Δωρεές - Χορηγίες προς ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα - Φορολογικές υποχρεώσεις

Συνήθης ερώτηση

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις από πλευράς φορολογίας κεφαλαίου των Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα (π.χ. ιδρύματα, σωματεία, κ.λπ.) όταν λαμβάνουν δωρεές χρηματικών ποσών από φυσικά ή νομικά πρόσωπα; Τίθεται θέμα επιβολής Φ.Π.Α. κατά την είσπραξη των δωρεών; Πρέπει να γίνουν εγγραφές στα λογιστικά αρχεία (βιβλία) κατά την είσπραξη των δωρεών;

Απάντηση

Είναι σύνηθες το φαινόμενο της δωρεάς

χρηματικών ποσών προς ορισμένα Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που επιδιώκουν αποδεδειγμένα σκοπούς εθνικούς ή θρησκευτικούς ή φιλανθρωπικούς ή εκπαιδευτικούς ή πολιτιστικούς ή γενικά επωφελείς για την κοινωνία εν όλω ή εν μέρει (π.χ. ιδρύματα, σωματεία, κ.λπ.). Στις δωρεές προς τα ανωτέρω Ν.Π.Ι.Δ. προβαίνουν τόσο φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα. Για τις δωρεές αυτές από φυσικά ή νομικά πρόσωπα που λαμβάνουν τα Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήραπροκύπτουν για τα τελευταία ορισμένες υποχρεώσεις από πλευράς φορολογίας κεφαλαίου. Επίσης, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις τίθεται ζήτημα επιβολής Φ.Π.Α. (σ.σ. δίνονται διευκρινίσεις κατωτέρω στην απάντηση), ενώ από πλευράς Ε.Λ.Π. τίθενται ορισμένα ακόμη ζητήματα.

Ας δούμε συνοπτικά τις απαντήσεις για τα θέματα αυτά παρακάτω:

Ι. Με βάση τη διάταξη την περ. β' της παρ. 3 του άρθ. 25 του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια (ν.2961/2001), υπόκεινται σε αυτοτελή φορολόγηση με συντελεστή 0,5% οι κτήσεις λόγω κληρονομιάς ή κληροδοσίας προς τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα, τα οποία υπάρχουν ή συνιστώνται νόμιμα στην Ελλάδα ή στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.), και προς τα λοιπά αντίστοιχα αλλοδαπά με τον όρο της αμοιβαιότητας καθώς και οι περιουσίες του άρθρου 50 του ν. 4182/2013 (Α' 185), εφόσον επιδιώκουν αποδεδειγμένα σκοπούς εθνικούς ή θρησκευτικούς ή φιλανθρωπικούς ή εκπαιδευτικούς ή πολιτιστικούς ή γενικά επωφελείς για την κοινωνία εν όλω ή εν μέρει, κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 4182/2013.

ΙΙ. Με βάση την περ. α' της Β’ ενότητας του άρθ. 43 του παραπάνω ίδιου κώδικα, οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθ. 25 εφαρμόζονται ανάλογα και στις κτήσεις αιτία δωρεάς. Οι χρηματικές δωρεές προς τα νομικά πρόσωπα της παρ. 3 του άρθ. 25 υπόκεινται στο φόρο που προβλέπεται στην παρ. 5 του άρθ. 29 μετά την αφαίρεση αφορολόγητου ποσού 1.000 ευρώ κατ’ έτος. Επίσης, στην περ. β’ της ίδιας ενότητας, άρθρου και νόμου προβλέπεται πως, απαλλάσσονται από το φόρο δωρεάς και από την υποχρέωση υποβολής των οικείων δηλώσεων φόρου:

βα) οι δωρεές χρηματικών ποσών ή άλλων κινητών περιουσιακών στοιχείων από ανώνυμους και μη δωρητές, εφόσον οι δωρεές αυτές διοργανώνονται σε πανελλαδικό επίπεδο με την πρωτοβουλία φορέων για σκοπούς αποδεδειγμένα φιλανθρωπικούς και

ββ) οι δωρεές των κάθε φύσεως περιουσιακών στοιχείων που καταρτίζονται μεταξύ των εκκλησιαστικών προσώπων της περ. α΄ της παρ. 3 του άρθ. 25.

ΙΙΙ. Σύμφωνα με τα άρθρα 38 (παρ. 1) και 85 (παρ. 2) του παραπάνω κώδικα, υπόχρεος στο φόρο καθώς και σε υποβολή δήλωσης σε δωρεές και γονικές παροχές για τις οποίες δεν καταρτίστηκε συμβολαιογραφικό έγγραφο (κινητά, μετρητά) είναι ο δωρεοδόχος.

