ζήτημα. Όλα αυτά αποτελούν το υλικό που «τρέφει» τους λαϊκιστές και το ευρωσκεπτικιστικό «Κίνημα των 5 Αστέρων» το οποίο έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις.

Δεδομένου του εκλογικού συστήματος στην Ιταλία (απλή αναλογική) και της εκπεφρασμένης άποψης του κόμματος που ίδρυσε ο ηθοποιός Μπέπε Γκρίλο να μην συμμετάσχουν σε κυβέρνηση συνεργασίας, το ενδεχόμενο να βγάλουν οι ιταλικές κάλπες μία θνησιγενή αδύναμη κυβέρνηση είναι κάτι περισσότερο από απλό ενδεχόμενο.

Στην ιταλική πολιτική εξίσωση μπαίνει και η αναγεννημένη Δεξιά του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος διεκδικεί τις πιθανότητές του για ένα ισχυρό πλειοψηφικό come back στο Κοινοβούλιο; Μπορεί, αλήθεια, να συμβεί κάτι τέτοιο; Οι εκτιμήσεις λένε ότι οι Ιταλοί θα προτιμήσουν άλλη μία αδύναμη κυβέρνηση παρά τον «Καβαλιέρε». Άλλωστε, δεν θα είναι κάτι πρωτόγνωρο γι’ αυτούς, καθώς είχαν 66 κυβερνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα.

4ΗΠΑ (Νοέμβριος 2018):
Το κρας τεστ του Τραμπ στα μισά του προεδρικού «δρόμου»

Έχει αλλάξει ο Ντόναλντ Τραμπ την ουσία του αμερικανικού πολιτικού τοπίου; Θα φανεί τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους, δηλαδή περίπου στα μέσα της θητείας του Αμερικανού προέδρου στον Λευκό Οίκο, καθώς τότε θα διεξαχθούν οι ενδιάμεσες εκλογές (Midterms). Πρόκειται για το πρώτο εθνικό τεστ του Τραμπ καθώς η εν λόγω διαδικασία στοχεύει στην επανεκλογή του συνόλου των 435 εδρών της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς και 34 από τις 100 έδρες της Γερουσίας.

Ιστορικά είναι σπάνιο στις ΗΠΑ ένα κόμμα που κυβερνά να πει «χαιρετίσματα στην εξουσία» στο μέσον της θητείας του, αλλά ο Τραμπ δεν το έχει σε τίποτα να «σπάσει» αυτή την παράδοση. Η ήττα του Ρόι Μουρ, του υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων για την Γερουσία, στις εκλογές που διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο στην Αλαμπάμα, δίνει στους Δημοκρατικούς μία μικρή μεν αλλά υπαρκτή πιθανότητα να ξαναποκτήσουν φέτος τον έλεγχο της Γερουσίας, μιας και τους αρκεί να κερδίσουν 24 έδρες. Με λίγα λόγια, οτιδήποτε συμβεί το 2018, θα δημιουργήσει τις συνθήκες που θα διαμορφώσουν την αμερικανική πολιτική σκηνή το 2020. Για την ώρα ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει δείχνει ακλόνητος. Το θέμα είναι αν την ίδια αντοχή μπορεί να επιδείξει το κόμμα του…

Τελικά, η Τουρκία θα πάει σε εκλογές, οι οποίες κανονικά είναι προγραμματισμένες για το 2019, αλλά πολύ πιθανόν να πραγματοποιηθούν το 2018. Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (σ.σ. έχει συμπληρώσει τρεις θητείες ως πρωθυπουργός) κέρδισε το δημοψήφισμα του Απριλίου του 2017 που τον κράτησε στην προεδρία της χώρας αποδίδοντάς του διευρυμένες εκτελεστικές αρμοδιότητες. Παγιώνοντας την εξαιρετικά ανθεκτική παρουσία του στα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας, στις επόμενες εκλογές ο Ερντογάν θα κάνει τα πάντα για να νικήσει. Τα πράγματα είναι ήδη πολύ σκούρα για την τουρκική αντιπολίτευση, ως αποτέλεσμα των όσων επακολούθησαν το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016: Περισσότεροι από 150.000 Τούρκοι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν χάσει τις δουλειές τους και 60.000 έχουν φυλακιστεί. Αυτό, φυσικά, λένε οι αναλυτές δεν καθιστά προκαθορισμένη την έκβαση όποτε κι αν γίνου οι εκλογές. Οι ίδιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ενώ ο Ερντογάν έχει αρκετά «όπλα» στην φαρέτρα του για να θέλξει το εκλογικό σώμα, δεν θα πρέπει να παραγνωρίσει ότι έχει να αντιμετωπίσει μία οργισμένη και θυμωμένη αντιπολίτευση. Είναι όντως το φαβορί, αλλά η νίκη του δεν θα πρέπει επ’ ουδενί να θεωρηθεί δεδομένη, μιας και το όποιο αποτέλεσμα θα έχει αντίκτυπο και εκτός των εθνικών συνόρων της Τουρκίας. Είναι δε χαρακτηριστικό αυτό που λένε τα διεθνή ΜΜΕ, ότι δηλαδή ο Ταγίπ Ερντογάν «είναι ένας από τους πιο ασταθείς πρωταγωνιστές, σε μία από τις πιο ασταθείς περιοχές του κόσμου». Λαμβανομένων υπ’ όψιν των πολιτικών αλλαγών που θα δούμε κατά την διάρκεια αυτής της χρονιάς, η ζωή στην Μέση Ανατολή μπορεί να γίνει ακόμα πιο απρόβλεπτη.