Πάνω από τα 7,6 δισ. ευρώ φέτος το δημοσιονομικό κόστος των φοροαπαλλαγών

Τόμος 326 σελίδων, που κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό αποκαλύπτει ότι οι διατάξεις που προβλέπουν φοροαπαλλαγές ανήλθαν φέτος σε 768

Αποκαλύπτεται επίσης ότι οι απαλλαγές στη φορολογία εισοδήματος για μισθωτούς, συνταξιούχους και λοιπά φυσικά πρόσωπα (έκπτωση ιατρικών εξόδων, έκπτωση στην παρακράτηση και μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου), τις οποίες κατήργησε πρόσφατα η κυβέρνηση κόστιζαν συνολικά μόλις 370 εκατ. ευρώ στον κρατικό

προϋπολογισμό, όταν μόνο από μία απαλλαγή που ισχύει για περίπου 6.770 εταιρίες με ακίνητα, το Δημόσιο χάνει ετησίως περίπου 3,5 δισ. ευρώ!-Ποιοι ωφελούνται περισσότερο από το καθεστώς των απαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου.

Στις 768 ανέρχονται οι διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας που προβλέπουν φορολογικές απαλλαγές. Η απώλεια εσόδων που προκάλεσαν στον κρατικό προϋπολογισμό του 2017 μόνο μερικές δεκάδες από αυτές τις διατάξεις ανήλθε στο ποσό-μαμούθ των 7,61 δισ. ευρώ! Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο οι 13 απαλλαγές από τον ειδικό φόρο ακινήτων 15% που έχουν θεσπιστεί κατά καιρούς, από το 2002 μέχρι το 2016 για 6.770 εταιρίες και λοιπά νομικά πρόσωπα προκαλούν ετήσια απώλεια εσόδων ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, οι φοροαπαλλαγές που καταργήθηκαν πρόσφατα, με την τελευταία επικαιροποίηση του Μνημονίου ΙΙΙ, δηλαδή η έκπτωση των ιατρικών εξόδων, η έκπτωση 1,5% στη μηνιαία παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών και οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ για τα νησιά του Αιγαίου, αφορούσαν σε εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους και λοιπούς απλούς φορολογούμενους, οι οποίοι κέρδιζαν συνολικά περίπου 370 εκατ. ευρώ, όσο οι απαλλαγές αυτές ίσχυαν! Η κατάργησή τους θα έχει, συνεπώς, αποτέλεσμα, την επιβάρυνση όλων αυτών των φορολογουμένων με επιπλέον φόρους 370 εκατ. ευρώ εντός του 2018.

Τα συμπεράσματα αυτά είναι μερικά μόνο από όσα προκύπτουν από τον αναλυτικό τόμο καταγραφής των φοροαπαλλαγών τον οποίο κατέθεσε η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών στη Βουλή μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2018. Στον τόμο αυτό, ο οποίος αποτελείται από 326 σελίδες, παρατίθενται αναλυτικά όλες οι ισχύουσες στις 30-9-2017 διατάξεις του ελληνικού φορολογικού συστήματος που προβλέπουν απαλλαγές από την επιβολή φόρων, εκπτώσεις φόρων ή εφαρμογή μειωμένων φορολογικών συντελεστών.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών έχει δεσμευτεί στους δανειστές - με το Μνημόνιο ΙΙΙ και τα συμπληρωματικά κείμενα που υπέγραψε τον Μάιο του 2016 και τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους - ότι θα απλοποιήσει την ελληνική φορολογική νομοθεσία προχωρώντας στην κατάργηση μεγάλου αριθμού φοροαπαλλαγών. Ήδη, υλοποιώντας ένα μέρος των ... υποσχέσεων που έδωσε στους δανειστές, η κυβέρνηση ψήφισε την τελευταία τριετία πλήθος "μνημονιακών"νόμων, μέσω των οποίων προχώρησε στην κατάργηση ορισμένων απαλλαγών και εκπτώσεων στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και τον ΦΠΑ. Οι συγκεκριμένες φοροαπαλλαγές καταγράφονται για τελευταία φορά στον σχετικό τόμο που συνοδεύει τον κρατικό προϋπολογισμό του 2018. Η πλήρης κατάργησή τους θα έχει ως συνέπεια την είσπραξη πρόσθετων φορολογικών εσόδων συνολικού ύψους 370 εκατ. ευρώ εντός του 2018. Ειδικότερα:

