Ο Δημήτρης Καλαντζής αποκλειστικά στο pagenews.gr: "Πρέπει να παλέψεις για να κατακτήσεις τη γνώση"

Συνέντευξη στην Έπη Τρίμη

Μετά από 14 χρόνια ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες σκηνοθέτες, ο Κώστας Τσιάνος, επιστρέφει στο ΚΘΒΕ για να σκηνοθετήσει το έργο σταθμό της νεοελληνικής δραματουργίας, την «Αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Τί πραγματεύεται η εν λόγω παράσταση;

H «Αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, είναι ένα έργο που κουβαλάει στις πλάτες του την Ελλάδα ολόκληρη. Αναφέρεται σε μία περίοδο - στη δεκαετία του 1950 - όπου οι άνθρωποι έπρεπε να παλεύουν με όλες τους τις δυνάμεις για να μπορέσουν να επιβιώσουν και να κλείσουν τις "πληγές" της χώρας, υλικές και ψυχολογικές, που άφησε πίσω της η εμπλοκή της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ο εμφύλιος που ακολούθησε. Επικρατούσε η ανασφάλεια, η οικονομική αστάθεια και η αίσθηση - που είναι και σήμερα τόσο έντονη - ότι κάποιος μας έκλεψε τα όνειρα μας, το δικαίωμα να ονειρευόμαστε...Ο Κώστας ο Τσιάνος πρόλαβε αυτή την εποχή και με πολλή και στοχευμένη δουλειά, κατάφερε να μας μπάσει σ' αυτό το κλίμα για να μπορέσουμε κι εμείς να το μεταφέρουμε στους θεατές. Η παράσταση μας ταξιδεύει σε μία εποχή που μπορεί να ήταν πολύ δύσκολη, αλλά οι άνθρωποι επικοινωνούσαν μεταξύ τους και η επαφή τους ήταν αληθινή και επί της ουσίας. Τα συναισθήματα και τότε κάλυπταν όλη την κλίμακα από το καλό ως το κακό, μόνο που τότε ήταν πιο ζωντανά, πιο έντονα, πιο "μεγάλα". Σήμερα - έχω την αίσθηση - ότι έχουν μικρύνει, για να χωράνε όλα στην οθόνη ενός κινητού...

Υποδύεστε το Στέλιο. Μιλήστε μας για το ρόλο σας και τί συναισθήματα νιώθετε υποδυόμενος τον.

Το σημαντικό στο θέατρο δεν είναι το τί νοιώθω εγώ, ο ηθοποιός δηλαδή, το σώμα που βρίσκεται πάνω στη σκηνή. Το σημαντικό είναι να μεταφέρεται το συναίσθημα κάτω στην πλατεία, στους θεατές. Ο ρόλος για τον ηθοποιό, αποτελεί αφορμή για να εξερευνήσει ορισμένα στοιχεία πολύ προσωπικά. Αυτό μπορεί να τον οδηγήσει στο να αναπτύξει ποιότητες - όχι "δικές" του - τις οποίες δεν έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί. Όμως, τότε μόνο υπάρχει υποκριτική. Όταν αρνείσαι να χρησιμοποιήσεις αυτό που ήδη ξέρεις για τον εαυτό σου και αφεθείς να οδηγηθείς στην περιοχή του αγνώστου που όλοι κρύβουμε μέσα μας.

Αν το καταφέρεις, το συναίσθημα που βιώνεις είναι λυτρωτικό. Προσπάθησα πάρα πολύ να εισχωρήσω στο κομμάτι του εαυτού μου που δε γνωρίζω. Οφείλω στο "Στέλιο" - το χαρακτήρα που υποδύομαι - ότι μου έμαθε πολλά που δεν ήξερα για μένα!

Ηθοποιός σημαίνει αγάπη για την τέχνη, η οποία χρειάζεται «σμίλεμα». Σήμερα, ο καθένας μπορεί να αυτοαποκαλείται ηθοποιός, τραγουδιστής, χορευτής και να ασχοληθεί ή να αποπειραθεί να ασχοληθεί με τα ως άνω επαγγέλματα. Κατά τη δική μου άποψη απέχει πολύ από το να γίνει κιόλας καθώς απαιτούνται πάρα πολλές γνώσεις, μόρφωση και πολλές αντοχές. Πού οφείλεται κατ΄ εσάς το φαινόμενο αυτό;

