Φυλάκιση, κάθειρξη, κ.λπ. είδη στερητικών της ελευθερίας ποινών και η εξαγορά τους

Ορέστης Σεϊμένης - Αλεξάνδρα Γεράγγελου

Όταν ήμουνα φοιτητής στην Νομική, είχα περιέργεια να μάθω, από την πρώτη κιόλας στιγμή, ποιες είναι οι στερητικές ποινές της ελευθερίας ενός ατόμου για τα αδικήματα της φοροδιαφυγής κ.λ.π..

Η περιέργειά μου αυτή ήταν εύλογη. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρούμε όλοι τις ποινές αυτές, όπως μεταμορφώνονται κατά καιρούς, στους πολλούς και διαδοχικούς νόμους για τα διάφορα εγκλήματα της φοροδιαφυγής και βλέπουμε τις αλλαγές και τις διαφοροποιήσεις των ποινών ανάλογα με την διαβάθμιση και την σπουδαιότητα των πράξεων ή παραλείψεων

των φορολογουμένων.

Γι αυτό αποφασίσαμε να δημοσιεύσουμε τις γραμμές αυτές: Για να γνωρίσουν όλοι οι συνάδελφοι φοροτεχνικοί αλλά και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος:

-Είναι δίκαιες οι ποινές αυτές;

-Επιβάλλονται για να τιμωρούνται οι παραβάτες ή για να παραδειγματίζονται οι άλλοι φορολογούμενοι;

-Ποιος είναι ο βαθμός επιείκειας που δείχνει ο νομοθέτης;

-Ποιες είναι οι ποινές που στερούν την ελευθερία του ατόμου;

-Ποιες είναι οι συνέπειες που παράγουν όταν επιβάλλονται στους φορολογουμένους πελάτες μας;

-Πόσων ειδών ποινές υπάρχουν;

-Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στις ποινές αυτές;

1. Πόσα είδη ποινών, στερητικών της ελευθερίας, υπάρχουν

- Η Κάθειρξη,

- Η Φυλάκιση,

- Ο περιορισμός σε ειδικό κατάστημα Κράτησης νέων,

- Ο περιορισμός σε ψυχιατρικό κατάστημα και

- Η Κράτηση

Άρθρο 51 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ):

Για τις πρόσκαιρες ποινές στερητικής της ελευθερίας, η ημέρα υπολογίζεται σε 24 ώρες, η εβδομάδα σε επτά ημέρες, ο μήνας και το έτος σύμφωνα με το ημερολόγιο που ισχύει.

Ο χρόνος της ποινής μετριέται πάντοτε σε πλήρεις ημέρες, εβδομάδες, μήνες και έτη.

Άρθρο 51 παρ. 2 και 3 του ΠΚ

2. Περί φυλάκισης …..

Η διάρκεια της φυλάκισης, δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ούτε είναι μικρότερη από δέκα ημέρες.

Άρθρο 53 του ΠΚ

Στην φυλάκιση, η αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων επιβάλλεται κάποτε υπό προϋποθέσεις, η δε αποκατάσταση της απόλαυσής τους συντελείται μετά πάροδο διαφορετικού χρόνου για κάθε μία ποινή.

Άρθρα 60, 61, 64 και 66 του ΠΚ

3. Περί καθείρξεως …..

1. Η ποινή της κάθειρξης είναι ισόβια ή πρόσκαιρη και εκτελείται σε καταστήματα ή τμήματα καταστημάτων που προορίζονται αποκλειστικά γι' αυτήν. Eίναι βαρύτερη ποινή από την ποινή της φυλάκισης.

2. Όταν ο νόμος δεν ορίζει ρητά ότι η επιβαλλόμενη κάθειρξη είναι ισόβια, αυτή είναι πρόσκαιρη.

3. Η διάρκεια της πρόσκαιρης κάθειρξης δεν υπερβαίνει τα είκοσι έτη ούτε είναι μικρότερη από πέντε έτη, με την επιφύλαξη των ορισμών του άρθρου 91 για την αόριστη κάθειρξη (που υπερβαίνει τα 20 χρόνια).