Αν δεν συντάχθηκε συμβολαιογραφικό έγγραφο για τη σύσταση της δωρεάς, η δήλωση πρέπει να υποβληθεί μέσα σε έξι μήνες από την παράδοση σ' αυτόν του αντικειμένου της δωρεάς (παρ. 3, άρθ. 86). Στη δήλωση αναγράφονται, μεταξύ των άλλων απαιτούμενων στοιχείων και τα πλήρη στοιχεία αυτών που δηλώνουν καθώς και ο Α.Φ.Μ. των συμβαλλομένων (παρ. 1, άρθ. 88). Εάν στη δήλωση υπάρχουν ελλείψεις, καλείται ο υποβάλλων, με απόδειξη από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., να προσέλθει σε τακτή εύλογη προθεσμία για τη συμπλήρωσή της (παρ. 1, άρθ. 69). Ο προϊστάμενος ελέγχει την ακρίβεια των δηλώσεων που υποβάλλονται και, κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του, δικαιούται να ζητά από το φορολογούμενο και από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο οποιαδήποτε πληροφορία ή στοιχείο και να ενεργεί κάθε ενδεδειγμένη έρευνα (παρ. 1 και 2, άρθ. 73). Για τις χρηματικές δωρεές προς τα νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν αποδεδειγμένα σκοπούς εθνωφελείς ή θρησκευτικούς ή σε ευρύτερο κύκλο φιλανθρωπικούς ή εκπαιδευτικούς ή καλλιτεχνικούς ή κοινωφελείς, μπορεί να υποβληθεί από αυτά δήλωση για το συνολικό ποσό των δωρεών και χωρίς την αναγραφή των στοιχείων των δωρητών, εφόσον δεν είναι γνωστά στο δωρεοδόχο και δεν υπερβαίνουν τα 1.000€ ανά δωρητή κατ' έτος (παρ. 3, άρθ. 89).

IV. Γενικά, τα έσοδα των μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικών προσώπων δεν υπόκεινται σε Φ.Π.Α., με την προϋπόθεση ότι οι πράξεις που πραγματοποιούν δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως πράξεις που συνιστούν επιχειρηματική δραστηριότητα και εντάσσονται στους καταστατικούς τους σκοπούς.

Με τη γνωμοδότηση Ν.Σ.Κ. 531/1995 η οποία έγινε δεκτή από τον Υ.Ο. με την ΠΟΛ.1283/7.11.1995, έγινε δεκτό ότι η χορηγία που γίνεται για ορισμένο έργο θεωρείται δωρεά -οικονομική παροχή χωρίς αντάλλαγμα-, εφόσον μεταξύ του παρέχοντος τη χορηγία και εκείνου που την λαμβάνει δεν συμφωνείται ή δεν υποκρύπτεται υποχρέωση αντιπαροχής. Σε περίπτωση αντιπαροχής θα πρέπει να ερευνάται, εάν υφίσταται εν όλω ή εν μέρει επαχθής δικαιοπραξία αναλόγως προς την αξία της αντιπαροχής.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, για την επιβολή Φ.Π.Α. σε περίπτωση που νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα λαμβάνει χορηγία, θα πρέπει να εξετάζεται αν συμφωνείται ή υποκρύπτεται αντιπαροχή εκ μέρους του δεχόμενου την οικονομική παροχή και εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση (αντιπαροχή υπηρεσίας όπως π.χ. παροχή διαφήμισης κ.λπ.), ο δεχόμενος (λήπτης) της χορηγίας καθίσταται υποκείμενος στο φόρο, βάσει της περ. α΄, της παρ. 1, του άρθ. 3, του Κ.Φ.Π.Α. (ν.2859/2000) ανεξαρτήτως της νομικής μορφής του δότη, με υποχρέωση στην περίπτωση αυτή και έκδοσης του σχετικού παραστατικού. Σε κάθε περίπτωση, αρμόδιος τελικά να κρίνει με βάσει τα πραγματικά στοιχεία, γεγονότα και περιστατικά είναι ο προϊστάμενος της αρμόδιος ελεγκτικής αρχής.

V. Τα Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα είναι υπόχρεα σε τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος εφόσον δεν αποκτούν σε δύο συνεχόμενες χρήσεις εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα μεγαλύτερο του ποσού των 1.500.000 ευρώ [σ.σ. θυμίζουμε ότι διπλογραφικό λογιστικό σύστημα υποχρεούνται να τηρούν τα μη κερδοσκοπικά Ν.Π.Ι.Δ. (σωματεία, σύλλογοι, ενώσεις προσώπων κ.λπ.,) εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από 1.500.000 ευρώ].

Για τις εισπράξεις δωρεών που δίνονται για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών και την οικονομική ενίσχυση των ανωτέρω Ν.Π.Ι.Δ. χωρίς ανάληψη εκ μέρους τους κάποιας υποχρέωσης (όπως π.χ. ανταλλάγματος διαφήμισης κ.λπ.), τα εν λόγω Ν.Π.Ι.Δ. που δέχονται τις δωρές εκδίδουν διπλότυπες τουλάχιστον αποδείξεις είσπραξης που δεν αποτελούν φορολογικά στοιχεία (κεφαλαιουχικού χαρακτήρα ταμειακά παραστατικά) και χωρίς να προκύπτει υποχρέωση αναγραφής τους στα λογιστικά αρχεία (βιβλία) τους (σ.σ. δεν αποτελούν έσοδο από επιχειρηματική δραστηριότητα). Ωστόσο, από τις κείμενες διατάξεις δεν απαγορεύεται ρητά η ενημέρωση των αρχείων με τις πράξεις αυτές για πληροφοριακούς λόγους (βλ. ΠΟΛ.1003/31.12.2014, ΠΟΛ.1044/10.2.2015 και ΠΟΛ.1059/18.3.2015).