Η ενασχόληση με την Τέχνη απαιτεί ένα έναυσμα εσωτερικό και πολύ προσωπικό. Όταν, μάλιστα, επιλέγεις αυτή σου η ενασχόληση να γίνει σε επαγγελματικά πλαίσια, πρέπει να πολεμήσεις πολύ σκληρά γιατί απαιτείται συνεχής προσήλωση, συνέπεια χωρίς συμβιβασμούς και ακατάπαυστη δουλειά. Τα νέα παιδιά, μην έχοντας γνώση επί του θέματος, θαμπώνονται από όλη αυτή την έκθεση που συνοδεύει τον καλλιτέχνη που ασχολείται με τις παραστατικές τέχνες η οποία κεντρίζει την ματαιοδοξία τους - που ενυπάρχει σε μεγάλες δόσεις στην ανθρώπινη φύση. Έτσι, νομίζουν ότι θέλουν ν' ασχοληθούν με αυτό, ενώ επί της ουσίας δε θέλουν, απλά παρασύρονται. Πρέπει να παλέψεις για να κατακτήσεις τη γνώση και να μπορέσεις ν' αποβάλλεις από μέσα σου την ιδέα, ή μάλλον την αυταπάτη, ότι είσαι μοναδικός, σπουδαίος και αναντικατάστατος. Έτσι θα μπορέσεις να επικεντρωθείς στην ουσία της δουλειάς, που έχει να κάνει με τον - πολύ καλά κρυμμένο - ψυχικό σου κόσμο.

Σε συνέχεια της ως άνω ερώτησής μου ο οποιοσδήποτε μπορεί πλέον να διεκδικήσει έναν ρόλο σε ανοιχτή οντισιόν. Ο ηθοποιός που θα επιλέξει να σπουδάσει χρυσοπληρώνει τις σπουδές του κι ύστερα βγαίνει στην αγορά που μαστίζεται από ανεργία και ανταγωνίζεται μεταξύ των άλλων και ανθρώπους που δεν έχουν περάσει ούτε έξω από σχολή αλλά τυχαίνει να έχουν περισσότερο "ταλέντο", τουτ' έστιν γνωριμίες, ωραία εμφάνιση κλπ. Βλέπουμε δηλαδή από μανικιουρίστ, μέχρι και παίκτες reality shows να κάνουν δουλειές και να δέχονται προτάσεις. Τους ξερνάει τελικώς το σύστημα ή είναι πιο δυνατό το connection ;

Όλοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα της προσωπικής τους έκφρασης μέσω της Τέχνης. Σήμερα όμως, αυτοί που πραγματικά τους αφορά και επί της ουσίας η ενασχόληση με την Τέχνη, είναι σαν να έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους. Θα αναφερθώ ειδικά στα realities, γιατί είναι πολύ χαρακτηριστική η επίδραση που είχανε στην κοινωνία μας Η τηλεόραση είναι ένα πολύ ισχυρό μέσο με την τρομερή δύναμη να έχει πρόσβαση σε όλα τα σπίτια και, σχεδόν, να μετέχει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών που παρακολουθούν. Όταν ένα νέο παιδί - που δεν έχει και τα κατάλληλη εφόδια, την παιδεία από το σπίτι του - παρακολουθεί ένα τέτοιο show, είναι πολύ πιθανό πως θα δημιουργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση στο κεφάλι του ότι είναι δυνατόν, κάποιος, με τη συμμετοχή του σ' ένα απ' αυτά τα realities που έχουν να κάνουν με τραγούδι και μουσική π.χ., μπορεί μέσα σε τρείς μήνες να γίνει αναγνωρίσιμος και, ως εκ τούτου, πλούσιος, διάσημος, άρα και πετυχημένος. Το οδηγούν, δηλαδή, στο να επιλέξει τον εύκολο δρόμο. Εύκολος δρόμος δεν υπάρχει όμως, αν θες να φτάσεις κάπου μακριά. Κι’ αυτό το γνωρίζει καλά κάποιο άλλο παιδί που θα διαλέξει να σπουδάσει από μικρή ηλικία σε ένα ωδείο και θα αφοσιωθεί στη μελέτη του γι' αυτό που αγαπάει και δεν θα έχει στόχο να το χρησιμοποιήσει ως μέσον προσωπικής προβολής, αλλά ως όχημα που θα το βοηθήσει ν' ανακαλύψει τον εαυτό του και να γίνει καλύτερος άνθρωπος.