1) Με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 69 του "μνημονιακού" νόμου 4472/2017, καταργήθηκε η έκπτωση, από τον φόρο που αναλογεί στο εισόδημα κάθε φυσικού προσώπου, ποσοστού 10% από τα έξοδα για ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη. Η έκπτωση παρεχόταν εφόσον τα έξοδα αυτά υπερέβαιναν το 5% του φορολογητέου εισοδήματος. Το ποσό της έκπτωσης δεν επιτρεπόταν να υπερβεί τις 3.000 ευρώ. Η κατάργηση της έκπτωσης αυτής ισχύει για τα εισοδήματα που αποκτώνται φέτος και θα φορολογηθούν το 2018. Όπως προκύπτει από τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 45 του τόμου των φοροαπαλλαγών που συνοδεύει τον κρατικό προϋπολογισμό του 2018, ωφελημένοι από την εφαρμογή της έκπτωσης των εξόδων περίθαλψης ήταν φέτος 2.040.410 φορολογούμενοι, η δε απώλεια φορολογικών εσόδων, που υπέστη ο κρατικός προϋπολογισμός εξαιτίας της εφαρμογής της συγκεκριμένης έκπτωσης κατά τον υπολογισμό και την εκκαθάριση του φόρου για τα εισοδήματα του 2016, ανήλθε σε 155,4 εκατ. ευρώ.

2) Με τη διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 69 του ν. 4472/2017, καταργείται από την 1η-1-2018 η έκπτωση 1,5% που γίνεται κάθε μήνα στην παρακράτηση φόρου εισοδήματος από τους μισθούς και τις συντάξεις. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 39 του τόμου των φοροαπαλλαγών, η έκπτωση αυτή ίσχυσε φέτος για 3.054.248 μισθωτούς και συνταξιούχους. Κόστισε δε στον φετινό κρατικό προϋπολογισμό την απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 70,63 εκατ. ευρώ.

3) Με τις διατάξεις των ν. 4336/2015 και 4446/2016 προβλέπεται η πλήρης κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν στα νησιά του Αιγαίου το αργότερο έως την 31η-12-2017. Ουσιαστικά, από την 1η-1-2018 οι μειωμένοι κατά 17%-30% συντελεστές ΦΠΑ 5%, 9% και 17% θα πάψουν να ισχύουν και στα νησιά των νομών Έβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου, πλην της Ρόδου και της Καρπάθου, όπου ήδη οι συντελεστές αυτοί έχουν καταργηθεί από την 1η-10-2015. Συνολικά, σε 32 νησιά των νομών Έβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου, οι συντελεστές ΦΠΑ θα αυξηθούν την 1η-1-2018 από 5%, 9% και 17% σε 6%, 13% και 24%. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 39 του τόμου των φοροαπαλλαγών, η έκπτωση αυτή ίσχυσε φέτος για 3.054.248 μισθωτούς και συνταξιούχους. Κόστισε δε στον φετινό κρατικό προϋπολογισμό την απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 70,63 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα, εξάλλου, με τον τόμο των φοροαπαλλαγών που συνοδεύει τον κρατικό προϋπολογισμού του 2018:
α) Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων ισχύουν 117 ρυθμίσεις που προβλέπουν φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις φόρου. Το δημοσιονομικό κόστος όσων από τις ρυθμίσεις αυτές έχουν αποτιμηθεί φθάνει τα 1,179 δισ. ευρώ. Από τις ρυθμίσεις που προβλέπουν απαλλαγές ή εκπτώσεις από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και θα εξακολουθήσουν να ισχύουν και το 2018 ξεχωρίζουν ιδιαίτερα:

- Η έκπτωση φόρου εισοδήματος των 1.900 - 2.100 ευρώ η οποία καθιερώθηκε από το 2016 για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος 8.636 - 9.545 ευρώ. Από την έκπτωση αυτή ωφελήθηκαν φέτος περίπου 481.914 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, γλιτώνοντας από την πληρωμή φόρων συνολικού ύψους 280 εκατ. ευρώ.

- Η έκπτωση φόρου των 200 ευρώ που παρέχεται σε κάθε φορολογούμενο με αναπηρία 67%. Η έκπτωση αυτή χορηγήθηκε φέτος σε 193.185 φορολογούμενους και προκάλεσε απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 14,6 εκατ. ευρώ.