Άρθρο 52 παρ. 1, 2 και 3 του ΠΚ

……. η παραμονή στις φυλακές του καταδικασμένου σε αόριστη κάθειρξη δεν μπορεί να διαρκέσει, ύστερα από τη λήξη του ελάχιστου ορίου που ορίζεται στην απόφαση, παραπάνω από δεκαπέντε έτη αν πρόκειται για πράξη που τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και παραπάνω από είκοσι έτη στις υπόλοιπες περιπτώσεις.

Άρθρο 91 παρ. 1 του ΠΚ

4. Η αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων …..

Στην κάθειρξη επιβάλλεται πάντοτε και υποχρεωτικά πρόσκαιρη ολική αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων,

Άρθρα 60, 61, 64 και 66 του ΠΚ

5. Η μετατροπή της ποινής φυλάκισης σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο

Κανείς δεν θέλει τον εγκλεισμό του σε ένα περιορισμένο χώρο. Προτιμά να πληρώσει για να εξαγοράσει την ελευθερία του και τον καθαρό αέρα του. Ο νόμος δίνει την ευκαιρία σε όσους έχουν καταδικαστεί με ποινές φυλάκισης, να μετατρέψουν τη ποινή αυτή σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο, δηλαδή:

1. α. ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΜΕΧΡΙ ΕΝΑ ΕΤΟΣ: Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή, που δεν υπερβαίνει το ένα έτος μετατρέπεται σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο.

1. β. ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΑΠΟ ΕΝΑ ΕΤΟΣ ΜΕΧΡΙ ΔΥΟ ΕΤΗ: Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από ένα έτος και δεν υπερβαίνει τα δύο μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν ο δράστης είναι υπότροπος και το δικαστήριο με απόφαση του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων.

1.γ. ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΑΠΟ ΔΥΟ ΕΤΗ ΜΕΧΡΙ ΠΕΝΤΕ ΕΤΗ: Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από δύο έτη και δεν υπερβαίνει τα πέντε μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν το δικαστήριο με απόφαση του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων.

6. Πως καθορίζεται το ύψος του ποσού της μετατροπής της ποινής φυλάκισης σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο

2. Το ποσό της μετατροπής καθορίζεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση, αφού ληφθεί υπόψη η προσωπική και οικονομική κατάσταση του δράστη, για τον προσδιορισμό της οποίας λαμβάνονται υπόψη τα καθαρά έσοδα που έχει από την εργασία του κατά μέσο όρο κάθε ημέρα, άλλα εισοδήματα και η περιουσία του, καθώς και οι οικογενειακές του υποχρεώσεις. Άλλες υποχρεώσεις του μπορούν επίσης να συνυπολογισθούν από το δικαστήριο.

7. Πόσο κοστίζει στην μετατροπή η μια ημέρα φυλάκισης

3. Κάθε ημέρα φυλάκισης υπολογίζεται σε ποσό από πέντε (5) ευρώ έως εκατό (100) ευρώ και κάθε ημέρα κράτησης σε ποσό από πέντε (5) ευρώ έως εκατό (100) ευρώ.

Άρθρο 82 παρ. 1, 2 και 3 του Π.Κ.

Στην πράξη η μετατροπή γίνεται από 4,40€ έως 5€/ημέρα φυλάκισης με προσαύξηση Ο.Γ.Α. κ.λ.π. 92% , δηλαδή σχεδόν διπλασιάζει. Τα δικαστήρια δεν υπολογίζουν μετατροπές με ποσά μεγαλύτερα από 5€ / ημέρα.

8. Υπενθυμίζουμε ότι: υποβάλλεται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ αίτηση από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, για ποινική δίωξη για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο. Αυτός έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής. Η αίτηση υποβάλλεται εφόσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνουν το συνολικό ποσόν των 100.000 €, προερχομένων από κάθε αιτία στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.