Μπορεί κάποιος να φτάσει στο σημείο της υποκριτικής αυθεντίας και να διακριθεί κάτω από συνθήκες τόσο αντίξοες;

Με τον όρο αυθεντία, εννοούμε ότι κάποιος είναι βαθύς γνώστης του συγκεκριμένου αντικειμένου. Η Υποκριτική Τέχνη ασχολείται με την ανθρώπινη ψυχή. Η ψυχή μας είναι η αντανάκλαση του σύμπαντος μέσα μας. Και είναι αχανής, όπως και αυτό. Θα πρέπει να ιχνηλατήσεις ολόκληρο το σύμπαν που κρύβεις μέσα σου και τις πιο σκοτεινές γωνιές της ψυχής σου. Δεν σε φτάνει μία ζωή γι' αυτό! Πέραν, δηλαδή, των αντίξοων συνθηκών της ζωής, το πιο δύσκολο είναι να ξεπεράσεις το εμπόδιο του ίδιου σου του εαυτού. Να νικήσεις τους φόβους σου, να ισορροπήσεις τα ψυχικά συμπλέγματα και τις ανασφάλειές σου, να κονταροχτυπηθείς με τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης που κουβαλάμε όλοι μας. Δεν γνωρίζω αν είναι δυνατόν να φτάσεις στα όρια της αυθεντίας. Σίγουρα όμως, αν επικεντρωθείς στην Τέχνη σου, αφοσιωθείς σ' αυτήν και μοχθήσεις, θα φτάσεις κάπου πολύ μακριά, μέσα σου...

Ένας ηθοποιός που απέχει από την τηλεόραση έχει ελπίδες να κερδίσει την αγάπη και το ενδιαφέρον του κοινού;

Η αγάπη του κοινού κερδίζεται μέσα από την δουλειά που παρουσιάζει ο καθένας μας. Αν ένας ηθοποιός δουλέψει πάρα πολύ και εξελίξει το ταλέντο του, το κοινό θ' ανταποκριθεί. Από 'κει και πέρα, παίζουν πολλοί παράγοντες ρόλο στο κατά πόσο θα ενδιαφερθεί το κοινό για σένα προσωπικά, σε βάθος χρόνου. Υπάρχουν παραδείγματα ηθοποιών που παίζουν κυρίως στο θέατρο και είναι αγαπητοί στο κοινό. Εξαρτάται, βέβαια και σε ποιό κοινό απευθύνεσαι. Φυσικά, η τηλεόραση είναι ένα μέσο επικοινωνίας με τρομερή δύναμη και βοηθάει πολύ έναν ηθοποιό να συστηθεί στο ευρύ κοινό.

Εξαρτάστε από το συναίσθημα ή τη λογική;

Είμαι βαθιά συναισθηματικός τύπος ανθρώπου. Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταφέρω να χρησιμοποιώ τη λογική σα φρένο, στις όποιες κατρακύλες της ζωής με οδήγησε το συναίσθημα. Ζω τη ζωή με όρους ποίησης. Προφανώς από εκεί και η ενασχόληση μου με την Υποκριτική. Προσπαθώ, πλέον, με όπλο τη λογική, να μην χάνω άλλο χρόνο από τη ζωή μου, γιατί σπατάλησα αρκετόν και πρέπει να εκμεταλλευτώ στο έπακρο αυτόν που μου απομένει για να κάνω όλα αυτά που θέλω και ονειρεύομαι.

Ένα motto που σάς χαρακτηρίζει;

«Δεν είναι ο δρόμος που είναι δύσκολος, είναι το δύσκολο που είναι δρόμος» Soren Kierkegaard

Πώς σκοπεύετε να περάσετε στις γιορτές;

Το πρόγραμμα των παραστάσεων είναι πάντα πιο πυκνό την περίοδο των γιορτών. Συνήθως δεν παίζουμε μόνο παραμονή, ανήμερα παίζουμε και όλες τις άλλες μέρες λειτουργούν τα θέατρα. Θα είναι τα πρώτα Χριστούγεννα που θα περάσω στη Θεσσαλονίκη. Μου αρέσει πάρα πολύ αυτή η περίοδος, από τότε που ήμουνα μικρό παιδί. Είναι λίγο σαν να ξαναβρίσκουμε όλοι την αγάπη μέσα μας. Και αυτή η πόλη, νομίζω ότι έχει κάτι γιορτινό από μόνη της. Της ταιριάζουν οι γιορτές.