- Το ειδικό καθεστώς αυτοτελούς φορολόγησης των αμοιβών των ναυτικών, από το όποιο ευνοήθηκαν φέτος συνολικά 27.676 φορολογούμενοι και προκλήθηκε απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 89,3 εκατ. ευρώ.

- Οι απαλλαγές από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος, οι οποίες ωφέλησαν φέτος 113.394 φορολογούμενους και κόστισαν 18,06 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους.

- Η απαλλαγή του ΕΚΑΣ από τον φόρο εισοδήματος, από την οποία ωφελήθηκαν 367.190 χαμηλοσυνταξιούχοι, γλιτώνοντας φόρους συνολικού ύψους 14,49 εκατ. ευρώ.

- Η απαλλαγή του επιδόματος ανεργίας από τον φόρο εισοδήματος. Από την απαλλαγή αυτή ωφελήθηκαν φέτος 515.951 άνεργοι φορολογούμενοι, γλιτώνοντας από την πληρωμή φόρων συνολικού ύψους 12,2 εκατ. ευρώ.

β) Στη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων ισχύουν 129 διατάξεις που προβλέπουν φορολογικές απαλλαγές. Όσες εξ' αυτών αποτιμήθηκαν διαπιστώθηκε ότι προκάλεσαν απώλειες φορολογικών εσόδων συνολικού ύψους 684,84 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό του 2018.

γ) Στη φορολογία πλοίων περιλαμβάνονται 34 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή εκπτώσεις από το φόρο εισοδήματος.

δ) Στη νομοθεσία για την επιβολή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) και τους λοιπούς φόρους κεφαλαίου περιλαμβάνονται 19 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των απαλλαγών αυτών φθάνει τα 3,6 δισ. ευρώ. Αξίζει να επισημανθεί ότι:

- Οι απαλλαγές από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. κόστισαν φέτος στον κρατικό προϋπολογισμό 100,4 εκατ. ευρώ. Μόνο η απαλλαγή από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που εφαρμόστηκε και φέτος για οικονομικά αδύναμα φυσικά πρόσωπα ίσχυσε για 1,3 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων με πολύ χαμηλά ετήσια εισοδήματα και προκάλεσε απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 84,59 εκατ. ευρώ.

- Από τις διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές από τον ειδικό φόρο 15% επί της αξίας των ακινήτων ωφελήθηκαν φέτος 6.770 εταιρίες και λοιπά νομικά πρόσωπα του εσωτερικού και του εξωτερικού, αποφεύγοντας την πληρωμή φόρων συνολικού ύψους 3,48 δισ. ευρώ!

ε) Στον Κώδικα του ΦΠΑ περιλαμβάνονται 85 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές από τον φόρο ή εκπτώσεις φόρου. Οι 12 εξ' αυτών έχουν ποσοτικοποιηθεί και έχει διαπιστωθεί ότι κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό πάνω από 1,11 δισ. ευρώ. Σ' αυτές περιλαμβάνονται:
-Η εφαρμογή υπερμειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 6% για τα βιβλία, τις εφημερίδες, τα φάρμακα, τα εμβόλια και τα εισιτήρια των θεάτρων.
-Η απαλλαγή των ταχυδρομικών υπηρεσιών από τον ΦΠΑ.
-Η απαλλαγή του εισαγόμενου επενδυτικού χρυσού από τον ΦΠΑ.

στ) Στη νομοθεσία για τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης ισχύουν σήμερα 44 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή μειωμένους συντελεστές ΕΦΚ (πετρέλαιο θέρμανσης, ναυτιλιακό πετρέλαιο κ.λπ.) Οι διατάξεις αυτές κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό 1,075 δισ. ευρώ.

ζ) Στις νομοθετικές διατάξεις για τα τέλη ταξινόμησης οχημάτων περιλαμβάνονται 24 ρυθμίσεις που προβλέπουν απαλλαγές από τα τέλη ή μειώσεις τελών. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των ρυθμίσεων αυτών έφθασε φέτος τα 67,39 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού αυτού, τα 31 εκατ. ευρώ, είναι η απώλεια εσόδων που προκάλεσε η εφαρμογή του μέτρου της απόσυρσης, το οποίο όμως πλέον έχει καταργηθεί.